In de Tweede Kamer is er de nodige kritiek op de steun van het kabinet voor de plannen van de Europese Commissie om client-side scanning in te voeren, waarbij de chatberichten van burgers worden gecontroleerd. Volgens minister Yesilgöz is er bij de aanpak van kinderporno geen ruimte voor absolute privacy. Daarnaast stelt de bewindsvrouw dat er end-to-end encryptie is en het idee achter end-to-end encryptie. Ook zijn er volgens Yesilgöz experts die stellen dat client-side scanning wel een goed idee is. Bij D66 en de PVV zijn zorgen over de gevolgen van het scanplan.
Vorig jaar mei kwam de Europese Commissie met een voorstel dat chatdiensten en andere techbedrijven verplicht om alle berichten en andere content van gebruikers te controleren op kindermisbruik en grooming. De Tweede Kamer had de regering via een aangenomen motie verzocht om niet met client-side scanning zoals Brussel het wil in te stemmen. Vorig jaar liet het kabinet weten een andere motie, die oproept tot het in stand houden van end-to-end encryptie en Europese voorstellen die end-to-end encryptie onmogelijk maken niet te steunen, wel uit te voeren.
Afgelopen donderdag vond er overleg plaats tussen de vaste commissie voor Digitale Zaken en minister Yesilgöz over online veiligheid en cybersecurity. Een groot deel van het overleg ging over client-side scanning, de beslissing van het kabinet om de aangenomen motie uit te voeren en de gevolgen van het scanplan.
"Er zijn miljoenen Nederlanders die WhatsApp gebruiken. Als er een significante verdenking is dat er via WhatsApp, Signal of welke chatapplicatie dan ook in chatgroepen foto's worden gedeeld, dan gaat dus eigenlijk heel die chatapplicatie eraan. Ik wil wel een reactie van de minister op de vraag hoe proportioneel het is om dan vijftien miljoen Nederlanders af te tappen. Sorry, ik kan er gewoon even niet bij", stelde D66-Kamerlid Dekker-Abdulaziz.
"Dan moeten we niet vergeten waar dit over gaat. Dit is niet omdat iemand wil weten wat al die Nederlanders aan het appen zijn, dit is om kinderpornografisch materiaal tegen te gaan en om te voorkomen dat dat online wordt verspreid", reageerde de minister. Volgens Dekker-Abdulaziz wordt aan nut en noodzaak van het scanplan nogal getwijfeld. "Het is niet proportioneel en niet bewezen effectief. D66 wil meer waarborgen", liet ze verderop in het overleg weten.
Ook stelde het D66-Kamerlid dat met het Brusselse scanplan "de veiligheid van het gehele internet op het spel" staat. Ze vroeg de minister dan ook om een behandelvoorbehoud. Hiermee kan de Tweede Kamer de inzet van de regering in de Europese onderhandelingen extra controleren. "Dat gaat niet zomaar. Wij kunnen niet eigenstandig een proces stilleggen", reageerde Yesilgöz.
Net als minister Weerwind voor Rechtsbescherming stelde ook minister Yesilgöz dat bij client-side scanning end-to-end encryptie niet wordt aangetast. "Je moet twee dingen uit elkaar houden. Je hebt end-to-end encryptie en het idee achter end-to-end encryptie. Dat hebben we de afgelopen jaren vaker met elkaar gedeeld. End-to-end encryptie is een manier om je berichten te versleutelen nadat je op verzenden drukt. Dat heeft dus niets te maken met alles wat je daarvoor op je toestel doet."
Nederland is volgens Yesilgöz voorstander om alleen "bekend" en "bestaand" materiaal via client-side scanning te detecteren en geen nieuw materiaal. Iets waar ze eerder al om werd bekritiseerd. "Ze heeft het over het detecteren van "bestaand" materiaal. Maar met de huidige technologie kan op z'n best "reeds bekend" materiaal gevonden worden. Dat lijkt niets, maar deze nuances maken een wereld van verschil", stelde Rejo Zenger van burgerrechtenbeweging Bits of Freedom vorige week.
Volgens de minister heeft Nederland aangegeven geen nieuw materiaal te willen detecteren. "Maar ik geef wel mee dat er vanuit die kant ook een risico is. Ik weet dat de Kamer dat weet, maar die balans is de andere kant uit gevallen. Dan moet je kijken: wil je altijd absolute privacy? Dat is een ding. "Absoluut" bestaat niet als je op zoek bent naar een balans, als je kinderporno wil aanpakken."
Tijdens het overleg werd Yesilgöz door PVV-Kamerlid Van Weerdenburg gevraagd naar de onderbouwing van het scanplan, aangezien zoveel experts, bedrijven en wetenschappers juist tegen adviseerden. Het Kamerlid liet zelfs twee verschillende foto's zien waarvoor dezelfde hash was gegenereerd. Bij client-side scanning wordt gebruikgemaakt van hashes om niet toegestaan materiaal te detecteren. "Over de effectiviteit valt dus nog wel wat te zeggen", merkte het Kamerlid op.
Van Weerdenburg vroeg de minister ook hoe ze kan zeggen dat end-to-end encryptie in stand blijft en dat er wel een beetje privacy is, dat die dan niet absoluut is, terwijl de experts en WhatsApp zelf zeggen dat dit niet kan. "Client-side scanning toestaan is einde encryptie. Hoe kunnen de minister en EU-officials het beter weten dan de experts zelf?", wilde ze verder weten.
"Er zijn experts die zeggen dat client-side scanning goed kan. Diezelfde experts geven de waarborgen en de kaders aan waarmee dat goed kan. Grondrechten zijn nooit absoluut", antwoordde Yesilgöz. De bewindsvrouw heeft toegezegd om in een volgende update over het scanplan met verwijzingen naar onderzoeksrapporten en bronvermelding te komen.
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.