Het CDA wil opheldering van demissionair staatssecretaris Van Huffelen van Digitalisering over bewindvoerders en mantelzorgers die 'noodgedwongen' DigiD-fraude plegen om hun cliënten en naasten te kunnen helpen. Aanleiding is een rapport van de Nationale ombudsman 'DigiD helpt niet mee', waarin de overheid wordt opgeroepen om het eenvoudiger voor wettelijk vertegenwoordigers of gemachtigden te maken om namens een naaste digitaal zaken met de overheid te doen.

Wettelijke vertegenwoordigers van mensen met een beperking worden volgens belangenorganisaties uitgesloten van de digitale overheid doordat ze geen toegang hebben tot de DigiD van hun broer, zus of kind. "Het is mij bekend dat sommige vertegenwoordigers, waaronder ook particuliere bewindvoerders en mantelzorgers, de DigiD gebruikersnaam en wachtwoord van de personen die zij vertegenwoordigen gebruiken om toegang te krijgen tot digitale dienstverlening. Zoals gezegd is het niet toegestaan dat een DigiD door een ander wordt gebruikt. Dit geldt voor iedereen", reageerde Van Huffelen vorig jaar.

De staatssecretaris voegde toe dat de aard van de vertegenwoordigingsrelatie, bloedverwant of niet, hiervoor niet relevant is. "En tegelijkertijd weet ik ook dat de meeste mantelzorgers dit met de beste bedoelingen doen en dat dit als een belemmering ervaren wordt. In het verlengde hiervan begrijp ik daarom ook dat als ik de mogelijkheid om andermans DigiD te gebruiken morgen abrupt zou stoppen, een groot deel van de vertegenwoordigers en dus uiteindelijk de hulpbehoevenden een probleem zouden ondervinden met het afnemen van dienstverlening die zij juist zo hard nodig hebben."

Het kabinet werkt aan een nieuw centraal register dat ervoor moet zorgen dat mantelzorgers namens een ander bij de overheid kunnen inloggen. "Totdat die oplossing er is, zal ik niets doen dat de hulp aan deze groep in de weg kan staan. Gelet op de bescherming die ik hulpbehoevenden wel wil en moet bieden, neem ik uiteraard wel maatregelen als ik signalen ontvang van misbruik van DigiD", liet Van Huffelen weten, die het gebruik van andermans DigiD door mantelzorgers dan ook oogluikend toestaat.

De Nationale ombudsman vindt het onacceptabel dat de digitale toegang voor wettelijk vertegenwoordigers en gemachtigden, die namens een grote groep kwetsbare burgers zakendoen met de overheid, nog altijd niet goed is geregeld. Daarbij benoemde de ombudsman ook de 'praktische oplossing' van de staatssecretaris. Mensen zijn er namelijk niet op gerust. "Wat als zij iets verkeerd doen? Worden zij dan als fraudeurs beschouwd?", stelt de ombudsman de vraag in het rapport.

Op basis van het rapport kwam Trouw met een artikel 'Ombudsman: Overheid dwingt burgers tot fraude'. Aanleiding voor CDA-Kamerlid Van Dijk om Kamervragen te stellen. "Klopt het dat bewindvoerders en mantelzorgers noodgedwongen fraude plegen om hun cliënten en naasten te kunnen helpen?", vraagt ze aan de staatssecretaris. "Waarom is DigiD niet bruikbaar voor professionele bewindvoerders, wettelijk vertegenwoordigers en mantelzorgers die digitaal zaken willen doen met de overheid, een zorgverzekeraar of de bank, namens iemand die dat zelf niet kan?", wil ze verder weten.

Van Huffelen moet ook duidelijk maken of ze bereid is om in overleg te treden met belangenorganisaties om ervoor te zorgen dat DigiD zo wordt ingericht dat de gebruiker centraal staat en of ze bereid is gehoor te geven aan de oproep van de Nationale ombudsman om binnen drie maanden met een duidelijk en haalbaar plan van aanpak te komen, waarin een concreet en realistisch tijdpad is opgenomen om de problemen op te lossen. De staatssecretaris heeft drie weken om met een reactie te komen.