De actiegroep Vertrouwen in de GGZ is een rechtszaak tegen de Autoriteit Persoonsgegevens gestart, omdat de privacytoezichthouder geen besluit neemt over het vrijgeven van documenten over goedkeuring van een omstreden plan van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).

Psychiaters en psychologen zijn door de NZa verplicht om informatie over iedere patiënt aan te leveren. Het gaat daarbij om zeer vertrouwelijke informatie over bijvoorbeeld angststoornissen, agressieproblemen, alcohol- en drugsgebruik, depressies en seksuele problemen. Gegevens worden standaard verzameld en patiënten moeten actief bezwaar tegen de dataverzameling maken.

Via een verzoek onder de Wet open overheid (Woo) wil de actiegroep achterhalen hoe de AP tot het besluit kon komen om groen licht te geven aan het plan. "De toezichthouder verzuimt echter al anderhalf jaar te antwoorden", zo stelt de actiegroep. Die diende eind 2022 Woo-verzoeken in bij de NZa en de privacytoezichthouder naar het interne overleg en de correspondentie tussen deze partijen over de verplichte aanlevering van zogeheten HONOS-vragenlijsten in de GGZ.

De Autoriteit Persoonsgegevens gaf eind 2022 groen licht voor het plan van de NZa om behandelaren in de GGZ te verplichten deze vragenlijsten over de problematiek van hun cliënten aan de zorgautoriteit te leveren. De NZa gaf de gevraagde Woo-stukken in april 2023 vrij, maar van de AP heeft Vertrouwen in de GGZ vooralsnog niets ontvangen.

Op basis van de Woo-stukken die de NZa vrijgaf bleek dat de zorgautoriteit bij het vragen om advies over haar nieuwe regelgeving niet aan de AP vermeldde dat ze van plan was vanaf 2023 de vragenlijsten op te eisen. De AP raakte hier pas van op de hoogte toen deze regelgeving al aan GGZ-behandelaren was aangekondigd. Later volgden vanuit de toezichthouder alsnog een aantal kritische vragen aan de NZa over het doel en de noodzaak van de vragenlijsten, maar werden anderhalve maand later door de NZa gepareerd.

In een eindbrief stelt de AP dat de NZa aannemelijk heeft gemaakt dat de vragenlijsten een geschikt en noodzakelijk middel zijn om de toegang tot de GGZ te verbeteren, dat minder ingrijpende methoden niet volstaan en dat de inbreuk op de privacy van cliënten in verhouding staat tot dit doel. Voor de actiegroep is het een raadsel waarom de AP in december 2022 overstag is gegaan.

"In reactie op haar vragen over het doel en het nut van de vragenlijsten, stuurde de NZa een wollig document op waaruit op geen enkele manier blijkt dat de vragenlijsten bruikbaar zijn voor het doel van de NZa – het voorspellen van de zorgvraag van een GGZ-cliënt. Wetenschappers wijzen er al langer op dat vergelijkbare pogingen in het buitenland om zorgkosten in de GGZ te voorspellen op basis van deze vragenlijsten niet zijn geslaagd", aldus de actiegroep.

Omdat de Autoriteit Persoonsgegevens de gevraagde Woo-documenten niet openbaar wil maken heeft de actiegroep de AP eind vorig jaar officieel in gebreke gesteld. Ook dit leverde echter niets op. Daarom is nu de bestuursrechter ingeschakeld om de privacytoezichthouder via een procedure te dwingen openheid van zaken te geven. Een uitspraak van de rechter wordt deze of volgende maand verwacht.