Het is een kleine stap om chatcontrole ook voor andere content te gebruiken, zo stelt privacyexpert Sofie Royer, die als voorbeeld het gebruik van ANPR-camera’s noemt. Die waren in eerste instantie bedoeld om terroristen en zware criminelen op te sporen, maar worden nu ook gebruikt om mensen van de weg te halen die hun belasting niet hebben betaald.

Begin 2022 kwam de Europese Commissie met een voorstel om alle chatberichten en ander verkeer van burgers te inspecteren. In het geval van end-to-end versleutelde chatdiensten zou dit via client-side scanning moeten plaatsvinden, waarbij alle berichten van alle burgers worden gecontroleerd, ongeacht of die ergens van worden verdacht. Daarbij zou bekend en onbekend misbruikmateriaal moeten worden gedetecteerd, alsmede grooming.

"Er circuleren heel wat open brieven van wetenschappers die waarschuwen voor de risico’s", zegt Royer tegenover de Belgische Radio 1. Ze is is postdoctoraal onderzoeker aan het Centrum voor IT- & IP-recht van de KU Leuven. "Ook uit de hoek van de privacyvoorvechters is veel kritiek gekomen. Een overheid die zo verregaand controleert op wat we allemaal versturen, hoort niet thuis in een rechtstaat."

De privacyexpert vreest een hellend vlak, dat als chatcontrole er straks is, het ook voor andere doeleinden wordt ingezet. "Technologieën zoals camera’s worden ingevoerd voor redenen waar een groot draagvlak voor bestaat, maar het risico bestaat dat diezelfde technologie nadien wordt ingezet voor andere, misschien minder ernstige misdrijven."

Royer noemt als voorbeeld de inzet van ANPR (Automatic Number Plate Recognition)-camera's, die kentekennummers kunnen herkennen. Oorspronkelijk was het doel om die tegen terroristen en zware criminelen in te zetten. Tegenwoordig worden ze ook voor andere doelen ingezet, bijvoorbeeld om mensen die nog een openstaande belastingschuld hebben van de weg te halen.

"Nu wordt er technologie voorgesteld specifiek in de strijd tegen kindermisbruik. Maar eens die technologie op onze smartphones en communicatieapps geïnstalleerd is, is het maar een kleine stap om ook op andere illegale inhoud te controleren", waarschuwt Royer. "De vraag is of surveillancetechnologieën in het algemeen onze samenleving effectief veiliger maken. We moeten er toch altijd bij vertellen dat er ook risico's aan verbonden zijn."