Europol heeft vandaag samen met verschillende Europese instanties een rapport gepubliceerd waarin het zorgen uit over encryptie, versleuteld dns-verkeer en 5G-roaming. Het "First Report on Encryption" beschrijft encryptie vanuit een 'juridisch, technisch en ontwikkelingsstandpunt', zo laat de inleiding weten. Daarin wordt ook gesteld dat naarmate technologie zich verder ontwikkelt, het balanceren van individuele privacy en collectieve veiligheid een uitdaging blijft (pdf).

Het rapport gaat in op een aantal specifieke technologieën waarover Europol en de andere diensten zich zorgen maken. Zo wordt gesteld dat versleutelde dns-verzoeken een belemmering vormen. Dns-verzoeken bevatten informatie over bijvoorbeeld een website die een gebruiker wil bezoeken. Bij versleutelde dns-verzoeken is de inhoud versleuteld en niet zomaar in te zien. "De introductie van dns-encryptie vereist dat de bestaande samenwerking tussen dns-providers en opsporingsdiensten wordt versterk om dns-data in misdaadonderzoeken te gebruiken."

"Dns-encryptie is een punt van zorg voor onderzoeksbevoegdheden, omdat nieuwe aanpakken voor een grotere afhankelijkheid van de medewerking van serviceproviders kunnen zorgen. Deze samenwerking is niet altijd gegarandeerd. Het is cruciaal dat dns-encryptie, wanneer geimplementeerd, opsporingsdiensten toegang tot het dns-verkeer van verdachten geeft en dit laat verwerken", gaat Europol verder.

De opsporingsdienst stel dat het gebruik van encryptie in 4G (VoLTE) en 5G (Standalone 5G) ook onderzoeken van opsporingsdiensten bemoeilijkt. "Deze standaarden introduceren end-to-end encryptie voor gesprekken over het netwerk, wat rechtmatig aftappen van criminele communicatie in roamingscenario's compliceert", zo laat de opsporingsdienst verder weten. "Voor deze reden is het belangrijk dat communicatieproviders privacy-enhancing technologieën in bepaalde home routing scenario's uitschakelen."

Een 'home routing' of een roamingscenario doet zich voor wanneer iemand naar een land reist dat verschilt van het land waar de gebruiker een mobiel telefoonabonnement heeft. De gebruiker kan in dit geval alleen verbinding maken met de mobiele netwerken van het land dat hij bezoekt, als zijn eigen telecomprovider een overeenkomst heeft met de provider in het land dat wordt bezocht.

In het geval van '5G standalone' zullen opsporingsdiensten die iemand met een buitenlandse simkaart willen aftappen medewerking van de buitenlandse telecomprovider moeten hebben die de simkaart verstrekte. "Dit scenario is zelfs nog meer problematisch wanneer de serviceprovider in een land buiten de EU zit of niet aan het verzoek wil meewerken. Deze situatie is niet nieuw voor 5G, het speelt ook met VoLTE-roaming in het 4G-netwerk", zo stelt het rapport. Volgens Europol is het belangrijk dat de behoeftes van opsporingsdiensten worden meegenomen bij het ontwikkelen van 6G en andere standaarden voor telecomdiensten.

Het rapport trekt verschillende conclusies. Zo wordt mede gepleit voor het introduceren van juridische frameworks voor rechtmatige toegang tot data en het gebruik van versleutelde communicatie in gerechtelijke procedures. "Dit is essentieel voor de juiste balans tussen privacy en security." Volgens Europol-directeur Catherine De Bolle was tien jaar geleden de beschikbaarheid van data één van de grootste uitdagingen. "Vandaag is de toegankelijkheid één van onze grootste uitdagingen", merkt ze op.