Overheidsdiensten die illegaal algoritmes gebruiken om fraude op te sporen, de onrechtmatige inzet van 'fraudescorekaarten' en het gebruik van gezichtsherkenning door de politie, het is volgens de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) waarschijnlijk het topje van de ijsberg. "De datahonger van de overheid lijkt nog nauwelijks ingedamd", zegt AP-voorzitter Aleid Wolfsen bij de presentatie van het AP Jaarverslag 2023 (pdf).
De privacytoezichthouder beschrijft dat vorig jaar de toeslagenaffaire in een nieuwe fase kwam met de verhoren van de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening. "Tegelijk werd pijnlijk duidelijk dat er nog bitter weinig veranderd is. Terwijl de enquêtecommissie de Autoriteit Persoonsgegevens in 2023 meermaals uitnodigde om uit te leggen hoe het in het verleden zo vreselijk heeft kunnen misgaan, speelden in datzelfde jaar algoritmes en discriminatie nog altijd de hoofdrol in het werk van de AP", aldus het Jaarverslag.
De AP heeft naar eigen zeggen de handen meer dan vol aan het toezicht op algoritmes en mogelijke discriminatie. Daarbij wijst het onder andere naar organisaties zoals DUO, het UWV en de politie. Zo bleek de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) bij de opsporing van fraude met studiebeurzen een algoritme te gebruiken dat discriminerend uitpakte, kwam aan het licht dat het UWV illegaal een algoritme inzette om fraude met WW-uitkeringen op te sporen en bleken enkele gemeenten tegen beter weten in de 'fraudescorekaart' te gebruiken.
Wolfsen stelt dat algoritmes en AI de samenleving veel goeds kunnen opleveren, zoals efficiëntere werkprocessen voor overheidsorganisaties. "Maar als samenleving moeten we steeds heel alert zijn op de risico’s van algoritmes, waaronder discriminatie. Zodat overheidsinstellingen niet opnieuw levens van mensen verwoesten en onze rechtsstaat en de bescherming van grondrechten overeind houden."
Verder valt het de Autoriteit Persoonsgegevens op dat de overheid bij eigen privacyschendingen steeds vaker private onderzoeksbureaus inhuurt. "Terwijl de AP als onafhankelijke toezichthouder de aangewezen partij is om dit onderzoek te doen. En daar regelmatig ook al mee bezig is. Onderzoek in opdracht kan dan onafhankelijk onderzoek doorkruisen of zelfs vervangen", zo meldt het Jaarverslag. Niet alleen leidt dit tot dubbel werk en verspilling van belastinggeld, maar krijgen deze private bureaus bij een dergelijk onderzoek soms toegang tot zeer gevoelige persoonlijke informatie.
Je bent niet ingelogd en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.