Privacyexperts kritisch over inzet commerciële dna-databases bij coldcasezaken
Privacyexperts zijn kritisch over plannen van het kabinet om commerciële dna-databases te gebruiken bij het oplossen van coldcasezaken. In het hoofdlijnenakkoord meldt het kabinet dat er bij ‘cold cases’ wordt ingezet op het gebruik van genealogische dna-databanken. Vorig jaar kreeg justitie al toestemming om bij twee coldcasezaken commerciële dna-databases te gebruiken. Het gaat om de databases GEDmatch en FamilyTreeDNA. Mensen van over de hele wereld kunnen hun dna daarnaartoe sturen om bijvoorbeeld verwanten te vinden of hun geografische herkomst te achterhalen.
"Het gaat heel snel. Het Openbaar Ministerie kwam al met een proef in ons land die de niet door de Tweede Kamer is behandeld. Nu lijkt het nieuwe kabinet al volgende stappen te willen zetten", zegt Nina de Groot, promovenda bio-ethiek van de Vrije Universiteit Amsterdam, tegenover het AD. De Groot heeft vooral problemen met het feit dat mensen die geen dna naar een dna-database hebben gestuurd toch onderdeel van een politieonderzoek kunnen worden.
Wanneer slechts twee procent van de Nederlandse bevolking zijn of haar dna-profiel naar een database zou uploaden, is het inmiddels mogelijk om altijd tot een dna-match met een verwant te komen, zo stelde dna-expert Lex Meulenbroek van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) eerder. "Met andere woorden, als mijn achterneef toestemming heeft gegeven, kan ik in beeld komen bij de overheid, als het om strafzaken gaat. Dit roept natuurlijk nogal wat vragen op met het oog op privacy", aldus De Groot.
Dna-databases zoals GEDmatch en FamilyTreeDNA vragen gebruikers wel om toestemming om hun dna-gegevens beschikbaar voor justitie te maken. "Maar los daarvan: zelfs als één persoon weloverwogen toestemming geeft, hebben al diens verwanten geen toestemming gegeven. Het is wonderlijk: we willen om goede redenen niet een nationale dna-databank, maar over de commerciële dna-databanken is nog maar beperkt discussie", gaat De Groot verder tegenover het AD.
Eerder lieten ook advocaten zich kritisch uit over de plannen van het kabinet. Commerciële dna-databases en stamboombedrijven bevinden zich allemaal in het buitenland en vallen niet onder Nederlandse wetgeving. Advocaat Knops vindt dit bezwaarlijk. "Want dat zijn wel voorwaarden in onze huidige wetgeving voor dna-onderzoek. Ook voor verwantschapsonderzoek." Advocaat Ficq is bang dat mensen die hun dna naar dergelijke databases opsturen de kleine lettertjes niet goed lezen. Daardoor bestaat het risico dat men zonder goed na te denken de eigen privacyrechten terzijde schuift.
Er zijn natuurlijk altijd mensen die zeggen "Nou en, opsporing is belangrijker", en dat is wellicht een argument, maar dan moeten we beginnen met het afschaffen van dat verschoningsrecht, en niet zoals hier beginnen bij het simpelweg negeren van dat recht.
Er zijn natuurlijk altijd mensen die zeggen "Nou en, opsporing is belangrijker", en dat is wellicht een argument, maar dan moeten we beginnen met het afschaffen van dat verschoningsrecht, en niet zoals hier beginnen bij het simpelweg negeren van dat recht.
Je hebt zeker gelijk. Dit soort zaken moeten gewoon goed geregeld zijn. Wat mij betreft niet commercieel.
Zijn er werkelijk mensen die gedacht hebben: "in de algemene voorwaarden van dit bedrijf staat dat ze mijn DNA met niemand zullen delen" en dat ook geloofd hebben?
Buiten dat de overheid zich weer eens van de meest onbetrouwbare kant laat zien, is DNA als bewijsvoering voor wat dan ook waardeloos. Iedereen strooit zijn/haar DNA de hele dag rond. De hele wereld bestaat uit DNA fragmenten van alle organismen die leven.
Je kunt er niets mee en daarom is het nonsens om het in te zetten voor cold cases. Als je namelijk geen verdachte hebt heb je niets met DNA te bewijzen.
In dit geval overduidelijke herleidbare DNA sporen van een dader. Helaas nooit op heterdaad betrapt.
Toevallig toch een zeer late aanwijzing in welke hoek gezocht kon worden wat alsnog sluitend bewijs opleverde.
Dat lukt enkel asl de groep waarin de dader gezocht wordt niet als te groot is.
Let wel de match was van een ver familielid die nergens mee in verband is gebracht.
We hebben in NL al meerdere zaken in deze lijn gehad.
Er is geen "recht op misdaad". Ik weet niet waar je dat idee vandaan haalt maar het is volkomen absurd en geen argument. Wat we wel hebben is een in diverse wetten en internationale verdragen vastgelegd recht op privacy alsmede een fundamenteel rechtsprincipe dat je verschoningsrecht hebt bij, bijvoorbeeld, kinderen en ouders. Als je pleit voor afschaffen van die privacyregels dan kan dat, als je pleit voor het domweg negeren van die regels dan pleit je de facto voor afschaffen van de rechtsstaat, namelijk het idee dat de staat ook de wet moet volgen.
En het gaat niet er niet om of het een ver familielied is of niet, het gaat om het principe. Als er via zo'n methode een match gevonden wordt weet je nooit van te voren of het een ouder of kind betreft of een ver familielid. De enige manier om te garanderen dat iemands DNA niet gebruikt kan worden om diens ouders of kinderen op te sporen is deze methode niet gebruiken. Bovendien is die DNA verzameld met een specifiek doel zoals kijken of iemand genetische aanleg heeft voor een bepaalde ziekte, of voor het achterhalen van de herkomst of de geschiedenis van de familie. Dat DNA is niet verzameld met als doel opsporing. Op z'n minst zou er voor opsporing dan sprake moeten zijn van bewust en weloverwogen gegeven toestemming waarbij ook heel expliciet duidelijk gemaakt wordt dat dit kan leiden tot opsporing van verwanten en de persoon zelf. Wat, in tegenstelling tot een vermeend recht op het plegen van misdaden, wel in de wet staat is dat algemene voorwaarden met buitengewone of vreemde clausules niet geldig zijn. Zo mag je niet diep verstopt in de kleine lettertjes bij de aanschaf van een dienst zetten dat je de leverancier toestemming geeft naar wens je gehele bankrekening te plunderen. Zo'n voorwaarde is onredelijk en wordt vernietigd.
Maar goed, iedereen die langer dan twee uur op deze site zit weet dat als er ergens, in wat voor discussie dan ook, ongeacht het onderwerp, iemand voor wat dan ook privacy als argument gebruikt, of iets positiefs zegt over privacywetten, jij er als de kippen bij bent om te roepen dat privacy geheel afgeschaft moet worden en te pleiten voor een totalitaire almachtige politiestaat waarbij letterlijk alles moet wijken voor opsporing door een alziend politieapparaat dat alles kan en alles mag en die niet gehouden is aan wat voor wetten, principes of burgerrechten dan ook. Het wordt, eerlijk gezegd, een beetje sleets.
Je bent niet ingelogd en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.
Information Security Officer
Ben jij de Information Security Officer met hart voor de zorg? Wil je een bijdrage leveren aan Informatiebeveiliging binnen het Erasmus MC? Word onderdeel van ons team! Samen met de CISO en een team van Information Security Officers zorg je ervoor dat informatiebeveiliging en gegevens-bescherming binnen Erasmus MC de benodigde aandacht krijgt.
Cybersecurity Trainer / Streamer
Toe aan een nieuwe nieuwe job waarmee je het verschil maakt? In de Certified Secure trainingen laat je deelnemers zien hoe actuele kwetsbaarheden structureel verholpen worden. Ook werk je actief mee aan de ontwikkeling van onze gamified security challenges. Bij het maken van challenges kom je telkens nieuwe technieken tegen, van Flutter tot GraphQL, van Elastic Search tot Kubernetes.