Wat zegt google hier over?

Belangrijke puntje..... Heb jij de nvme disks in je machine zitten, of zijn deze offline.

Maar ik zou SSD's nooit voor longterm offline storage gebruiken.

Voor echte lange termijn opslag kun je beter je data in klein etsen en dat bakken. En daarna goed opbergen.
Iets minder houdbaar is zuurvrij papier.

Allle andere (modernere) opslagmethoden verliezen na enige tijd hun data.

Waarom doe je niet je eigen google zoektocht ?

Een startpunt is dit :
https://www.anandtech.com/show/9248/the-truth-about-ssd-data-retention

(JEDEC presentatie bespreking.). Alleen 2015 .

https://storedbits.com/ssd-data-retention-period-without-power/
2024
links https://arxiv.org/pdf/2012.12373

Ik denk dat NVME SSD’s nog niet veel in de praktijk gebruikt worden voor backups:
1. ze hebben zich nog niet kunnen bewijzen als lange termijn oplossing.
2. De prijs per GB is relatief hoog.
Misschien kun je dan beter SSTA SSD’s gebruiken.
Een paar keer per jaar de SSD’s aansluiten helpt tegen data verlies:
https://www.howtogeek.com/660727/bit-rot-how-hard-drives-and-ssds-die-over-time/

Voor serieuze lange termijn opslag kan je beter kijken naar backup tapes of speciale optische media zoals M-Disc

https://nl.m.wikipedia.org/wiki/M-DISC

Hoe zit het met harde schijven?
Ik lees verhalen dat sommige oude schijven zelfs na tientallen jaren stilgezeten te hebben nog steeds uit te lezen zijn.
(Natuurlijk is er altijd een failure rate en is RAID nog steeds een zeer goed idee.)

Ja het kan gebeuren en nee het gebeurt niet vaak.
technologie staat ook niet stil afterall en claims zijn zwaar overdreven altijd al geweest. Ik heb een macbook pro 2012 met SSD die heb ik 2 jaar geleden nog even opgestart althans de accu was stuk maar op stroom gezet en ja hoor beide boot systemen nog in orde.

Onthou dat systemen vaak ook al jaren op de plank liggen voor je als consument iets koopt en de hoeveelheid rma is niet gestegen met SSD,NVMe vs HDD.

Ooit een oude SD kaart gevonden met fotos van 10 jaar terug? Die dingen zouden ook corrupt raken na iets van 5 jaar zeiden ze tijden terug toen het populaire medium was voor cameras etc. Hoor je ook zeer weinig over van verlies. Of overschrijvingen waar doom scenarios werden gegeven van dat je niet moest defragmentern omdat je de SSD er stuk mee maakt. Alles kan stuk je CD DVD collectie kan letterlijk wegrotten. En sure het kan ook als je excesief gebruikt of een bad batch hebt of verkeerde temperatuur aan blootstelt maar net als met oude autos kunnen deze dingen vele malen verder gepushed worden dan de fabrikant zegt in meeste gevallen.

Dus ja het kan gebeuren maar ik zou me geen zorgen maken tenzij het echt kritieke data is. En de oplossing is dan ook nog dood eenvoudig zet het 1 keer per jaar aan voor 5 minuten. Of doe wat wij doen haal het gewoon niet van de stroom en doe mirroring met fault checks We draaien rond de petabyte kritieke bedrijfs informatie voor anderen en niemand bij ons team wil ooit nog terug naar SCSI of magneet tapes onderhoud hell

Als je ooit een disaster recovery moet doen met zo een hoeveelheid informatie op de eerder genoemde mediums trek er maar een week voor uit. Wij hebben dat jaren terug moeten doen tijdens een letterlijke ontploffing van hardware door een hele stupide stroom uitval in een datacenter. Als het toen NVMe was ipv SCSI voor gros van de backup bij ons waren we veel eerder in de lucht met onze backups.

https://www.ispam.nl/archives/69077/noodstroomvoorzieningen-the-datacenter-group-amsterdam-laten-het-afweten-tijdens-stroomstoring/ Dat is btw niet het hele verhaal zo zijn er ook core routers gefried waren er te kort aan genoeg apparatuur on site meteen en speelden er ook nog backup software issues. Blij dat we bij dat zooitje weg zijn.

Ik zelf bewaar al zeker 30 jaar data op verschillende HDD, mijn advies is de schijven om de 3 a 5 jaar vervangen voor nieuwe. Zet de data steeds over en doe de oude schijven niet weg. Na 10 jaar of ouder kan ook de lijm van de kop van zo'n harddisk loslaten, dus vertrouw nooit op 1 merk en 1 backup, maar gebruik verschillende schrijven en leg deze op verschillende locatie's. Ik heb geen ervaring met SSD en NVME, maar die worden onder spanning gehouden en mijn indruk is (dat kan een verkeerde zijn) dat deze na een poos niet gebruiken, z'n lading verliezen en data dus verloren gaat.

Bij harde schijven kom je makkelijk aan tien jaar, zolang ze mechanisch nog in orde zijn. Het vet in de lagers kan wat harder en taaier worden waardoor de motor problemen heeft om de schijf te laten draaien. Zoiets kan zich ook afspelen voor de aandrijving van de lees-schijf kop.
Het wordt aangeraden om een schijf jaarlijks even te laten draaien om de smering goed te houden.

Fysiek zal een roterende schijf die netjes bewaard is inderdaad wel lang meegaan.

Op erg lange termijn wordt de electronica (mn condensatoren) een risico - die verouderen ook bij niet-gebruik.

En als je praat over diverse tientallen jaren - elektrische interface formaten, en disk-opslag filesystems.

(ST506 interface ? DOS3 ? Sun1 format ? Document in Pagemaker ? )
Zelfs SCSI moet je , als je er nu wat mee moet , al fors naar zoeken.

Voordeel van off-line storage is een erg goede isolatie van omgevingsfactoren .
Grote power events (piekspanningen) kunnen je hardware beschadigen als je het online houdt.

Voordeel van online houden is dat je het kunt controleren en (veel) makkelijker migreren naar nieuwere hardware.

Via (https://duckduckgo.com/?t=ffab&q=long+term+data+storage&atb=v347-1&ia=web) vond ik al snel:

https://www.howtogeek.com/858426/whats-the-best-way-to-store-data-for-decades-or-centuries/
https://www.diskmfr.com/long-term-data-storage-best-options-compared-diskmfr/
etc.

Andere ingang https://duckduckgo.com/?t=ffab&q=how+do+archives+store+digital+data&atb=v347-1&ia=web

Meer en anders zoeken zal nog meer info geven

Plus ook: bewaar dezelfde data op meerdere typen opslag.

Fysieke degradatie van een medium veroorzaakt bitrot

Bitrot is onzichtbaar voor fsck en je standaard copy tooltjes

Solarflares en ruimtestraling kunnen ook bits op je nvme doen omkopien... Dus wat wil je bewaren? Hoe lang, welke codering, welke techniek?

Stop je er ook schemas bij om een IDE controller te bouwen, want over 50 jaar gebruiikt niemand nog SATA, enzovoort

Nee, SSD's zijn ongeschikt voor lange termijn opslag. Tussen 1 en 2 jaar zonder stroom hebben de meeste SSD's al verschillende gradaties van bitrot. Na 2 jaar zonder stroom zijn de meeste SSD's leeg. Goedkopere SSD's kunnen zelfs al na een jaar leeg zijn. De beste betaalbare oplossing is opslag op harde schijven (al dan niet met gebruik van raid) waarbij je de data beschermd met quickpar.

Waar ligt de grens van "echt" lange termijn? Wanneer is iets "nep" lange termijn?

Welke termijn gewenst en voldoende is ligt aan je usecase. Daarover heb je OP niets gevraagd.

@OP: Ja SSD's kunnen data verliezen, afhankelijk van de kwaliteit hoe snel. Pas op met dit soort beslissingen maken op basis van empirische ervaringen van (willekeurige) forum gebruikers.

TornadoGuard effect ligt op de loer.

https://xkcd.com/937/

Sommige zijn inderdaad wat ouder, maar "jaren" vind ik wat overdreven. Ik denk dat je goed moet zoeken om een laptop, nieuw, uit 2023 te kunnen aanschaffen. voor SSD's is dit misschien wat gemakkelijker, maar die hoort leeg te zijn.

Ik kan uit ervaring vertellen dat ik al meerderen, zo niet tientallen SD's heb gehad welke gedeeltelijk of zelfs volledig hun data hebben verloren. Dit kan ik echt niet aanraden als long term storage.


Het gaat om de betrouwbaarheid van flash storage, welke minder betrouwbaar is gebleken dan andere oplossingen. Coldstorage is kostelijk, en wordt voornamelijk gedaan voor belangrijke data. Dit wil je niet op een minder betrouwbare drager hebben als er betere oplossingen zijn.

NVME's hebben zich nog niet kunnen bewijzen, maar als je een routine aanwent om jaarlijks de schijven even aan te sluiten denk ik dat het prima opslag is. Ze zijn minder kwetsbaar dan HDD's, welke ook hun data kunnen verliezen. Ben je echt opzoek naar lange termijn coldstorage zou ik toch niet naar flash geheugen kijken.

M-Disks, (blu-rays welke opgeboud zijn uit een metaal) tape, of papier zijn ook niet "oneindig" houdbaar maar je kunt verwachten dat na (tientallen) jaren deze nog wel hun gegevens dragen.

Ik heb disks die al sinds 2012 stil lagen, die doen het nog prima, ik kan ze nog prima uitlezen.
De degradatie van harde schijven (spindels) is minimaal, mits ze goed opgeslagen zijn. Tapes, CD/DVD hebben een groter risico doordat het materiaal na jaren gewoon slechter wordt.
ik heb misschien nog wel een dis die 20+ jaar oud is, zal eens zoeken of ik nog een IDE <> USB kabeltje heb om te zien of die het nog steeds doet (denk van wel)

Als je bang bent voor bitrot dan kan ik je raidz1,raidz2 of raidz3 op ZFS van harte aanbevelen. Iedere 5 jaar of zo de data overzetten naar de harddisk/ssd-du-jour dan kan er weinig gebeuren. Mijn data van 25 jaar en langer geleden is nog steeds beschikbaar op mijn fileservers.

Je zou kunnen overwegen om de data elke vier* jaar te verversen. Of door de backup opnieuw te maken of door een onderhoudsprogramma te gebruiken dat elke sector leest en herschrijft.

*Kies een tijdsperiode die korter is dan de garandeerde offline data retentie opgegeven door je SSD fabrikant

Als het behouden van data (archiveren) van dusdanig belang is zou ik niet uit gaan van de persoonlijke mening van een paar forumleden hier; ze zijn gespecialiseerde data beveiligingsbedrijven binnen NL actief, sommige met tapes in bunkers; andere met cold storage in redundant datacenters. Dat zijn de enige plekken waar alle omgevingsvariabelen op de juiste manier zijn ingeregeld om data consistentie te kunnen waarborgen. En dat heeft te maken met straling, temperatuur, lucht vochtigheid, lucht circulatie etc etc.

Ik zou je keuze vooral niet baseren op "ik heb nog oude harde schijven die het prima doen". Ik heb ervaring met jonge schijven die het niet meer doen, en hele oude die het nog wel doen (1985). Maar ook genoeg hele oude die het niet meer doen; en genoeg hele jonge die het nog prima doen.

Je snapt blijkbaar niet dat bitrot ook een rol speelt. Dan kun je nog zoveel tapes hebben liggen, ook die hebben last van bitrot, al dan niet bij een commerciele partij. Als je mijn antwoord (suggestie voor zfs) nog eens bekijkt dan zie je daar fileservers, dat wijst op een geografische spreiding, niet noodzakelijkerwijs commercieel. ZFS is het enige filesysteem die bitrot preventief voorkomt met 64 bit checksums. https://nl.wikipedia.org/wiki/ZFS

Het begint met het zo goed mogelijk bewaren van data, want er is een grens aan wat ZFS (of welk ander checksum/redundancy gebaseerde systeem dan ook) kan herstellen als er teveel bitten tegelijk omvallen.

De eerste stap is en blijft het (goed) kiezen van media en fysieke condities .

Keuze van iets met checksums/redundantie op de filesystem-layer volgt een stukje later.

Bijvoorbeeld LTO tapes schrijven ook checksum en error-recovery data naar tape .

Op "applicatie niveau" - als je een filesystem of data ervan niet "als filesystem" op de plank legt maar als een backup-van kan het backup programma een data container schrijven voorzien van checksums en eventueel error-recovery informatie.
(voor doe-het-zelf zou je dat met tar / bzip2/par2 kunnen bouwen )
Als de opslag in de een of andere "storage API" gaat is het puur die applicatie en de onderliggende implementatie die data integriteit bewaken.
(bv een CEPH object store , heeft ook opties voor checksums).


Ik betwijfel overigens of je precies kunt zeggen dat ZFS het enige FS is dat dit voorkomt (WAFL van NetApp had en heeft al dergelijke features), en later heeft BTRFS dit ook gekregen.
Nu is ZFS zeker een prima filesystem - maar zonder fysiek betrouwbare opslag niet voldoende. Het _kan_ een component zijn in een lange-termijn opslag ontwerp.

Niet al te veel fanboy'en van precies één (weliswaar goede) bouwsteen in een heel systeem of platform.