Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet
en maak kans op zijn boek "De wet op internet".

Arnoud is van alle markten thuis, maar vindt vooral in technische / hacking vragen een uitdaging. De Juridische vraag is een rubriek op Security.nl, waar wetgeving en security centraal staan. Elk kwartaal kiest Arnoud de meest creatieve vraag, die dan zijn boek zal ontvangen.

Vraag: Ik las het artikel op Security.nl omtrent de uitspraak van een Nederlandse rechter, waarin men van The Pirate Bay verlangt dat men toegang voor Nederlanders blokkeert. Is deze uitspraak niet nietig, gezien het feit dat The Pirate Bay is gevestigd in Zweden? Het enkele feit dat een website te bereiken is vanuit ons land lijkt mij nog geen reden om te veronderstellen dat de Nederlandse rechter jurisdictie heeft. Mijns inziens had de rechter de zaak niet-ontvankelijk moeten verklaren door gebrek aan jurisdictie.

Antwoord: De Pirate Bay (TPB) moet Nederlanders gaan weren van haar in Zweden gehoste website. Dat is het gevolg van een verstekvonnis van afgelopen donderdag dat copyrightlobbyclub BREIN had aangespannen tegen de torrentsite. Verstek: TPB is niet op komen dagen, en daarom verloor ze by default. Eén van de argumenten van TPB om niet te komen, was dat zij een Zweeds bedrijf is dat geen activiteiten of servers in Nederland heeft en dus niet onder de Nederlandse wet valt.

Dat is echter een (wijdverspreid) misverstand. In Europa geldt inderdaad als hoofdregel dat je valt onder de wetten van het land waar je woont, maar er is een belangrijke uitzondering: als je vanuit je woonland in andere Europese landen schade aanricht, dan val je ook onder de wetten van die andere Europese landen. Het klassieke voorbeeld is de Franse boer die gif loost in een rivier waardoor Belgische koeien doodgaan. De Fransman kan daarvoor voor de Belgische rechter gesleept worden. En ook als je in een krant iets schrijft, moet je uitkijken: verschijnt die krant ook in Engeland, dan val je onder hun draconisch strenge antismaadwetgeving.

Dit is allemaal geregeld in de zogeheten EEX-Verordening, artikel 5 lid 3: "Een persoon die woonplaats heeft op het grondgebied van een lidstaat, kan in een andere lidstaat voor de volgende gerechten worden opgeroepen: ... ten aanzien van verbintenissen uit onrechtmatige daad: voor het gerecht van de plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan of zich kan voordoen."

In die voorbeelden is er echter altijd wel een duidelijke link te vinden tussen het handelen van de dader en de plek van de schade. Maar hoe zit dat met internet? Dat is in principe in de hele wereld te bereiken. In waarschijnlijk het eerste Nederlandse vonnis over dit onderwerp vond de Utrechtse rechter zichzelf bevoegd omdat “het schadebrengende feit zich op het internet en derhalve tevens in Nederland en in het arrondissement Utrecht heeft voorgedaan.” Dat was misschien wat al te makkelijk geredeneerd, maar welke criteria moet je dan aanhouden?

In de literatuur zijn allerlei zaken voorgesteld, zoals de voertaal van de site, de domeinnaamextensie (.com, .nl, .de), het land van vestiging van het bedrijf achter de site of de plaats waar de servers fysiek staan. In de praktijk blijkt dat redelijk werkbaar, hoewel je natuurlijk altijd ruimte voor discussie houdt. Maar daar hebben we nu net rechtbanken voor.

In diezelfde verordening is trouwens geregeld dat de winnende partij bij zo'n rechtszaak met het vonnis naar het land van de verliezer kan gaan om het vonnis daar te laten uitvoeren. In theorie kan BREIN dus naar Zweden om daar de dwangsommen te incasseren als blijkt dat TPB Nederlandse gebruikers niet blokkeert. Ik ben heel benieuwd of ze dat ook werkelijk gaan doen. Het alternatief waar wel over gespeculeerd wordt, is dat de club aan Nederlandse providers gaat vragen om TPB te blokkeren "omdat deze door de Nederlandse rechter illegaal verklaard is". Maar dat zie ik niet gebeuren: het is een verstekvonnis, en dat heeft als jurisprudentie geen waarde.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. In 2008 verscheen zijn boek "De wet op internet".