Veel Nederlanders hebben geen idee wat privacy is, zo werd onlangs tijdens een reportage van de VPRO op pijnlijke wijze duidelijk. "Ik heb toch niets te verbergen" moet wel de meest gehoorde opmerking zijn als privacyschendende maatregelen in het nieuws verschijnen. Ergens in de loop van de tijd is het idee ontstaan dat privacy iets met "verbergen" te maken heeft. Net als criminelen iets stiekem en heimelijk doen, is ook privacy iets wat samenhangt met zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. Misschien komt dit idee bij politici vandaan, die stellen dat criminelen de dekmantel van privacy en anonimiteit gebruiken om hun daden te verbergen. Daardoor is de link gauw gelegd dat iemand die iets te verbergen heeft een crimineel is. Heb je niets te verbergen, dan ben je dus geen crimineel.
Door privacy in de hoek van het schimmige te duwen, zijn al veel vrijheden op het altaar van de veiligheid geslachtofferd. Nu wil deze column niet de eeuwige discussie over veiligheid versus privacy aanhalen. Sterker nog, volgens sommigen is er zelfs geen tegenstelling en kunnen de twee prima samengaan. Nee, ik wil me richten op het concept privacy.
Checklist
Wat is privacy nu precies? Volgens de Van Dale is het "de mogelijkheid om in eigen omgeving helemaal zichzelf te zijn." En dat is een aardige omschrijving. Privacy slaat op het privéleven. Je leven inrichten zoals je zelf denkt dat het beste is, zonder bang te hoeven zijn voor de reacties van anderen. Daarom stel ik altijd de volgende vragen aan mensen die zeggen dat ze niets te verbergen hebben: (aanvullingen op de lijst zijn zeer welkom!)
De werkelijkheid is toch een stuk wispelturiger. Regelmatig verschijnen er berichten in de media over ambtenaren en bedrijven die over de schreef zijn gegaan. Toch is dit slechts een kleine voorbode wat kan zijn. Inmiddels zijn er gigantische databases met persoonlijke gegevens van iedereen opgeslagen. Gegevens die zeer interessant voor bijvoorbeeld beleidsmakers en verzekeringsmaatschappijen zijn. Denk aan de Albert Heijn bonuskaart of bij Google ingevulde zoekopdrachten. Als iemand aan de hand hiervan "ongezond" gedrag vertoont, kun je hem een hogere verzekeringspremie laten betalen of misschien zelfs bepaalde zaken opdringen of verbieden. Doordat het privéleven steeds kleiner wordt, valt er ook steeds minder te kiezen. Het zijn dan anderen die de keuze aan de hand van het jou door vertoonde gedrag bepalen. Als we het over privacy en de opslag van persoonsgegevens hebben, hebben we het over die vrijheid. De buurman mag dan smullen van je bedgeheimen, de impact is kinderspel met wat overheid en het bedrijfsleven kunnen doen.
Techniek
Een bijkomend probleem is dat de techniek het voor mensen niet inzichtelijk maakt wat er precies gebeurt. Bij Google vul je alleen zoekopdrachten in en klik je op zoeken. Je ziet niet dat al je zoekopdrachten voor eeuwig in grote databases worden bewaard door een bedrijf dat aan de hand van je persoonlijke voorkeuren geld wil verdienen. Informatie die ook toegankelijk voor derden is, zoals overheidsinstanties en criminelen.
Of wat te denken van de OV-chipkaart. Niemand zou het accepteren als er elke dag iemand met een notitieblokje achter je aanloopt en opschrijft waar je naar toe gaat, op wat voor manier en op welk moment. En dat zeven jaar lang. Dat is precies wat er met de OV-chipkaart gebeurt en toch accepteren we het met z'n allen. En wat te denken van pinnen. Willen we werkelijk dat financiële instellingen alles kunnen zien wat we kopen? Ondanks alle negatieve geluiden is privacy niet dood. Privacy is het inrichten van je eigen leven, het bepalen van je eigen grenzen en voorkeuren. In dat kader is het juist heel gezond om dingen voor jezelf te houden, te "verbergen" zoals sommigen dat noemen, en dat maakt je nog geen crimineel.
Joran Polak
Hoofdredacteur Security.nl
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.