Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet en maak kans op zijn boek
"De wet op internet".
Arnoud is van alle markten thuis, maar vindt vooral in technische / hacking vragen een uitdaging. Vragen over licenties worden niet behandeld, aangezien die geen raakvlak met beveiliging hebben. De Juridische vraag is een rubriek op Security.nl, waar wetgeving en security centraal staan. Elk kwartaal kiest Arnoud de meest creatieve vraag, die dan zijn boek zal ontvangen.
Vraag: Voor mijn afstudeeropdracht (studie informatica) wil ik graag de beveiliging en privacy van internet in de trein gaan onderzoeken. Ik had het plan om met een sniffer al het verkeer dat ik kan opvangen, te registreren. Daarna wil ik daar op geanonimiseerde basis gegevens uit halen en conclusies trekken. Bijvoorbeeld dat 80% van de mensen geen https gebruikt om hun mail te lezen, of dat ik creditcardgegevens kon detecteren. Mag dat?
Antwoord: Het is strafbaar (art. 139c Wetboek van Strafrecht) om gegevens af te tappen of op te nemen die via telecommunicatie worden overgedragen en niet voor jou bestemd zijn. Het maakt daarbij in principe niet uit of je een beveiliging moet kraken of dat de gegevens 'zomaar' langs je sniffer liepen. Als jij niet de afzender, ontvanger of netwerkbeheerder bent, dan heb je een groot probleem.
Echter, het opvangen van "vrije signalen uit de ether" (zoals dat heet bij juristen) is een onderdeel van de uitingsvrijheid die als grondrecht is vastgelegd in artikel 10 EVRM. Er staat dan ook een uitzondering in artikel 139c specifiek voor deze situatie: het aftapverbod geldt niet voor het aftappen of opnemen van "door middel van een radio-ontvangapparaat ontvangen gegevens". Wel moet het gaan om gegevens waar voor mensen begrijpelijke informatie uit te halen is. De Hoge Raad oordeelde in 2008 dat het gebruik van een snelheidsradardetector niet via dit artikel 10 EVRM gerechtvaardigd kon worden, omdat radargolven "geen kennis, gedachten, enz. overbrengen". Daarentegen was het luisteren naar de onversleutelde politieradio weer wel toegestaan (Hoge Raad 16 januari 2004).
Op deze uitzondering geldt zelf ook weer een uitzondering: als "om de ontvangst mogelijk te maken een bijzondere inspanning is geleverd of een niet toegestane ontvanginrichting is gebruikt", dan kun je je niet beroepen op artikel 10 EVRM en blijft het gewoon strafbaar om die gegevens te ontvangen (en te gebruiken natuurlijk). Maar een wifi-sniffer is bij mijn weten geen verboden ontvangstinrichting of een 'bijzondere' inspanning. Het is gewoon een radio-ontvanger die pakketgebaseerde informatie analyseert, geen speciaal geconstrueerd decodeerapparaat. Het lijkt me dus dat het sniffen van wifi als zodanig valt onder de uitzondering van vrije signalen.
Daarnaast zou je bij onderzoeken als deze ook kunnen stellen dat je bezig bent met journalistiek onderzoek, omdat je je resultaten publiceert om zo het publiek te informeren over een actueel maatschappelijk debat. En dan mag je ook best de grenzen van de strafwet opzoeken, zolang je maar niet verder gaat dan strikt nodig. Moet je bijvoorbeeld écht naar creditcards zoeken en die gegevens ook opslaan?
Google ligt met de Streetview-snifferauto's onder vuur. Of zij artikel 139c Strafrecht overtreden is nog niet duidelijk (ik heb niet gehoord dat er een strafzaak is aangespannen) maar het College bescherming persoonsgegevens heeft Google wel een last onder dwangsom opgelegd voor het verzamelen van privégegevens. Dat was in strijd met de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Daarbij speelde wel mee dat Google geen duidelijk doel kon aanwijzen voor haar gegevensverzameling. Een journalist die gegevens verzamelt voor een artikel en ze daarna weggooit, zou geen problemen onder de Wbp moeten verwachten.
Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. In 2008 verscheen zijn boek "De wet op internet".
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.