Er moet nader onderzoek komen naar de wettelijke mogelijkheden om satellietinterceptie in te zetten voor opsporingsdoeleinden. Dat schrijft de werkgroep ‘Gegevensuitwisseling en Terrorismebestrijding’ in een vandaag verschenen rapport. De werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de ministeries van Justitie, Binnenlandse Zaken, de politie, het Openbaar Ministerie en de inlichtingendiensten, werd vorig jaar door de regering ingesteld om te onderzoeken of er voldoende mogelijkheden bestaan voor informatie-uitwisseling op het terrein van terrorismebestrijding.



De politie heeft volgens het rapport van de werkgroep de wens naar voren gebracht om satellietcommunicatie te kunnen afluisteren en opnemen voor de opsporing van strafbare feiten. Op dit moment mogen alleen de inlichtingendiensten ongericht satellietcommunicatie aftappen. Als de politie afluistert, moet dit gericht gebeuren op een bepaalde verdachte.



De werkgroep heeft een speciale bijeenkomst gehouden met vertegenwoordigers van niet nader genoemde bedrijven over satellietinterceptie. Centraal daarbij stond het satellietcommunicatiesysteem Inmarsat. Volgens de provider kunnen door satelliettelefoons geen locatiegegevens worden meegezonden. De provider kan wel de naw-gegevens van alle klanten leveren.
Volgens het rapport van de werkgroep zit er ‘beweging’ in de aftapbaarheid van satelliettelefonie. Inmarsat is van plan voor een nieuw te introduceren dienst (BGAN) bij het grondstation in het Nederlandse Burum een voorziening te plaatsen om het aftappen van satellietverkeer via deze nieuwe dienst mogelijk te maken. Daarbij geldt echter wel dat het ‘upstream’ signaal (van sateliettelefoon naar satelliet) zeer gericht is en dus af te tappen, terwijl het ‘downstream’ signaal (van satelliet naar satelliettelefoon) ongericht is. Bovendien is onduidelijk of Nederlandse grondstations een rol spelen bij communicatie. Wanneer bijvoorbeeld twee bellers met satelliettelefoons in Nederland bellen, maar gebruik maken van een buitenlands grondstation, komt Nederland voor het tot stand brengen van de communicatie er niet aan te pas.



Op basis van deze informatie concludeert de werkgroep dat de wijze waarop satellietcommunicatie verloopt ‘substantieel verschilt’ van de wijze waarop vaste of mobiele telefonie verloopt. Volgens de werkgroep is daarom nader onderzoek nodig naar de technische aspecten van satellietcommunicatie, om vast te kunnen stellen of de huidige bepalingen in het Wetboek van Strafvordering een toereikende basis vormen voor het aftappen en opnemen van satellietcommunicatie door de politie. Ook is volgens de werkgroep de vraag belangrijk hoe een nummer van een satelliettelefoon kan worden achterhaald wanneer dit niet op voorhand bekend is.

De werkgroep toont enige reserve bij het geven van een bevoegdheid aan de politie om satellietcommunicatie af te tappen. ‘De noodzaak om te komen tot satellietinterceptie voor de opsporing van strafbare feiten moet voldoende vast te komen staan,’ aldus de werkgroep. ‘Deze mogelijkheid betreft ingrijpende opsporingsbevoegdheden waarvoor mogelijk een wetswijziging nodig is en het vergt aanschaf van kostbare apparatuur.’