ICT-jurist Arnoud Engelfriet geeft elke week antwoord op een interessante vraag over beveiliging, recht en privacy. Heb jij een vraag? Stuur hem naar juridischevraag@security.nl.

Vraag: Als je onderstaande combinatie van bordjes ziet hangen bij een bedrijf, welk bordje wint er dan als er spullen van je gestolen blijken?

Antwoord: ja, dat is raar. Enerzijds zeggen dat je niet aansprakelijk bent voor zoekgeraakte kleding, anderzijds trots melden dat je uw en onze veiligheid én eigendommen bewaakt middels cameratoezicht.

Natuurlijk is dit een gevalletje 2x bureaucratische compliance: wie cameratoezicht wil hanteren, moet een bordje ophangen, en wie zijn klanten wil afschrikken van claims, moet een bordje ophangen. Dus hangen er nu twee bordjes maar niemand gaat over het onderlinge conflict van die bordjes, dus blijft het zo hangen.

Maar goed, toch even de jurist uithangen: wat 'wint' er nu?

Die vraag is nog ingewikkelder dan je zou denken. Enerzijds is dat "stelt zich niet aansprakelijk"-bordje juridisch betekenisloos, anderzijds is de "wij bewaken" ook niet meer dan een braaftaalfrase voor "wij filmen u". Dus twee keer zinloos gemeld, als het ware.

Dat exoneratiebordje is betekenisloos, want je kunt niet met een eenzijdige mededeling je aansprakelijkheid beperken. En zelfs als je dat bordje wél als een contract opvat, dan is het niet rechtsgeldig want het contract gaat dan over het passen op de spullen (juridisch: bewaarneming) en het is gewoon niet redelijk om bij bewaarneming je aansprakelijkheid voor kwijtraken uit te sluiten.

Het bewakingsbordje is bedoeld om te voldoen aan de wetgeving over cameratoezicht. Dat mag alleen als dat duidelijk is aangekondigd. Logisch dus dat er een bordje hangt. Maar "U wordt gefilmd door onze beveiligingscamera" klink zo onaardig, dus zetten mensen daar dingen als "Wij waken over uw en onze eigendommen" bij. En dan heb je gelijk juridische grapjassen die dan zeggen "Aha, nu heeft u een zorgplicht op zich genomen om over mijn eigendommen te waken, dus ik stel u aansprakelijk bij vermissing of diefstal daarvan."

Ik betwijfel of dat houdbaar is, want uiteindelijk wéten we dat mensen het alleen maar zeggen om op een niet-confronterende manier te zeggen dat je wordt gevolgd. Als een agent zegt "mag ik alstublieft uw ID zien" dan is dat ook niet meer dan een beleefde manier van zeggen "Ik vorder hierbij op grond van artikel 2 Wet op de Identificatieplicht inzage in uw identiteitsbewijs zoals bedoeld in artikel 1 daarvan." En in het Nederlands recht wegen bedoelingen minstens zo zwaar als de letterlijke tekst, zeker bij contractuele afspraken.

Dus wat mij betreft: leuk voor op de borrel zo’n juxtapositie maar het levert niets op. Of het bedrijf aansprakelijk is voor zoekgeraakte of gestolen spullen, volgt uit de wet. Als ze een zorgplicht hadden om erop te letten, dan zijn ze aansprakelijk. Maar geen van beide bordjes is daarbij doorslaggevend.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.