Juridische vraag: mag je persoonsgegevens eigenlijk wel gebruiken in een aangifte?
ICT-jurist Arnoud Engelfriet geeft elke week antwoord op een interessante vraag over beveiliging, recht en privacy. Heb jij een vraag? Stuur hem naar juridischevraag@security.nl.
Vraag: ons bedrijf neemt inkomende telefoongesprekken op voor kwaliteits- en trainingsdoeleinden. Dit wordt ook keurig gemeld. Alleen nu is er iemand die onze receptioniste ernstig heeft bedreigd. Alleen, nu zegt onze security officer dat we geen aangifte mogen doen met de opname omdat we die niet voor dit doel verkregen hebben (art. 9 Wbp). Klopt dat?
Antwoord: de vraag klinkt absurd, maar onder de Wbp moet je toch altijd even verder kijken.
Wie persoonsgegevens wil verwerken, moet daar een grondslag voor hebben. Dat kan toestemming zijn, uitvoering van een overeenkomst of een eigen dringende noodzaak. Het opnemen voor trainings-of servicedoeleinden zie ik als nodig voor uitvoering overeenkomst. Ook de aanloop tot contracteren valt daaronder, net als klantenservice achteraf.
Echter, met een grondslag ben je er nog niet. Er is ook het principe van doelbinding (art. 9 Wbp):
Persoonsgegevens worden niet verder verwerkt op een wijze die onverenigbaar is met de doeleinden waarvoor ze zijn verkregen.
Je moet dus concreet nagaan waarom (binnen die grondslag) je de gegevens exact kreeg. En dan mag je de gegevens alleen gebruiken (binnen die grondslag) voor dat doel. Vraag je bijvoorbeeld een geboortedatum om na te gaan of de klant 18 is, dan mag je niet de klant op zijn verjaardag een felicitatie sturen. Dat is immers een ander doel, hoewel ze beiden binnen het 'uitvoeren overeenkomst' gerekend zouden kunnen worden.
Hierbij moet je kijken naar zaken als het soort gegevens, de relatie tussen de doelen, de gevolgen van het nieuwe gebruik, de wijze van verkrijging van de gegevens en de waarborgen tegen misbruik die je inbouwt bij het nieuwe gebruik. Dit is een open norm, dus het komt neer op een goede onderbouwing.
Specifiek bij aangifte is er gelukkig een escape. Artikel 43 Wbp bepaalt dat je artikel 9 (de doelbinding) mag negeren bij "de voorkoming, opsporing en vervolging van strafbare feiten". Aangifte doen en daarbij die opgenomen gesprekken aanleveren als bewijs is dus legaal, ongeacht het doel waarvoor die gesprekken ooit zijn opgenomen.
Zou je wat anders willen, bijvoorbeeld de opname aan een tv-programma als Opgelicht?! geven, dan zul je dat wél moeten rechtvaardigen onder de doelbindng. Dat lijkt me iets lastiger. Aan de andere kant, het voelt ongepast om bij crimineel handelen je te beroepen op je privacy.
Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.
Sowieso vraag ik mij af of er ooit iemand traint met die gesprekken of dat het gewoon een vriendelijk manier is van zeggen: "Je houdt je maar rustig aan de telefoon want ik neem alles op".
Natuurlijk mag je aangifte doen van mishandeling,maar ik geloof niet in het kader van de privacy dus iemands gegevens zo maar versrekken.
Kijk bij aanrijdingen met auto's ligt dat anders,daar wordt alles met de schadeformulieren geregeld.
Daar staan wel adressen op van de gene die je heeft aangreden en op jou eigen schadeformulier.
Maar die adressen worden dan enkel gebruikt om de verdweerder een brief te kunnen sturen met het toegekende schadebedrag.
En de veroorzaker,krijgt dan een brief hoe alles verder afgewikkeld wordt met de verwerweerder.
Sowieso vraag ik mij af of er ooit iemand traint met die gesprekken of ....
Ik ben niet meer verbaasd dat criminelen en agressievelingen zich achter schending van privacy willen verschuilen. Ik ben wel geïrriteerd dat de notoire privacyschenders ofwel de criminelen en agressievelingen dat blijven proberen. Het is een dubbele aanslag op privacy.
Peter
Natuurlijk mag je aangifte doen van mishandeling,maar ik geloof niet in het kader van de privacy dus iemands gegevens zo maar versrekken.
Jij gaat dus aangifte doen van mishandeling, maar je weigert vanuit het oogpunt van privacy vervolgens te vertellen wie jou heeft mishandelt ? Je zal niet ver komen met je aangifte.
Verder spreekt het vanzelf dat je in dit geval de gegevens *wel* mag verstrekken. Omdat het belang van de dader van een mishandeling ondergeschikt is aan het maatschappelijk belang, of het belang van het slachtoffer. Het gaat om het afwegen van belangen, en het recht op privacy is niet absoluut.
Uitgaande van jouw redenatie zou je per definitie nooit aangifte tegen iemand kunnen doen, omdat je dan de privacy van de wederpartij niet zou respecteren.
Daar staan wel adressen op van de gene die je heeft aangreden en op jou eigen schadeformulier.
Tja, of je dergelijke informatie nou invult op een schade formulier, of in een aangifte, dat maakt niet zoveel uit. Indien de wederpartij doorrijdt, of informatie weigert te verstrekken, dan kan je nog steeds zoveel mogelijk relevante gegevens van de tegenpartij invullen.
Ook persoonsgegevens, indien je deze wet ook al weigert de tegenpartij deze te verstrekken. Niet veel anders, dan bij een aangifte. Jouw belang weegt op dat moment zwaarder dan het belang van degene die jou heeft aangereden, indien deze niet mee wil werken.
De wet zit op dit punt dus goed in elkaar. Moeten we zuinig op zijn. De rol en waarde van privacy in een democratie wordt de laatste jaren nogal onderschat.
In de praktijk werkt het niet altijd even goed, maar dat ligt niet aan de wetgeving, maar aan een tekort aan recherchecapaciteit.
Denk je dat een crimineel zich daaraan stoort ? Beweren dat hij onschuldig is, terwijl het tegendeel waar is, is ook ''ongepast''. Of de rechter zich iets aantrekt van dergelijke ongepast gedrag, is een ander verhaal.
Tja, dat wil niet zeggen dat je bij een aangifte tegen een verdachte zijn naam niet mag noemen. Wordt ook erg moeilijk om een verdachte in de rechtzaal te krijgen, indien je zijn of haar identiteit niet prijs wil geven. Heeft niets te maken met eigen rechter spelen; de rechter mag vervolgens een oordeel vellen.
Sowieso vraag ik mij af of er ooit iemand traint met die gesprekken of dat het gewoon een vriendelijk manier is van zeggen: "Je houdt je maar rustig aan de telefoon want ik neem alles op".
Als iemand die op een klantenservice voor een grote internet winkel heeft gewerkt. Ja er werd daadwerkelijk mee getraind. We hadden (bijna) elke 1 a 2 weken een sessie waarbij we 3 gesprekken terug moesten luisteren. Soms met een andere agent, soms met een leidinggevende. Daarbij werd er een kwaliteitscheck gedaan of we ons aan de voorschriften etc. hadden gehouden en werden er verbeterpunten opgegeven. Van onze gesprekken werd 10% tot 20% opgenomen, tenzij je teamleider expliciet voor een bepaalde periode bij jou specifiek aangaf dat alles opgenomen moest worden. (Werd eigenlijk alleen gedaan wanneer je net nieuw was op een onderwerp).
In de anderhalf jaar dat ik er heb gewerkt is er tegen niemand aangifte gedaan (op basis van de gesprekken, daarbuiten had ik geen zicht op) Ook niet tegen het vieze mannetje, dat hijgend aan de telefoon tientallen keren per dag opbelde om advies te vragen over de beste sexspeeltjes...
Sowieso vraag ik mij af of er ooit iemand traint met die gesprekken of dat het gewoon een vriendelijk manier is van zeggen: "Je houdt je maar rustig aan de telefoon want ik neem alles op".
Ik kan je uit eigen ervaren vertellen dat het laatste een begrijpelijke maar niet reële gedachten is. Bedrijven gebruiken deze opnames echt voor dit soort doeleinde. Ik vond het ook echt wel een beetje raar toen ik voor het eerst zo'n opgenomen gesprek terug hoorde. Het is trouwens wel prettige om te lezen dat dit gebruikt mag worden bij strafbare feiten. Want je krijgt af en toe echt flink wat gal over je heen gespuugd. Je merkt dat de maatschappij verhard en het zou fijn zijn als we dit ons eens gaan realiseren. Bij de opmerking de maatschappij dat ben jij denken veel mensen dat de ander zich maar moet aanpassen en hebben we in niet in de gaten dat wanneer we boos zijn we deze normen snel even vergeten.
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.
Specialiseer je in Forensisch ICT
Online informatieavond 19 november
Wil jij je specialiseren in digitaal forensisch onderzoek? Je kennis verbreden en tech-nische vaardigheden ontwikkelen? Ontdek de cursus- en opleidingsmogelijkheden van Hogeschool Leiden:
- Bachelor Informatica Forensisch ICT (deeltijd)
- Master Digital Forensics (vol- en deeltijd)
- Module Mobile Forensics
- Module Data Analytics
Interesse? Meld je aan!
Chief Information Security Officer
Utrecht heeft jou nodig! Als Chief Information Security Officer speel jij een cruciale rol in de bescherming van de digitale informatie van de gemeente Utrecht. Als geen ander weet jij welke dreigingen er zijn en kun je deze vertalen naar risico's die de gemeente en haar inwoners lopen. Solliciteer nu!
Cybersecurity Trainer / Streamer
Toe aan een nieuwe nieuwe job waarmee je het verschil maakt? In de Certified Secure trainingen laat je deelnemers zien hoe actuele kwetsbaarheden structureel verholpen worden. Ook werk je actief mee aan de ontwikkeling van onze gamified security challenges. Bij het maken van challenges kom je telkens nieuwe technieken tegen, van Flutter tot GraphQL, van Elastic Search tot Kubernetes.
