Ja dat blijft lastig. Iemand koopt een bedrijf op dat medicijnen maakt en verhoogt de prijs met een grote factor. Dat mag.
Een arts trekt vlak voor de levensreddende operatie even zijn masker omlaag en zegt tegen de patient: "hier even tekenen dat u 2 miljoen op mijn rekening overmaakt, anders opereer ik u niet en gaat u dood." Dat mag dan weer niet.
Ik snap wel dat het verschillende kwesties zijn, maar anderzijds, eigenlijk snap ik het verschil niet.
Het probleem is natuurlijk dat het ene geval een uitwas is van een systeem dat we allemaal wel enigszins begrijpen (dat een ondernemer zijn onderneming moet kunnen runnen zonder allerlei inmenging anders is het geen doen, en van het patentrecht) en in het andere geval vinden we het gewoon flagrant misdadig (al zijn er landen waar je toch maar beter kan tekenen).
Als een wet kan leiden tot uitwassen (bedrijven die een schijntje aan belasting betalen in het land waar ze wel de infrastructuur en het rechtssysteem gebruiken om winst te kunnen maken, bijvoorbeeld) moet die wet dan overboord, of moet je daar weer nieuwe wetgeving over maken? Wetgeving bevoordeelt altijd de gevestigde orde. Dat is slecht voor nieuwkomers en dus slecht voor marktwerking en daarmee uiteindelijk voor ons burgers.
Na lezing van het boek Kingpin vroeg ik me ook af of ik nou wel aan de kant van de FBI kon staan. Tuurlijk is creditcard fraude heel erg fout. Toch? Maar mensen op straat kwakken en je productie naar een lage lonen land verhuizen waar de mensenrechten niet gewaarborgd zijn, dat heet gezond ondernemersschap. Medicijnen heel duur maken, gewoon omdat het kan, terwijl er mensenlevens vanaf hangen, dat mag gewoon. Hypotheken verkopen aan mensen die dat niet kunnen betalen, en ze vervolgens dakloos maken en failliet laten gaan, dat mag gewoon. Vooral als je daar een bonus voor krijgt van je baas of je aandeelhouders.
De creditcard maatschappijen laten betalen voor hun eigen gebrek aan beveiliging, dat mag dan weer niet. Er zijn wetten, en er is moraliteit, en ik zie niet altijd de overlap.
Het doet denken aan de oude regels over ridderlijkheid die inderdaad eerbiedigd werden door de ridders - tegenover andere ridders. Gewoon voetvolk mocht je wel platslaan, beroven, verkrachten of platbranden naar believen. Daar gold de erecode van ridderlijkheid niet. Dat detail wordt meestal weggelaten in alle literatuur over die adellijke ridderlijke lui.