Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Vraag: Als zelfstandige verkoop ik hardware, software en diensten. Een nieuwe klant bestelt bij mij de nodige hardware en laat zijn harddisk in zijn laptop vervangen door een SSD, daarnaast besteld hij antivirus voor deze laptop en voor een cruciale computer die een productiemachine aanstuurt. Ook sluit hij een abonnement af voor Exchange op een van mijn servers. Alles is geleverd en geïnstalleerd naar zijn tevredenheid, echter blijkt het zeer moeilijk om de rekeningen betaald te krijgen. Mag ik nu die laptop blokkeren of diensten afsluiten om hem zo tot betaling te dwingen?

Antwoord: Wanbetaling komt helaas nog vaak voor bij ondernemers, en je vooraf laten betalen is lang niet altijd een oplossing. De wet kent natuurlijk diverse mechanismen om wanbetaling te bestrijden. Je kunt gaan aanmanen, wettelijke rente eisen en daarna dagvaarden in de hoop dat de (kanton-)rechter hem tot betaling dwingt. Je mag ook in gevallen als deze weigeren de laptop terug te geven tot er betaald is (retentierecht).

Dit werkt niet altijd, en specifiek in de ICT worden dan ook middelen als bovenstaand aangewend. Ik ken reparateurs die dan het wachtwoord op de laptop wijzigen en alleen een heel beperkt gastenaccount aan laten staan, om eens wat te noemen. Dan heb je wel je laptop maar kun je zo weinig dat je toch maar gaat betalen. (En een reparateur die elk uur een popup mét geluid liet verschijnen met de tekst "Je moet nog betalen!!1!" maar daar zullen we het verder niet over hebben.)

Het afsluiten van diensten (zoals toegang tot Exchange via jouw servers) is zeker ook mogelijk. Wel is dit iets dat je in je algemene voorwaarden geregeld moet hebben, al is het maar om discussie te voorkomen over hoe snel je welk middel in mocht zetten. Het is verstandig om daarbij een getrapt mechanisme te hanteren, dus niet meteen het account en alle data wissen maar misschien eerst de dienst readonly (wel nog mails ontvangen maar niet meer sturen), daarna beperkte toegang (ook geen nieuwe mails meer lezen) en daarna geheel afgesloten.

Je kunt dit dan snel inzetten, bijvoorbeeld die eerste stap direct op de dag dat de betalingstermijn verstreken is. Een aanmaning of zelfs maar herinnering is juridisch niet nodig, dus het middel heeft sneller effect dan de formeel-juridische weg van aanmanen, redelijke termijn afwachten en dan opschorten (lees: na 14 dagen de gehele dienstverlening staken).

Heb je dit niet in je AV, dan kan het denk ik nog steeds maar moet je het minst ingrijpende middel kiezen en heel actief informeren en bovenop de klant zitten. Dus dan begin je met die dienst op readonly zetten, de klant daarover informeren en reactie afwachten enzovoorts. Dit omdat je juridische basis dan de redelijkheid is (art. 6:248 lid 1 BW), en dan moet je gewoon voorzichtig handelen.

Ik zou niet -zoals de vraagsteller op het forum zegt- dingen op de laptop gaan veranderen, zoals internet beperken tot de site van de dienstverlener en van de bank (om de factuur te betalen) of internet en usb-sticks blokkeren om de laptop zo irritant mogelijk in het gebruik te maken. Als de wanbetaling gaat over die laptop, dan is echt het onder je houden van de laptop de beste manier.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.