Het kabinet wil dat artsen op een huisartsenpost of eerste hulp tijdelijk zonder toestemming toegang tot medische dossiers van patiënten kunnen krijgen, maar de Autoriteit Persoonsgegevens waarschuwt dat dit niet is toegestaan. Op dit moment hebben ongeveer acht miljoen Nederlanders toestemming gegeven om hun medische gegevens via het Landelijk Schakel Punt (LSP) beschikbaar te stellen op de huisartsenpost.

Een klein deel heeft deze toestemming expliciet geweigerd en de overige Nederlanders hebben nog geen keuze over toestemming kenbaar gemaakt. "Dit betekent dat voor deze laatste twee groepen de triage langer duurt dan noodzakelijk en niet alle informatie op tijd beschikbaar is om de juiste zorg te leveren. Door het ontbreken van toestemming ontbreekt er nu informatie, die ter plekke moet worden uit- en opgevraagd. Vooral buiten kantoortijden leidt dit tot grote vertragingen", schrijft minister De Jonge van Volksgezondheid in een Kamerbrief over maatregelen die naar aanleiding van de corona-uitbraak zijn genomen (pdf).

De Jonge waarschuwt dat als erop korte termijn geen oplossing komt en de stijging van het aantal patiënten doorzet, het denkbaar is dat de triage zal vastlopen. "Om dit te voorkomen, wordt gewerkt aan een constructie met tijdelijke veronderstelde toestemming (Corona-opt in) voor die mensen die nog geen toestemmingskeuze kenbaar hebben gemaakt", laat de minister weten. Wel blijft het mogelijk voor mensen om zich af te melden via een opt-out. Gegevens van patiënten die eerder bezwaar hebben gemaakt tegen uitwisseling van hun medische data zullen niet beschikbaar zijn of komen op de huisartsenpost.

Tegelijkertijd wordt er gewerkt aan een "meer duurzame oplossing" waarbij niet wordt uitgegaan van het beschikbaar stellen van informatie vooraf, waarvoor de specifieke wettelijk vastgelegde toestemming is vereist. Het gaat om een oplossing waarin informatie wordt opgehaald op het moment dat de informatie nodig is door de zorgverlener die op dat moment een behandelrelatie met de patiënt heeft, stelt De Jonge.

De tijdelijke veronderstelde toestemming (Corona-opt in) zal ook voor het toegankelijk maken van huisartsinformatie voor de spoedeisende hulp gaan gelden. Om de informatie voor spoedeisende hulp beschikbaar te maken wordt er volgens de minister een tijdelijke technische oplossing ontwikkeld waarmee Corona-opt in toestemmingen na de coronacrisis zijn te verwijderen.

De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) is voorstander van het plan. "In deze crisissituatie is het extra van belang dat de huisartsen op de huisartsenpost een goed overzicht hebben van de actuele medische gegevens van de patiënten die ze daar zien", merkt de organisatie op. "Informatie over de actuele medische situatie helpt bij een snelle triage en het leveren van goede zorg, juist onder deze omstandigheden."

De Autoriteit Persoonsgegevens laat aan NRC weten dat medische gegevens van mensen die geen toestemming hebben gegeven mogen worden ingezien, maar alleen als patiënten daar ter plekke toestemming voor geven. "Tenzij de patiënt daartoe niet meer in staat is. Medische gegevens betreffen gevoelige, zeer persoonlijke informatie, waarop het medisch beroepsgeheim van de arts rust. De bescherming daarvan is een fundamenteel privacybeginsel, dat ook nu overeind moet blijven", zegt AP-voorzitter Aleid Wolfsen. Vanwege de crisis vindt de toezichthouder dat mondelinge toestemming ook voldoende is, in plaats van de wettelijk verplichte schriftelijke toestemming.

Wolfsen merkt verder op dat mensen die inzage in hun medisch dossier hebben geweigerd niet bang hoeven te zijn dat na de nieuwe kabinetsmaatregelen ander medisch personeel hun dossier kan inzien. "Zij moeten zich wel realiseren dat dit 'nee' op de huisartsenpost of eerste hulp niet heel vlug gewijzigd kan worden. Inzage is dan technisch onmogelijk."