Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag: Vorige week gaf een van onze thuiswerkers aan niet meer in te kunnen loggen in ons ERP-systeem dat we bij een derde afnemen. Het werkt op basis van remote app, oftewel bij activatie wordt op de achtergrond een remote desktop gestart. Na veel testen bleek de internetprovider van deze werknemer remote desktop categorisch tegen te houden. Zo kan zij niet werken! Staat de provider in zijn recht om dit zo te doen, zonder het zelfs maar te overleggen?

Antwoord: Hoofdregel uit de wet is dat een internetprovider geen inkomend of uitgaand netwerkverkeer van haar klanten mag blokkeren. Dat volgt uit het beginsel van netneutraliteit en is in Europa in de wet verankerd (Verordening 2015/2120). Artikel 3 hiervan bepaalt:

1. Eindgebruikers hebben het recht om toegang te krijgen tot informatie en inhoud en deze te delen, toepassingen en diensten te gebruiken en aan te bieden, en gebruik te maken van de eindapparatuur van hun keuze, ongeacht de locatie van de eindgebruiker of de aanbieder, en ongeacht de locatie, herkomst of bestemming van de informatie, inhoud, toepassing of dienst, via hun internettoegangsdienst.

Het gebruik van een remote desktop dienst om een systeem op afstand af te nemen valt hier onder, ook als je dit voor je werk doet terwijl het een consumentenabonnement is.

Dat wil echter niet zeggen dat een provider nooit ook maar enige byte tegen mag houden. De wet noemt een aantal uitzonderingen:

• Handelen op basis van een wettelijk verbod of gerechtelijk bevel
• Beschermen van de integriteit en de veiligheid van het netwerk
• Netwerkcongestie voorkomen of beperken

Op deze gronden mag een provider filteren of blokkeren, mits dat strikt noodzakelijk en onvermijdelijk is om een van deze doelen te dienen. Een standaardvoorbeeld zou het in quarantaine plaatsen van een consumentencomputer zijn omdat deze malware verspreidt. Dat dient de veiligheid van het netwerk, en heel veel andere opties heb je niet (als je de consument niet te pakken krijgt).

Ik vermoed dat deze provider door heeft dat het remote desktop protocol misbruikt wordt, onder meer door DDoS-aanvallen te versterken of door bij onoplettende gebruikers van slecht geconfigureerde computers binnen te dringen. Omdat er (in ieder geval tot het begin van het coronathuiswerken) weinig mensen waren die op een consumentenlijn via RDP werken, is het dan logisch om deze poort dicht te zetten vanuit veiligheidsoverwegingen.

Nu is de situatie natuurlijk iets anders, hoewel het me wel verbaast dat de vraagsteller er nu pas achter komt. Mogelijk is de provider recent tot filteren overgegaan omdat ze een aanval te verduren hebben gehad. De juridische discussie of de poort dan weer open moet, en welke maatregelen de werknemer moet nemen, lijkt me dan een hele lastige. Ik zou dus eerder kijken of je de RDP toegang over een VPN kunt faciliteren, dat lijkt me sowieso een veiliger idee.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.