Het kabinet wil het brief-, telefoon- en telegraafgeheim in de Grondwet aanpassen en "techniekneutraal" maken. Volgens minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken gaat het om een modernisering die tot een "telecommunicatiegeheim" moet leiden. Tijdens een debat in de Tweede Kamer bleek dat er ook zorgen over het voorstel zijn.
Bruins Slot liet weten dat het huidige briefgeheim niet meer aansluit bij de samenleving en de mogelijkheden die er in de samenleving op het gebied van digitalisering zijn. Op dit moment is in de Grondwet de onschendbaarheid van het brief-, telefoon- en telegraafgeheim vastgelegd. Het kabinet wil dat de gebruikte techniek om te communiceren niet meer van belang is en heeft daarom een Grondwetswijziging voorgesteld.
"Dus de telefoon en de telegraaf uit het huidige artikel, de inmiddels bekende berichtendiensten als Signal en WhatsApp en de elektronische en niet-elektronische middelen die we nu nog niet kennen, vallen onder dit artikel", liet de minister aan de Tweede Kamer weten. Kamerleden reageerden positief op het neutraal maken van het briefgeheim.
Er zijn echter ook zorgen. "Wat de SP-fractie betreurt, is dat het doorbreken van die rechterlijke toetsing is afgewezen. Die was namelijk een verzwakking van dit grondwetsartikel. Nu kan de minister een machtiging geven om wel degelijk ergens die vertrouwelijkheid op te heffen. Hoe worden mensen daar nou over geïnformeerd?", vroeg SP-Kamerlid Leijten.
Bij verschillende Kamerleden waren er ook zorgen over de aanpassing van het briefgeheim, wat artikel 13 in de Grondwet is. "Volgens de voorgestelde wijziging van artikel 13 valt de inhoud van communicatie binnen de reikwijdte van het artikel. Verkeersgegevens en metadata vallen niet onder de reikwijdte van het artikel", stelde Volt-Kamerlid Koekkoek. D66 vindt dat metadata onder het briefgeheim moet vallen.
"Als het zicht geeft op de inhoud van het bericht, dan geldt wel de bescherming van artikel 13. In voorkomende gevallen zal de rechter moeten bepalen of een verkeersgegeven door artikel 10 of door artikel 13 moet worden beschermd. In concrete gevallen kan de rechter maatwerk leveren", reageerde de minister daarop. Ze voegde verder toe dat alleen metadata die nauw samenhangt of samenvalt met de inhoud van berichten onder het briefgeheim valt.
"Het nieuwe artikel 13 beschermt de inhoud van de communicatie, net zoals de huidige bepaling dat doet. Het belang daarvan is, zoals ik zonet heb aangegeven, dat artikel 13 het privé communiceren wil beschermen zonder dat de overheid heimelijk via een derde meeluistert of meekijkt. Daaruit vloeit voort dat verkeersgegevens die geen inhoud van communicatie betreffen buiten de reikwijdte van artikel 13 vallen", aldus de minister.
Bruins-Slot legde ook uit wanneer het briefgeheim van toepassing is op de cloud. "Voor het uploaden naar en het downloaden uit de cloud is wel transport nodig. Tijdens het transport valt de inhoud die naar de cloud wordt verzonden, vanwege het transportaspect dus wel onder de reikwijdte van artikel 13. Hetzelfde geldt voor de inhoud die uit de cloud wordt gedownload. Het gaat namelijk om de gerichte verzending tussen twee communicatiepunten."
Het briefgeheim geldt niet voor in de cloud opgeslagen bestanden, ging de minister verder. "De feitelijke opslag van de bestanden vindt echter plaats in de cloud. In dit voorbeeld valt het transportgedeelte van KPN onder artikel 13, maar op het moment dat de gegevens in de cloud rusten, dus bij de uiteindelijke opslag, vallen ze daar niet onder. Dan vallen ze onder artikel 10 van de Grondwet. Dan is er dus wél grondwettelijke bescherming, want dat is heel belangrijk.
Bij een grondwetswijziging geldt een extra zware procedure. Het parlement moet er twee keer een beslissing over nemen, in zowel de Tweede als de Eerste Kamer. In de tweede ronde moet bovendien een tweederdemeerderheid instemmen met de wijziging. In 2017 vond de eerste stemming plaats, waarbij het voorstel door de Eerste Kamer en Tweede Kamer werd aangenomen. Voor 5 april staat de tweede stemming gepland.
Het voorstel kent een lange voorgeschiedenis. Nadat eerdere kabinetten tot tweemaal toe een poging tot het moderniseren van dit Grondwetsartikel in eerste lezing zagen mislukken (in 1997 en 2004) besloot het kabinet het in 2017 opnieuw te proberen.
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.