Minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken wil niet zeggen of Nederland de Pegasus-spyware heeft aangeschaft, dat zou een "onaanvaardbaar risico" zijn voor de inzet van opsporingsmiddelen. Ook is een algeheel verbod op het gebruik van dergelijke spyware onwenselijk, aldus de minister. Die reageerde op Kamervragen van de SP over het gebruik van de Pegasus-spyware door de Nederlandse overheid. Eerder dit jaar meldde de Volkskrant dat de AIVD Pegasus had ingezet bij het opsporen van Ridouan T. Vorige maand kwam D66-Europarlementariër Sophie in't Veld met een rapport dat het grootschalig gebruik van spyware binnen de Europese Unie door nationale overheden tegen hun burgers reden tot zorg is.
Aanleiding voor SP-Kamerleden Leijten en Van Dijk om opheldering te vragen. "Deelt u de mening dat globale transparantie over of dergelijke software aangekocht is en gebruikt wordt wenselijk is, zodat het parlement de controlerende taak kan uitvoeren?", zo wilden ze van de minister weten. Volgens Bruins Slot brengt het verstrekken van informatie aan derden over welke specifieke software de politie beschikt en gebruikt onaanvaardbare risico’s met zich mee voor de inzetbaarheid van die middelen en daarmee het opsporingsbelang. Ook in het geval van inlichtingendiensten AIVD en MIVD wijst de minister naar de geheimhoudingsplicht.
Leijten en Van Dijk hadden Bruins Slot ook gevraagd of ze vindt dat een geheel verbod op het gebruik van dergelijke spyware wenselijk is. Dat ziet ze echter niet zitten. "Gegeven het belang van de rechtmatige inzet van binnendringsoftware voor onze democratische rechtsstaat is het onwenselijk om het gebruik van binnendringsoftware categoriaal te verbieden." De minister voegt dat het van belang is dat opsporings-, inlichtingen- en veiligheidsdiensten kunnen beschikken over specifieke soft- en hardware voor het uitvoeren van hun bevoegdheden.
Leveranciers die aan de politie leveren moeten aan verschillende eisen voldoen, legt Bruins Slot uit. Zo wordt de leverancier gevraagd niet te hebben geleverd aan landen waartegen vanuit de EU of de VN restrictieve sancties bestaan en wordt gecontroleerd of in het land waar de leverancier is gevestigd een exportcontroleregime bestaat waar het respecteren van mensenrechten een onderdeel is in de beoordeling voor het verstrekken van een exportvergunning. Over de werkwijze en afwegingen van de inlichtingendiensten kan echter niets in het openbaar worden gezegd, aldus de minister.
Pegasus is door NSO Group ontwikkelde spyware waarmee het mogelijk is om slachtoffers via hun microfoon en camera te bespioneren en gesprekken en communicatie via WhatsApp, Gmail, Viber, Facebook, Telegram, Skype, WeChat en andere apps af te luisteren en onderscheppen, alsmede de locatie te bepalen. De spyware wordt al zeker sinds 2016 via zeroday-aanvallen verspreid.
Detectie van dergelijke malware is lastig, stel de minister. "Een mobiele telefoon maakt per definitie gebruik van een publiek netwerk en is er beperkte controle mogelijk op de software die aanwezig is op een telefoon en is detectie van malware op een telefoon ingewikkeld. De AIVD adviseert daarom terughoudend te zijn met het voeren van (bedrijfs)gevoelige gesprekken via of in de aanwezigheid van een mobiele telefoon."
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.