De politie heeft verschillende redenen om persoonsgegevens van demonstranten in de Basisregistratie Personen (BRP) op te vragen, zo stelt minister Yesilgoz van Justitie en Veiligheid. Wel moet de politie volgens de minister altijd terughoudend zijn met het opvragen van gegevens van burgers en goed afwegen of dit noodzakelijk en proportioneel is.

Begin maart werd bekend dat de politie gebruikmaakt van de BRP om gegevens over demonstranten en hun familie op te vragen. De BRP bevat persoonsgegevens van alle inwoners van Nederland. Sinds vorig jaar kunnen burgers zien welke organisaties hun gegevens uit de Basisregistratie Personen hebben opgevraagd en waarom. Onderzoeksplatform Investico kreeg met medewerking van activisten inzage in 67 van deze overzichten.

Volgens het onderzoeksplatform worden gegevens van deze personen voordat ze meedoen aan demonstraties alleen opgevraagd bij bijvoorbeeld een fietsboete of als ze zelf aangifte doen. Na deelname aan demonstratie steeg dit enorm. Ook blijkt dat gegevens van familieleden van nooit veroordeelde demonstranten worden opgezocht. De politie liet in een reactie weten dat het doel van de gegevensverzameling ‘zeer algemeen’ wordt vastgelegd, bijvoorbeeld voor het handhaven van de rechtsorde. Er is geen specifiek beleid voor het opvragen van persoonsgegevens van demonstranten.

GroenLinks en Partij voor de Dieren vroegen de minister om opheldering. Die stelt dat de politie informatie nodig heeft om demonstraties in goede banen te leiden. Zo kan er informatie worden opgevraagd over organisatoren van demonstraties en andere betrokkenen waarmee gesprekken voorafgaand aan de demonstratie zijn gevoerd. "Daarnaast kijkt de politie bijvoorbeeld of er bij eerdere demonstraties sprake was van openbare orde verstoringen. Indien er inderdaad sprake was van een openbare orde verstoring wordt de informatie over dat specifieke geval bekeken. Zo kan de politie zien wat voor type incident het betrof en welke personen daarbij betrokken waren."

De BRP wordt ook geraadpleegd bij de controle van een identiteitsbewijs. Yesilgoz stelt dat de politie altijd terughoudend moet zijn met het opvragen van gegevens van burgers. "De politie zal steeds goed moeten afwegen of de bevraging noodzakelijk en proportioneel is voor de uitvoering van de politietaak. Een bevraging is bijvoorbeeld noodzakelijk en proportioneel als een persoon die bij een vorige demonstratie betrokken is geweest bij verstoringen van de openbare orde bij de aangekondigde demonstratie weer aanwezig zal zijn en mogelijk weer aandacht vereist van de politie", aldus de minister.

Familieleden

Yesilgoz voegt toe dat een bevraging in de BRP persoonsgegevens van de opgevraagde persoon oplevert zoals naam, adres en woonplaats gegevens. Onderdeel van deze persoonsgegevens zijn ook enkele basisgegevens van mensen met wie zij een directe familiale relatie hebben, ouders en kinderen. Bij een bevraging op een persoon in het BRP wordt van deze familieleden ook automatisch een beperkte set gegevens opgehaald, namelijk hun BSN, naam, geslacht en geboortedatum. Dit wordt geregistreerd en is daarmee zichtbaar bij een verzoek tot inzage in de BRP bij de gemeente.

Tevens stelt de minister dat door de opzet van de politiesystemen er dubbeltellingen in het aantal BRP-bevragingen zich kunnen voordoen. "De politiesystemen waarin politieambtenaren bevragen, hangen namelijk als een schil om het bronsysteem van de politie. In dit onderliggende systeem vindt de feitelijke verwerking van persoonsgegevens plaats. Het bronsysteem heeft een verbinding met de BRP. Bij een bevraging in de schilsystemen bevraagt het bronsysteem automatisch de BRP. Dit leidt tot dubbeltellingen in de bevragingen van de BRP."

Autoriteit Persoonsgegevens

GroenLinks en de Partij van de Dieren vroegen ook of de minister de werkwijze van de politie door de Autoriteit Persoonsgegevens wil laten toetsen, maar dat ziet Yesilgoz niet zitten. "Het staat de Autoriteit Persoonsgegevens vrij om, binnen haar mandaat, zelfstandig te oordelen over de verwerking van persoonsgegevens door de politie. Op dit moment zie ik geen aanleiding om een oordeel te vragen."