Demissionair minister Yesilgoz van Justitie en Veiligheid is niet van plan om identiteitscontroles bij vreedzame demonstraties te verbieden, zoals mensenrechtenorganisatie Amnesty International had aangeraden. Ook stelt ze dat er geen noodzaak is om de reden van elke id-controle te registreren, zodat de uitvoering automatisch kan worden gemonitord. Dat schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer (pdf).
Eerder dit jaar stelde Amnesty op basis van eigen onderzoek dat de politie het recht op privacy en demonstratierecht van demonstranten schendt. Volgens de mensenrechtenorganisatie houdt de politie zich bezig met onrechtmatige identiteitscontroles, monitoring van social media, zet het drones in bij demonstraties, infiltreert het in groepsapps en doet het onaangekondigde huisbezoeken.
Amnesty International toetste de werkwijze rondom identiteitscontroles aan de mensenrechten en verwerkte de analyse in het rapport: Ongecontroleerde Macht. Bij het instellen van de Wet op de identificatieplicht in 2003 stelde de overheid dat de wet niet afschrikwekkend zou werken. Identiteitscontroles waren alleen toegestaan als dat strikt noodzakelijk was voor de politietaak.
"Maar de in dit rapport onderzochte politiepraktijken druisen rechtstreeks in tegen wat er als wenselijk of toelaatbaar wordt gezien in de wet. Zo vraagt de politie vreedzame demonstranten geregeld om hun ID. Dit schendt niet alleen het recht op privacy, maar heeft wel degelijk ook een afschrikwekkend effect en kan mensen ervan weerhouden te gaan demonstreren", aldus Amnesty. Elke identiteitscontrole staat minstens vijf jaar geregistreerd in de databases van politie.
"Wij willen dat de onrechtmatige identiteitscontroles stoppen", stelde Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty International Nederland. De identiteitscontroles zouden demonstranten criminaliseren en mensen afschrikken. "Het kan mensen ontmoedigen om te demonstreren, terwijl dat juist zo belangrijk is in een democratie", aldus Amnesty. De organisatie vindt dat er instructies over identiteitscontroles moeten komen en dat die alleen mogen plaatsvinden als er een redelijk vermoeden is van een serieus strafbaar feit.
Volgens de minister geldt de wettelijke bevoegdheid voor het vorderen van een identiteitsbewijs niet alleen voor situaties waarin sprake is van verdenking van een strafbaar feit, maar kan ook worden toegepast wanneer dat noodzakelijk is voor de handhaving van de openbare orde of voor het verlenen van hulp. "Voordien was het wettelijk reeds mogelijk om personen die verdacht waren van een strafbaar feit te identificeren. De uitbreiding van de identificatieplicht werd noodzakelijk geacht in een samenleving, waarvan de complexiteit is toegenomen en nog steeds toeneemt."
Wel stelt Yesilgoz dat de politie kan leren van de bevindingen van het Amnesty-rapport. "Zonder nader in te gaan op de door Amnesty International beschreven individuele casuïstiek, kan hieruit worden opgemaakt dat de praktijk niet feilloos is. Ik herken evenwel niet dat er sprake is van misbruik van de bevoegdheid om inzage van identiteitspapieren te vorderen, zoals door Amnesty International wordt aangegeven."
Je bent niet ingelogd en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.