Bits of Freedom heeft de Autoriteit Persoonsgegevens gevraagd om de inzet van gezichtsherkenning door de politie te onderzoeken en dan met name het interne toezicht hierop. Volgens de burgerrechtenbeweging is die gebrekkig en houdt de politie zich niet aan bestaande wetgeving rond gegevensbescherming en privacy. Daarbij wijst het naar een verzoek dat het deed op basis van de Wet open overheid.

Begin dit jaar meldde Nieuwsuur dat de minister de politie toestemming had gegeven voor het experimenteren met gezichtsherkenningssoftware, ook al ontbreekt specifieke wetgeving. Een interne beoordelingscommissie van de politie beoordeelt aanvragen die gaan over de inzet van gezichtsherkenning. Een werkwijze waar de Autoriteit Persoonsgegevens bezorgd over is, aldus Nieuwsuur.

Voorheen gebruikte politie één systeem met gezichtsherkenning genaamd CATCH. Dit systeem werkt met twee databases. Een database met gelaatsafbeeldingen van verdachten en veroordeelden en een database met vreemdelingen, zoals asielzoekers, gastarbeiders of buitenlandse studenten. De politie wil het CATCH-systeem met een derde database uitbreiden, voorzien van verdachten die op beeld zijn vastgelegd, maar waarbij de beelden niet aan een identiteit zijn te koppelen.

"Dat de politie het niet zo nauw neemt met de wet bij de inzet van gezichtsherkenning is onderhand wel duidelijk. Zo is er nooit een democratisch debat aan de inzet van CATCH vooraf gegaan, en is er dus nooit een specifieke wettelijke grondslag gekomen voor de inzet van gezichtsherkenning door de politie", zegt Lotte Houwing, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "De politie probeert dat gat nu te vullen met een door haarzelf opgesteld "Inzetkader gezichtsherkenning"."

Volgens Houwing is het bij interne toetsing extra belangrijk dat de interne waarborgen voor de bescherming van mensenrechten en de vrije samenleving op orde zijn. "Daarom vroegen wij - met een verzoek op grond van de Wet open overheid - bij de politie documenten op die er horen te zijn voordat een dergelijke toepassing plaatsvindt", zo voegt ze toe. "En wat blijkt nu? Die zijn er niet. Het lijkt er zelfs op dat de Functionaris Gegevensbescherming niet actief op de hoogte is gesteld, maar zelf na geruchten moest aangeven dat zij geïnformeerd wil worden."

Grote zorgen