Partijen in de Tweede Kamer maken zich zorgen over het personeelstekort bij de Commissie Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) en wat voor gevolgen dit heeft voor het toezicht op de AIVD. Deze week verschenen twee vacatures online, voor zowel voorzitter als lid van de afdeling toezicht. De toezichthouder heeft echter veel meer mensen nodig.

Afgelopen maandagen stelde NSC al Kamervragen over de situatie bij de CTIVD. Vandaag hebben ook BBB, Volt, GroenLinks-PvdA en de SP dit gedaan. Op 1 juli treedt de Tijdelijke wet onderzoeken AIVD en MIVD naar landen met een offensief cyberprogramma in werking. Het wetsvoorstel biedt de AIVD en de MIVD tijdelijk meer handelingsruimte wat betreft de inzet van de hackbevoegdheid en onderzoeksopdrachtgerichte interceptie. Daarnaast voorziet het in mogelijkheden om bulkdatasets langer te bewaren wanneer de nationale veiligheid dat vraagt.

Volgens de CTIVD zijn er tien fulltime medewerkers nodig om effectief toezicht uit te oefenen op hetgeen in de Tijdelijke wet is geregeld en de continuïteit van het toezicht alsmede de versterking van de slagkracht van de diensten te waarborgen. Afgelopen maandag kwam Follow The Money met het bericht "Controle op geheime diensten is vanaf 1 juli ‘niet meer mogelijk’". Daarin worden de problemen bij de CTIVD beschreven. Ook het AD en NRC hebben over de situatie bericht. Zo kopte het AD "Toezicht op AIVD dreigt zooitje te worden: toezichthouder is dakloos en onderbezet".

Partijen in de Tweede Kamer willen nu opheldering van het demissionaire kabinet. "Kunt u uitleggen waarom het nog steeds niet is gelukt om de benodigde werkruimte en uitbreiding van 10 fte te realiseren bij de Commissie Toezicht Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD), die u sinds 2022 heeft toegezegd en noodzakelijk is voor het goed uitvoeren van de Tijdelijke wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Tijdelijke wet)? Wat is daarin uw verantwoordelijkheid?", vragen GroenLinks-Kamerlid Kathmann en Volt-Kamerlid Koekkoek aan demissionair minister-president Rutte en demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken.

"Kan de Tijdelijke wet, gezien de kern van deze wet was om het toezicht op de bevoegdheden van de inlichtingendiensten te verschuiven van vóóraf naar áchteraf, op verantwoorde wijze van kracht gaan als de CTIVD zelf aangeeft dat zij niet in staat is om achteraf toezicht te houden?", vragen de twee Kamerleden verder. De Jonge en Rutte moeten ook duidelijk maken hoe het in werking laten gaan van de Tijdelijke wet zonder uitgeruste toezichthouder recht doet aan de uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, die stelt dat ‘adequaat en effectief toezicht’ nodig is op afluisterprogramma's.

SP-Kamerlid Van Nispen wil onder andere weten wat de oorzaken van het gebrek aan personeel, goede ict en passende huisvesting zijn en waarom hier niet tijdig en adequaat in is voorzien. "Deelt u de mening van de toezichthouders dat invoering per 1 juli van de nieuwe wet met de nieuwe bevoegdheden onverantwoord is, omdat het toezicht nu niet op orde is? Zo niet, waarom niet?", vraagt het Kamerlid verder.

De Jonge moeten aan BBB-Kamerlid Helder laten weten wat hij gaat doen om de problemen bij de CTIVD op te lossen. "De CTIVD heeft op verschillende momenten en in verschillende gremia aandacht gevraagd voor deze urgente problematiek en heeft ook een brandbrief gestuurd aan de minister-president; kunt u uitleggen waarom hier niet naar is gehandeld?", vraagt Helder verder. Afsluitend wil ze weten of de minister bereid is de wet op een later tijdstip in te laten gaan, totdat de zaken op orde zijn. De bewindspersonen hebben drie weken om met een reactie te komen.