De Rijksoverheid scherpt het beleid rondom e-mailarchivering aan.
Dit kan in de hedendaagse "Newspeak" van de overheid van alles betekenen. "Aanscherpen" kan bijvoorbeeld ook betekenen: op onderdelen vager maken.
Ik heb recentelijk bij een bepaalde overheidinstelling gezien dat het "prioriteringsbeleid" m.b.t. de afhandeling van inkomende zaken daar zo is geformuleerd dat ze, als je leest wat er letterlijk staat, zichzelf toestaan om, met een beroep op dat beleid, zich niet langer te houden aan een wettelijke verplichting om welke zaak dan ook af te handelen. Ze mogen aan alles hoge prioriteit geven of juist lage prioriteit. En lage "prioriteit" wil zeggen dat ze de zaak helemaal niet afhandelen.
Dit moet privacy-risico's terugdringen, en tegelijkertijd voor transparantie vanuit de overheid zorgen.
Het klinkt als de kip met de gouden eieren. To have one's cake and eat it.
Het kan alleen werken als rijksambtenaren beleidshalve worden verplicht om in al hun email-verkeer bepaalde vormen van zelfcensuur toe te passen.
Bijvoorbeeld door in hun email-verkeer altijd te verhullen welke medewerker een bepaald advies geeft. Dus niet langer: "Het hoofd van afdeling X, mevrouw Y.Z., is van mening dat beleid B risico R met zich meebrengt en daarom ernstig ontraden moet worden."
Maar: "Vanuit afdeling X wordt in overweging gegeven dat in geval van beleid op het gebied G eventuele risico's gerelateerd aan onderwerp O moeten worden meegewogen."
De tendens van ambtenaren om alles wat ze schriftelijk vastleggen, in geheimtaal op te schrijven met tien slagen om de arm en twintig vluchtroutes om achteraf te kunnen ontkennen wat ze eigenlijk bedoelden, zal dan alleen maar erger worden.
Dat leidt natuurlijk
niet tot meer transparantie.
Het inherente probleem met transparantie is natuurlijk dat, als je als persoon iets transparant opschrijft in een email, je daar achteraf op kunt worden vastgepind en aangesproken. En dat willen veel ambtenaren nu eenmaal niet. Zolang nog niet duidelijk is "welke kant iets opgaat", wil men maximale manoeuvreerruimte behouden om achteraf altijd al een andere mening te kunnen hebben gehad.
Het gaat hier om archiveringsbeleid. De enige manier om de archivering extra transparant te maken, is om alle zaken waarover nog geen transparantie is, niet langer te archiveren. De schijnbare transparantie wordt dan groter, terwijl de werkelijke transparantie juist nog kleiner wordt.
Toch weet ik een eenvoudige oplossing voor dit probleem. Er hoeft aan het citaat hierboven slechts één woord te worden toegevoegd om alles helder en consequent te maken. De tekst wordt dan als volgt;
Dit moet privacy-risico's terugdringen, en tegelijkertijd voor schijnbare transparantie vanuit de overheid zorgen.
Ik heb het toegevoegde woord niet speciaal gemarkeerd. Dat zou namelijk te veel opvallen. Maar als je het goed leest, kun je het ontdekken.
Het enige minpunt aan de door mij voorgestelde oplossing is dat die nogal transparant is. En dat is alleen schijnbaar, maar niet werkelijk de bedoeling.
M.J.