Juridische vraag: Welke gegevens mag je bij ontslag meenemen?
Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem dan aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet en maak kans op zijn boek "De wet op internet". Arnoud is van alle markten thuis, maar vindt vooral in technische / hacking vragen een uitdaging. De Juridische vraag is een nieuwe rubriek op Security.nl, waar wetgeving en security centraal staan. Elk kwartaal kiest Arnoud de meest creatieve vraag, die dan zijn boek zal ontvangen.
Vraag: Een vraag die mij in deze crisistijd bezighoud, is wat je als ontslagen werknemer van je oude baas mag meenemen. Stel ik word ontslagen, mag ik dan mijn klantenkring meenemen, of de projecten waar ik aan heb gewerkt. Hoe zit het met e-mails of andere vertrouwelijke informatie. Mijn klanten hebben met mij een relatie, niet met mijn werkgever. Laatst las ik op Security.nl dat IT'ers het stelen van de klantendatabase normaal vinden, maar is dit eigenlijk wel stelen?
Antwoord: Eerst maar de vertrouwelijke informatie. De wet (art. 273 Strafrecht) verbiedt expliciet het bekendmaken van bedrijfsgegevens waarvan je geheimhouding is opgelegd. Het enkele meenemen van die informatie valt daar nog niet onder, maar het kan wel wanprestatie zijn om dit te doen. Zeker als het expliciet verboden is in je arbeidsovereenkomst. Zie bijvoorbeeld deze zaak waarin een werknemer bestanden van het bedrijf naar zijn privé mailadres had gestuurd. Dit was geen schending van geheimhouding maar mogelijk wel in strijd met de plicht om een goed werknemer te zijn.
Het maakt daarbij trouwens niet uit of jij de materialen geschreven hebt of een collega. De rechten op zulk werk liggen bij je werkgever, en je kunt dat niet zomaar elders hergebruiken. In deze zaak werd het onrechtmatig geacht om "met behulp van informatie uit het binnen het (vorige) bedrijf ontwikkelde systeem" diensten te verlenen.
Het is overigens toegestaan om te concurreren met je voormalige werkgever, zolang dat maar niet op een "onbehoorlijke" manier gebeurt. Dat is het geval als je gericht en substantieel afbreekt wat je voormalige werkgever heeft opgebouwd. Gebruik dus bv. geen checklists of stroomdiagrammen die je bij je oude werkgever hebt gemaakt om je werk beter te kunnen doen. Dat is unieke kennis van je werkgever, en die als concurrent inzetten is onbehoorlijk.
En dan het meenemen van klanten. Veel contracten bevatten een zogeheten relatiebeding, een clausule die het je verbiedt klanten mee te nemen of actief te benaderen nadat je weg bent bij je huidige werkgever. Volgens de wet (art. 7:653 BW) moet zo'n relatiebeding schriftelijk worden overeengekomen. Een bepaling in een personeelsreglement is niet bindend, tenzij je in het arbeidscontract expliciet tekent voor aanvaarding van dat reglement. Een concurrentie- of relatiebeding kan niet in een CAO staan.
Een relatiebeding is in principe rechtsgeldig. Er is wel wat onduidelijkheid over de lengte: er zijn rechtszaken geweest waarbij meer dan één jaar als onredelijk werd aangemerkt, maar ook waarin twee jaar geldig werd geacht. Verder is er altijd de mogelijkheid om het beding aan te vechten als het onwerkbaar blijkt om überhaupt nog werk te kunnen doen in de branche. Denk daarbij bv. aan het geval dat de oud-werkgever het beding inzet als je out of the blue benaderd worden door een bedrijf dat klant bleek bij je ex-werkgever zonder dat jij dat kon weten. Maar een beding waarbij je 1 jaar lang geen klanten actief mag benaderen die expliciet genoemd of bekend bij je zijn tijdens je dienstverband, is gewoon geldig.
Wat ook altijd meespeelt, is de reden voor beëindiging van het dienstverband. Neem je zelf ontslag, dan zul je vrijwel altijd aan het beding gehouden worden. Word je ontslagen om een reden die jou niet verwijtbaar is, dan ligt dit een heel stuk moeilijker.
Het meenemen van de klantendatabase, of beter gezegd, het gebruiken van die klantendatabase voor eigen acquisitie, is dus niet toegestaan als er een schriftelijk relatiebeding in je contract staat. Staat er niets over in, dan zal de werkgever moeten aantonen dat je hem daarmee "onbehoorlijk" beconcurreert. Ik denk dat dat in de meeste gevallen wel zal lukken.
Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. In 2008 verscheen zijn boek "De wet op internet".
Heb jij ook een vraag voor Arnoud en wil jij kans op zijn boek maken? Stuur dan je vraag naar juridischevraag@security.nl
Heel vaak gebeuren dit soort zaken al voordat er sprake is van ontslag, en een nog sprake is van een 'normale werkrelatie'. Wanneer vervolgens de arbeidsrelatie wordt verbroken, in hoeverre kan een werkgever, die toestaat dat zijn werknemers documenten mailen naar hun prive adres, dan daadwerkelijk verwachten dat iemand zijn of haar hele email archief gaat uitpluizen om ervoor te zorgen dat alle informatie die eigendom is van de werkgever daadwerkelijk wordt verwijderd ?
Immers zijn dit de 'lastige' gevallen, terwijl bij iemand die weet dat hij of zij weg moet, het een stuk makkelijker is om aannemelijk te maken dat het doorsturen van bedrijfsinformatie op dat moment 'te kwader trouw' is ?
"En dan het meenemen van klanten. Veel contracten bevatten een zogeheten relatiebeding, een clausule die het je verbiedt klanten mee te nemen of actief te benaderen nadat je weg bent bij je huidige werkgever. "
Omtrent het relatiebeding speelt er overigens denk ik ook wat anders mee - door alle social networking websites hebben mensen vaak al hun relaties in systemen als LinkedIn staan waardoor ze hun netwerk opbouwen onafhankelijk van hun werkgever. Wanneer een account manager vervolgens overstapt naar een nieuwe werkgever, dan worden al zijn relaties hiervan op de hoogte gesteld, waardoor het erg gemakkelijk is om 'passief' klanten over te nemen die contact met de ex-medewerker opnemen in zijn nieuwe functie.
Ook neemt de ex-medewerker op deze manier, via zijn sociale netwerk, dezelfde informatie mee die hij in handen zou krijgen wanneer hij een 'kopie' maakt van het klantenbestand. Moet deze ex-medewerker dan zijn oude klanten weigeren, of kan een werkgever feitelijk niets hiertegen doen ? Immers kan je een klant moeilijk verbieden om over te stappen naar een nieuwe leverancier waar de ex-medewerker als account manager in dienst is getreden, en de ex-medewerker valt weinig te verwijten als hij niet aktief contact zoekt met de voormalige klant ?
En volgens mij zal geen enkele rechter het opbouwen van een sociaal netwerk op LinkedIn zien als 'diefstal van bedrijfsinformatie' ?
Eigenlijk zou je al afspraken over dit soort gebruiken moeten maken op het moment dat je mensen nu aanneemt. Maar het zou mij verbazen als er al werkgevers zijn die dat doen.
Een verbod op het actief benaderen geldt op zich ook voor je Linkedin-contacten. Je mag die dus niet zomaar berichtjes sturen met "ik ben weg, ga je mee, 10% korting op de eerste offerte". Wel mag je in je Linkedin profiel aangeven dat je elders aan het werk gaat. En als klanten je dan zelf ongevraagd benaderen, tsja, daar kan je werkgever weinig aan doen meestal. Soms krijg je een lijst van specifieke klanten waar je vanaf moet blijven, en dat geldt dan ook bij een contact dat via Linkedin verlooppt.
Niet mee eens; zodra het initiatief ligt bij de client die overstapt vind ik die wilsinstemming sterker dan het verbod van de oude werkgever. Feitelijk zou je namelijk de ex-medewerker verbieden te praten met een potentiele opdrachtgever, ondanks dat die aangeeft de relatie met de oude leverancier/werkgever te hebben verbroken. Dat zou een wel heel bijzondere situatie opleveren!
Niet mee eens; zodra het initiatief ligt bij de client die overstapt vind ik die wilsinstemming sterker dan het verbod van de oude werkgever. Feitelijk zou je namelijk de ex-medewerker verbieden te praten met een potentiele opdrachtgever, ondanks dat die aangeeft de relatie met de oude leverancier/werkgever te hebben verbroken. Dat zou een wel heel bijzondere situatie opleveren!
Volgens mij is het zo dat als je met huidige klanten van je ex-werkgever zaken gaat doen, je geen zaken mag doen welke je ex-werkgever ook al deed. Maar stel je ex-werkgever zegt "Shell is onze klant, jij moet daar wegblijven", en jij gaat vervolgens een dienstverlening aan op een heel ander vlak in een heel ander segment van de Shell corporatie dan staat je werkgever zwak.
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.
Junior DevOps Engineer
Certified Secure is op zoek naar een Junior DevOps Engineer. Deze functie is een stuk interessanter dan de term doet vermoeden! Om jou als potentiële nieuwe collega meteen te laten zien wat we doen hebben we speciaal voor jou een selectie gemaakt van een aantal leuke security challenges. Are you ready for a challenge?
Cybersecurity Trainer / Streamer
Toe aan een nieuwe nieuwe job waarmee je het verschil maakt? In de Certified Secure trainingen laat je deelnemers zien hoe actuele kwetsbaarheden structureel verholpen worden. Ook werk je actief mee aan de ontwikkeling van onze gamified security challenges. Bij het maken van challenges kom je telkens nieuwe technieken tegen, van Flutter tot GraphQL, van Elastic Search tot Kubernetes.
