Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet en maak kans op zijn boek
"Security: Deskundig en praktisch juridisch advies".

Vraag: Als privépersoon heb ik in 2004 een stuk software ontwikkeld, gewoon als hobby. Dit stuk software is uitgegroeid tot een flink pakket, dat ik ook bij mijn latere werkgever (2008-heden) heb kunnen inzetten tot ieders plezier. Diverse collega's hebben goede feedback geleverd die ik erin heb verwerkt. Al het werk is in mijn eigen tijd gedaan, nooit onder werktijd. Nu wil ik daar weer weg, maar de directie claimt nu dat zij eigenaar zijn van de software! Is dat zo?

Antwoord: Als je als werknemer iets maakt, heeft de werkgever daar de auteursrechten op wanneer het tot je werk behoorde om dat soort werken te maken. Het doet er niet toe of je een expliciete opdracht hebt gekregen om dit te maken, of het op je privécomputer is gemaakt dan wel of het onder werktijd was of in het weekend. Hoort het tot je taakomschrijving? Dan is het van je werkgever.

Een security-auditor die op zondagmiddag een checklist maakt, kan daar niet zelf het auteursrecht op claimen. Net zo min als de pentester die een exploit maakt op zijn privécomputer. Dat soort dingen is hun werk, dus is het resultaat eigendom van de werkgever.

Hier is er een complicatie. De software is privé gemaakt, nog voordat deze meneer in dienst was bij het bedrijf. Het bedrijf kan dus niet claimen daar eigenaar van te zijn, want het behoorde niet tot zijn taak om dit te maken. Anders ligt dat bij de updates en extensies die vanaf 2008 zijn gemaakt. Deze vallen zo te lezen wel binnen het kader van het dienstverband. Dat ze in eigen tijd zijn gemaakt, doet er dus niet toe. Het bedrijf kan denk ik een goede claim leggen op die updates en extensies.

Het is dan ook altijd zéér verstandig om in een dergelijke situatie vast te leggen wie de rechten heeft en wat daarmee gebeurt. En natuurlijk vooraf, want anders maak je het jezelf wel heel erg moeilijk. Je kunt in je arbeidsovereenkomst een clausule opnemen die bepaalt dat het IE op zo'n eigen stuk software bij jou blijft. Wel is het redelijk om er dan ook iets bij te vermelden dat je er niet onder werktijd aan werkt, geen bedrijfsgeheimen erin verwerkt en dat het bedrijf deze (intern) gratis mag gebruiken. Ook zie ik vaak dat het werk aan de eigen software je functioneren niet mag aantasten. Wie de hele nacht doorwerkt aan die software, kan overdag niet meer goed functioneren en in dat geval mag de werkgever een grens trekken.

Wellicht zijn er nog e-mails uit de beginperiode te vinden waarin de directie aangeeft dat het inderdaad de eigen applicatie is en dat zij het waarderen dat zij deze mogen gebruiken. Dergelijke mails zouden onderbouwen dat de directie impliciet erkende afstand te doen van eventuele werkgeversauteursrechten. Maar er moet echt meer zijn dan alleen "het is in eigen tijd gemaakt" of "de directie wist dat ik als enige aan de software werkte".

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.