Juridische vraag: Wanneer mag politie je telefoon aftappen?
Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet en maak kans op zijn boek
"De wet op internet".
Het werd weer eens tijd voor een bezemwageneditie van de Juridische vraag, zeker nu Arnouds nieuwe boek Security binnenkort uitkomt. Daarom behandelen we elke dag tot volgende week in het kort een vraag.
Vraag: Ik vroeg me af wanneer de politie MSN/sms gesprekken mag lezen en je telefoon aftappen. Is er eerst bewijs materiaal nodig voordat ze dit mogen? Of mag dit ook op alleen een vermoeden van een misdaad oid?
Antwoord: De politie mag gesprekken aftappen en afluisteren wanneer het Wetboek van Strafvordering zegt dat dat mag. Er is geen algemene regel, maar een hele trits regels voor allerlei omstandigheden. Zo zijn de regels anders bij stelselmatig afluisteren van terroristen dan bij éénmalig afluisteren van een huis, en weer anders is het bij een zakelijk gesprek op kantoor waar men vermoedt dat de kartelwet wordt geschonden.
De wet kent hierbij een aantal waarborgen. Zo moet vaak sprake zijn van een ‘zwaar’ misdrijf, dat wil zeggen een misdrijf met minstens vier jaar cel als maximumstraf. Soms is zelfs vereist dat dit misdrijf ook een “ernstige inbreuk op de rechtsorde” oplevert.
Niet iedere eis mag zomaar door elke opsporingsambtenaar (zoals politieagent, belastinginspecteur of douanebeambte) worden ingesteld. Vaak moet de officier van justitie toestemming geven. En soms moet die een machtiging vragen aan de (onafhankelijke) rechter-commissaris voordat hij toestemming mag geven. In het geval van gesprekken afluisteren geldt artikel 126m Wetboek van Strafvordering, en dat eist een "ernstig" misdrijf plus een machtiging van die rechter-commissaris.
Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. In 2008 verscheen zijn boek "De wet op internet".
Binnen de politie heerst toch een zwijgcultuur ?! Wie controleert e.e.a. zodat iemand niet "per ongeluk" toch getapt wordt, doordat "de hoorn toevallig naast de haak lag" en er een open lijn verbinding was ontstaan. Nederland is ook kampioen aftappen van (mobile) telefoon en internet wat dat betreft. Zijn sommigen ineens in zo'n relatief korte tijd allemaal zo crimineel geworden, dat kan ik mij toch niet echt voorstellen of zit de politie de criteria enorm aan te scherpen zodat je bij het minste of geringste vergrijp al aan die criteria voldoet ?
Eerste hand info!
Verder hebben de meeste telecomproviders hun zaakjes goed genoeg op orde om ook echt alleen toegang te geven als er een tapbevel is.
Het probleem is meer dat je al héél snel zo'n tapbevel hebt. We zijn inderdaad kampioen aftappen, legáál aftappen.
Ik neem aan dat daarmee de reactie op de eerste zin van anoniem 13:54 mee bedoelt wordt.
Dus als de politie zou besluiten geen rechtszaak tegen iemand te starten in dit voorbeeld omdat degene een kritische opvatting zou hebben o.i.d. en naar wat ik nu begrijp uit de reacties tot dusver, dat dit al reden zou kunnen zijn om nader onderzoek te verrichten naar die persoon, men gewoonweg dit middel kan toepassen en de verkregen informatie tegen die betreffende persoon gebruiken m.a.w door hem/haar ermee te belagen, wat naar mijn inziens een vorm machtsmisbruik zou betekenen. Dan zou dit ook niet gauw naar buiten kunnen komen als zijnde misdragingen c.q. machtsmisbruik en daarmee heeft de politie middel in handen die zij te pas en te onpas kan inzetten om gedrag van mensen met hun opvattingen of gedragingen naar wens te kunnen controleren. Ze worden dan a.h.w. onder een soort van surveillance gesteld voor onbepaalde periode. Dit is niet iets wat je zou willen in een rechtstaat !
In Nederland is het aantal legal taps zo groot omdat ze een net gooien over de verdachten en iedereen in zijn omgeving. En onder omgeving worden dan de vrienden, kennissen en familieleden verstaan. Maar onder omgeving wordt ook de fysieke omgeving verstaan. Dus bijvoorbeeld de buren, het clubhuis en mensen die daar rondlopen. Maar ook de omgeving van het PD en iedereen die daar rond het moment van het misdrijf aanwezig was (op basis van bijvoorbeeld locatiegegevens van telefoons).
Peter
Wat bedoel je daar precies mee?
Want als mijn geheugen me in de steek laat heb ik je eerder in een stukje hier op security.nl zien schrijven dat we in nederland niet het amerikaanse systeem kennen waarop bewijs niet zou gelden als het op onrechtmatige wijze verkregen is...
Het is overigens niet automatisch zo dat de verdachte vrijuit gaat bij een typefout bij een tapvordering (het idee van vormfout=vrijspraak is een mythe) maar het bewijs kan onrechtmatig verklaard worden en uitgesloten worden.
- uitvinden dat het technisch mogelijk is
- vinden dat het nodig is, om wat voor (geesteszieke) reden dan ook.
Als het aan Fredje Teven ligt, word iedere Hollander binnenkort automatisch afgetapt :-)
http://www.rijksoverheid.nl/regering/het-kabinet/bewindspersonen/fred-teeven
Internet Aftappen - Bits of Freedom:
http://www.bof.nl/aftappen.html
Justitie overweegt om internet permanent af te tappen (nieuwsflash.. dit gebeurt al sinds het technisch mogelijk is)
http://webwereld.nl/nieuws/67999/justitie-overweegt-internet-permanent-te-tappen.html
Verder hebben de meeste telecomproviders hun zaakjes goed genoeg op orde om ook echt alleen toegang te geven als er een tapbevel is.
Het probleem is meer dat je al héél snel zo'n tapbevel hebt. We zijn inderdaad kampioen aftappen, legáál aftappen.
Dan belt 1 agent naar de kliklijn met een anonieme tip en vervolgens kunnen ze de informatie wel gebruiken.
Enkele gradaties erger is dat ze gewoonweg alles afluisteren.
In beide gevallen hoeft niemand te weten dat afluisteren de reden was om een onderzoek te starten. Met een beetje fantasie kun je een situatie creëren welke het onderzoek legitimeert, wellicht door er voor te zorgen dat de kans dat dit door een surveillant gezien wordt te vergroten.
De enige beperking is dus eigenlijk de provider? Als deze besluit mee te werken dan kan de politie afluisteren wat ze willen? In plaats van de politie te controleren zouden we iets kunnen bedenken zodat de provider het aantal aan taps bekend maakt.
Wat we niet moeten vergeten in de hele berichtgeving over het feit dat we "kampioen aftappen" zijn is het feit dat de wetten in nederland politie, justitie en inlichtingendiensten maar héél weinig mogelijkheden bied om op een andere manier aan bewijslast te komen. Uitlokking is niet toegestaan, infiltratie is aan allerlei bizarre regels gebonden en de privacywetgeving lijkt eerder criminelen dan burgers te beschermen.
Logisch dat er dan meer gebruik gemaakt wordt van de mogelijkheden die er nog wél zijn.
Roepen dat er meer misdrijven moeten worden opgelost en vervolgens de mogelijkheden om dat te doen te beperken gaan nu eenmaal niet samen...
Want dat zou wel een slechte zaak zijn. Eerst in het wilde weg tappen en als je dan iets vind even een rechtszaak beginnen.
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.
Junior DevOps Engineer
Certified Secure is op zoek naar een Junior DevOps Engineer. Deze functie is een stuk interessanter dan de term doet vermoeden! Om jou als potentiële nieuwe collega meteen te laten zien wat we doen hebben we speciaal voor jou een selectie gemaakt van een aantal leuke security challenges. Are you ready for a challenge?
Cybersecurity Trainer / Streamer
Toe aan een nieuwe nieuwe job waarmee je het verschil maakt? In de Certified Secure trainingen laat je deelnemers zien hoe actuele kwetsbaarheden structureel verholpen worden. Ook werk je actief mee aan de ontwikkeling van onze gamified security challenges. Bij het maken van challenges kom je telkens nieuwe technieken tegen, van Flutter tot GraphQL, van Elastic Search tot Kubernetes.
