image

Juridische vraag: mag je iemand stiekem filmen?

woensdag 9 januari 2013, 11:34 door Arnoud Engelfriet, 29 reacties

Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet en maak kans op zijn boek
"Security: Deskundig en praktisch juridisch advies".

Vraag: Wanneer is het toegestaan met een verborgen camera mensen te filmen? En wat mag je dan doen met de beelden?

Antwoord: Filmen en cameratoezicht zijn juridisch problematisch, omdat de wet probeert de privacy van de burger zo veel mogelijk te bewaren.

In een openbare ruimte (zoals een carport of een winkel) is het toegestaan met een vaste camera mensen te filmen, mits je mensen duidelijk daarvoor waarschuwt. Je hoeft niet met een kaartje aan te geven waar de camera's exact hangen. Sla je de beelden digitaal op, dan valt dat onder de Wet bescherming persoonsgegevens. De mensen in beeld hebben dan recht van inzage en correctie. (Probeer het eens bij de volgende winkel met zo'n sticker: "Goedemorgen, ik zag dat u mij filmt in deze winkel, mag ik een kopie?")

In een besloten ruimte mag je alleen filmen (met vaste óf losse camera) als dat duidelijk is gemeld. De regels zijn daar dus iets strenger. Ook dan geldt de Wbp, en als je dus zonder toestemming filmt dan moet je een zwaarwegend verhaal hebben waarom jouw cameratoezicht belangrijker is dan de privacy van je bezoekers.

Camerabeelden mogen alleen worden gebruikt voor het doel waarvoor ze zijn verkregen. Hangen ze er vanwege de beveiliging, dan mogen ze niet worden gebruikt bij de functioneringsgesprekken. Wil je ze er voor beide doelen hangen, dan moet je voor beide doelen kunnen rechtvaardigen dat dat moet - of toestemming hebben. En zodra je personeel filmt, heb je sowieso toestemming nodig van de ondernemingsraad als die er is.

Beelden uit de winkel gebruiken voor verkooptrainingen komt ook vaak voor. Dat is een probleem: de bezoekers hebben geen toestemming gegeven daarvoor, en dit valt absoluut niet te rechtvaardigen onder "beveiliging".

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.

Reacties (29)
09-01-2013, 12:01 door Anoniem
Is het niet standaard dat in winkels gefilmd wordt? En volgens mij staat niet bij elke winkels 'wij filmen hier'.
09-01-2013, 12:17 door Anoniem
Door Anoniem: Is het niet standaard dat in winkels gefilmd wordt? En volgens mij staat niet bij elke winkels 'wij filmen hier'.

Spreek die winkels er dan op aan. Dat 'Iedereen' het doet wil nog niet zeggen dat dit goed is. Laat wel de zwakheid van niet nageleefde regels zien. Ja, er zijn regels, en nee, niemand houdt zich eraan. En toen?

Ook een mooie is dat je dan wel geinformeerd wordt dat je wordt gefilmd, maar dat dit niet automatisch een betekenisvolle keuze oplevert. Genoeg plekken waar je toch echt geen alternatief hebt.

Maar hee, een landelijk panoptikon daar voelt iedereen zich veiliger van, toch? En veiligheid is een gevoel, toch, fred en ivo?
09-01-2013, 12:19 door tarunjj
Inzage in de beelden is niet hetzelfde als een kopie krijgen.
09-01-2013, 12:24 door Anoniem
Oh, Arnoud, vraagje: Is het ook maar enigszins redelijk te noemen dat steeds meer bedrijven een "direct lijntje" voor hun camerabeelden richting po-li-tie aanleggen? Zelfs als het landelijk aangekondigd wordt vind ik het eigenlijk best nogal wat.

Ik herinner me trouwens niet dat die cameras in flappentappen aangekondigd zijn en worden; zelfs als er een bordje hangt dat er gefilmt "kan" worden hangt er vaak een opzichtig ding naast; er staat niet bij dat er ook minstens één vol op je smoel staat. Hoeft niet van de wet maar redelijk is iets anders. Laat ivo nou al gedeclareerd hebben dat de wet aftands is, maar hij bedoelt dan alleen maar meer elke burger volgen in de hoop de enkele rotte appels ertussenuit te kunnen vissen. Zijn gevoel voor redelijkheid is kennelijk in een burgemeestersketting achtergebleven. Enfin.

En die cameras staan meestal ook ongebreideld vol op de openbare weg. Daar is vast ook wel wat op aan te merken.
09-01-2013, 12:31 door musiman
Arnoud, ik gebruik een spycam (in een horloge) om mijn cursisten stiekem te filmen en laat daarna de beelden zien middels de beamer. Het betreft security gerelateerde trainingen. Dit om ze bewust te maken van het gevaar van meekijken, ook wanneer iemand zijn hoofd wegdraait. In hoeverre ben ik nu strafbaar en is dit middel gerechtvaardigd tijdens zo'n training?
09-01-2013, 12:36 door Arnoud Engelfriet
@Anoniem 12:01: Klopt, die wet wordt veel genegeerd. Maar als de camera heel prominent in beeld hangt, dan is dat genoeg. Bij de Blokker hangt er bv. een monitor bij de deur waarop je jezelf ziet. Dan hoeven ze niet nog een keer te zeggen "Wij filmen u", dat snap je dan wel.

@tarunjj: Klopt maar van de Hoge Raad in de Dexia-zaak weten dat je wél recht hebt op een kopie.

@Musiman: Als je dat alléén in de cursus doet en nadien de beelden vernietigt dan zie ik geen juridisch probleem. Het blijft dan binnen de groep en dient een duidelijk educatief doel.
09-01-2013, 13:06 door Anoniem
Dan vraag ik me af: mag een telefoongesprek met de helpdesk worden opgenomen voor "trainingsdoeleinden"? Mag dit ook als het van te voren wordt aangegeven, om moet om toestemming worden gevraagd?
09-01-2013, 13:55 door Anoniem
Banken filmen vanuit hun pinautomaten ook de publieke ruimte hoe zit het daarmee, kan in principe iedere voorbijganger dus inzage in die beelden opvragen?
09-01-2013, 15:55 door Anoniem
En wat als je bij elke rit een dash-cam aanzet? (en hoe zat dat met de Google street-view wagen, had die er bordjes "u wordt gefilmd op" ; ).
09-01-2013, 16:54 door Anoniem
Nog een situatie waar ik zelf mee te maken kreeg: ik heb op de school van mijn kinderen de sinterklaasviering gefilmd met een camera in de had.

De beelden heb ik vervolgens achter een verborgen link op youtube gezet en deze gelinked op facebook voor m'n vrienden.

Ik kreeg commentaar van een van de ouders hierop dat zijn kind openbaar te zien was op Internet. Naar mijn mening staat het wel op Internet maar is het niet openbaar door mijn handelen.

Zou je hier iets over willen zeggen?
09-01-2013, 17:22 door Arnoud Engelfriet
@Anoniem 13:06 opnemen voor trainingsdoeleinden is discutabel maar mag dénk ik wel, omdat het alleen maar om een verwerking van persoonsgegevens gaat en niet onder de aparte strafwetartikelen voor camera's valt.

@Anoniem 13:55: Ja, als je weet wanneer je in beeld was dan heb je recht om die beelden te zien.

@Anoniem 15:55: De Google-auto is zó prominent met camera dat je daar niet nog een sticker op hoeft te plakken lijkt me. Ook kun je betogen dat omdat de wet spreekt van "aangebrachte camera", Google er niet onder valt omdat die camera beweegt. De bedoeling van de wet is cameratoezicht te reguleren, en Streetview is nou niet echt "toezicht".
10-01-2013, 08:31 door Anoniem
Beste Arnoud,

hoe zit het als ik vanuit mijn woning mijn tuin bewaak met een Camera en daarbij de weg ook film. mag dat. Moet ik ergens aangeven.

Yke
10-01-2013, 10:23 door Anoniem
Door Anoniem: Ik kreeg commentaar van een van de ouders hierop dat zijn kind openbaar te zien was op Internet. Naar mijn mening staat het wel op Internet maar is het niet openbaar door mijn handelen.
Vergelijk de situatie van nog-niet-te-openbare stukken (troonrede, begroting) die wel alvast openbaar te bereiken zijn maar nog niet gepubliceerd geacht worden te zijn. Dan maak je "uitlekken" een functie van iemand die even een getalletje in een url verandert en dan hee, kijk nou, laten we dat eens aan de grote klok hangen!

Ik denk niet dat een getalletje in een url veranderen strafbaar hoort te zijn, maar de meningen verschillen kennelijk. De les is wel: Als je het niet publiceren wil, zet het dan niet op internet, ook niet als "verborgen url". Zet er tenminste een "verboden te lezen" vlaggetje op, dan weigert de webserver het ding te serveren. Maar als je zelfs dat niet doet, tsja.

Nu kun je hierop afdingen dat youtube urls niet voorspelbaar genoeg zijn om dat zoëven te doen en dat dus de kans dat iemand een gokje waagt en filmpjes ziet die je liever niet met iedereen deelt een (groot) stuk kleiner is. Maar wat wel kan is dat de url gaat zwerven. Ook daar is met filmpjes die verder oninteressant zijn voor derden weinig kans op, maar toch.

Beter zoiets achter een wachtwoord te plakken, maar dan trek je een ander blik wormen open. Want wat is het makkelijkste? facebook. En die zijn nou niet echt privacyvriendelijk, dus om nou alle medekijkers te dwingen hun naam, geboortedatum, en wat dies meer zij aan facebook te geven om een filmpje te kijken is wat overdreven. En wellicht dat dit amerikaanse bedrijf volgende week met een nieuwe "dienst" komen die filmpjes kijkt en er ongevraagd namen aan plakt, zoals ze dat al met fotoos doen. Als je geluk hebt monteren ze een nieuw vinkje voor een opt-out wat dan natuurlijk standaard uit staat, heel voorspelbaar.

Dus ik snap wel waar je mede-ouder over klaagt, en in principe heeft hij gelijk. Breng je daartegenin dat de kans dat een kindersinterklaasfilmpje "viral" wordt, zeker omdat het verder niet geindexeerd wordt (hoop je), dan heb je ook een punt. Maar privé is er eigenlijk niet echt iets op het internet, niet zondermeer.

En je weet niet wat de toekomst brengt; je weet wel dat de trend tegen het individu en zijn rechten is.
10-01-2013, 13:34 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem: Ik kreeg commentaar van een van de ouders hierop dat zijn kind openbaar te zien was op Internet. Naar mijn mening staat het wel op Internet maar is het niet openbaar door mijn handelen.
Vergelijk de situatie van nog-niet-te-openbare stukken (troonrede, begroting) die wel alvast openbaar te bereiken zijn maar nog niet gepubliceerd geacht worden te zijn. Dan maak je "uitlekken" een functie van iemand die even een getalletje in een url verandert en dan hee, kijk nou, laten we dat eens aan de grote klok hangen!

Ik denk niet dat een getalletje in een url veranderen strafbaar hoort te zijn, maar de meningen verschillen kennelijk. De les is wel: Als je het niet publiceren wil, zet het dan niet op internet, ook niet als "verborgen url". Zet er tenminste een "verboden te lezen" vlaggetje op, dan weigert de webserver het ding te serveren. Maar als je zelfs dat niet doet, tsja.

Nu kun je hierop afdingen dat youtube urls niet voorspelbaar genoeg zijn om dat zoëven te doen en dat dus de kans dat iemand een gokje waagt en filmpjes ziet die je liever niet met iedereen deelt een (groot) stuk kleiner is. Maar wat wel kan is dat de url gaat zwerven. Ook daar is met filmpjes die verder oninteressant zijn voor derden weinig kans op, maar toch.

Beter zoiets achter een wachtwoord te plakken, maar dan trek je een ander blik wormen open. Want wat is het makkelijkste? facebook. En die zijn nou niet echt privacyvriendelijk, dus om nou alle medekijkers te dwingen hun naam, geboortedatum, en wat dies meer zij aan facebook te geven om een filmpje te kijken is wat overdreven. En wellicht dat dit amerikaanse bedrijf volgende week met een nieuwe "dienst" komen die filmpjes kijkt en er ongevraagd namen aan plakt, zoals ze dat al met fotoos doen. Als je geluk hebt monteren ze een nieuw vinkje voor een opt-out wat dan natuurlijk standaard uit staat, heel voorspelbaar.

Dus ik snap wel waar je mede-ouder over klaagt, en in principe heeft hij gelijk. Breng je daartegenin dat de kans dat een kindersinterklaasfilmpje "viral" wordt, zeker omdat het verder niet geindexeerd wordt (hoop je), dan heb je ook een punt. Maar privé is er eigenlijk niet echt iets op het internet, niet zondermeer.

En je weet niet wat de toekomst brengt; je weet wel dat de trend tegen het individu en zijn rechten is.

De vraag was van mij in de hoop dat Arnoud er op wil reageren; ik begrijp wat je zegt maar het gaat me meer om de juridische status hiervan.

Voorzover ik het zelf begrijp mag je dit namelijk gewoon op internet zetten. Dat ik het dan redelijk verberg (en dus niet openbaar maak wat mij betreft) heeft meer met correctheid te maken naar mijn mening dan of het wel of niet legaal is. Maar dat zou ik dus graag van een jurist willen weten.

Overigens is er niet bijzonders in het filmpje te zien en vind ik de angst van de betreffende ouder enger dan wat de werkelijke gevolgen kunnen zijn. Het gaat hier niet om een opname van een zwemles oid. Dan zou je nog bezorgd kunnen zijn om wat vieze mannen in hun hoofd halen maar zelfs dan is het: zoals de waard is vertrouwt hij zijn gasten.
10-01-2013, 15:01 door Anoniem
Als je weet dat je in beeld was heb je het recht helemaal niet om de beelden te mogen zien
Daar je ook in beeld kunt komen als de installatie niet opneemt

Dan val je niet onder die wet
Ook als mensen niet herkenbaar in beeld komen
Dan zal men , als men dit niet wenst aangifte van stalken moeten doen
En dat dan ook bewijzen

Wweet er alles van, heb net een deurcamera weg gehaald, niet omdat de wet het verbood, maar omdat de
buurman zeurde bij de politie dat ik ook n stuk van zijn deur kon zien
Om van het gezeur af te zijn, meteen politie voor de deur, maar nadat ik de wet er op na geslagen had had het helemaal niet gehoeven
11-01-2013, 03:43 door Santurechia
Hoe zit het dan met bijvoorbeeld journalistiek? Geenstijl is er in principe groot op geworden, wat zijn de rechten en plichten van journalistiek materiaal?
11-01-2013, 14:58 door Anoniem
Filmen met de camera in de hand mag altijd
Zal ik niet beter gewoon hier een linkje plaatsen naar die wet?
Zucht
11-01-2013, 16:55 door Anoniem
Arnoud, hoe zit het met de vraag van Santurechia,
Stel je wilt met een verborgen camera in een winkel filmen wat zij voor advies geven. Vervolgens gebruik je deze film op een blog en stel je het gegeven advies ter discussie. Mag dat, of had je die winkel dan in moeten lichten? Wat het gebruik van een verborgen camera weer teniet doet en mogelijk het gegeven advies beïnvloed. Bij Kassa zie je veelvuldig gebruik van verborgen camera beelden op deze manier.
13-01-2013, 12:43 door [Account Verwijderd]
[Verwijderd]
17-01-2013, 14:36 door Anoniem
Ik ben een hobby fotograaf en heb door dit artikel een vraag gekregen over foto.
Wat zijn de regels rond het fotograveren van mensen in openbare locaties? Stel ik fotografeerd een man in een park, mag dat? Staat hij in zijn gelijk als hij zegt: Verwijder de foto waar ik op sta?
21-01-2013, 11:25 door Anoniem
Door Anoniem: Ik ben een hobby fotograaf en heb door dit artikel een vraag gekregen over foto.
Wat zijn de regels rond het fotograveren van mensen in openbare locaties? Stel ik fotografeerd een man in een park, mag dat? Staat hij in zijn gelijk als hij zegt: Verwijder de foto waar ik op sta?
Hangt ervan af - is de geportretteerde de opdrachtgever van de foto of niet? Zo niet dan heeft hij 'beperkt portretrecht' en mag hij alleen zich verzetten tegen publicatie, voorzover hij daar een 'redelijk belang' bij heeft. Je mag dus gewoon een foto maken en hoeft deze ook niet te wissen.
10-08-2013, 20:17 door Anoniem
Hai Arnoud, is het inderdaad verboden om bijvoorbeeld pasta in een supermarkt te fotograferen? (Bv. Om te whatsappen of het de goede pasta is) en kun je daarvoor de winkel uitgezet worden?
04-11-2013, 11:19 door [Account Verwijderd]
[Verwijderd]
11-04-2015, 17:09 door Anoniem
Geachte heer Engelfriet,


Ik ben er min of meer toevallig achter gekomen dat ik enkele dagen terug met een verborgen camera ben gefilmd voor een tv programma.

Ik wil beslist niet dat deze beelden worden gebruikt in dit tv programma. Ik sta er nl. niet alleen op: ook mijn echtgenoot en zoon. Bovendien denk ik ook dat het mij professioneel kan schaden.

Daarom heb ik vrijdag contact opgenomen met de redactie. Zij zeiden dat ze de beelden zouden " wipen". Ik vind dat onvoldoende omdat ik sowieso niet wil dat de beelden worden uitgezonden. Dit heb ik ook kenbaar gemaakt en gezegd dat ik niet wilde dat deze beelden worden uitgezonden. Het redactielid zou dit voorleggen aan de redactie en afgelopen vrijdag terugbellen. Helaas heb ik niets meer van hem gehoord vrijdagmiddag.

Mijn vraag is nu:
- is er een wettelijke basis die het mij mogelijk maakt de programmamakers te verbieden deze beelden?

Toen de beelden werden opgenomen ben ik op geen enkele wijze gewaarschuwd dat er opnamen werden gemaakt. Ik zag ook nergens een camera.

Alvast hartelijk dank voor uw tijd en meedenken.
20-04-2015, 14:58 door Anoniem
Door Anoniem: Geachte heer Engelfriet,


Ik ben er min of meer toevallig achter gekomen dat ik enkele dagen terug met een verborgen camera ben gefilmd voor een tv programma.

Ik wil beslist niet dat deze beelden worden gebruikt in dit tv programma. Ik sta er nl. niet alleen op: ook mijn echtgenoot en zoon. Bovendien denk ik ook dat het mij professioneel kan schaden.

Daarom heb ik vrijdag contact opgenomen met de redactie. Zij zeiden dat ze de beelden zouden " wipen". Ik vind dat onvoldoende omdat ik sowieso niet wil dat de beelden worden uitgezonden. Dit heb ik ook kenbaar gemaakt en gezegd dat ik niet wilde dat deze beelden worden uitgezonden. Het redactielid zou dit voorleggen aan de redactie en afgelopen vrijdag terugbellen. Helaas heb ik niets meer van hem gehoord vrijdagmiddag.

Mijn vraag is nu:
- is er een wettelijke basis die het mij mogelijk maakt de programmamakers te verbieden deze beelden?

Toen de beelden werden opgenomen ben ik op geen enkele wijze gewaarschuwd dat er opnamen werden gemaakt. Ik zag ook nergens een camera.

Alvast hartelijk dank voor uw tijd en meedenken.

Voor publicatie hebben ze toestemming nodig van de persoon in kwestie, verder worden minderjarige ook beschermd door de wet van elke soort opname. Ze mogen echter wel u onherkenbaar maken en dan de beelden uitzenden
17-12-2015, 23:38 door Anoniem
ik ben herhaaldelijk in een besloten ruimte gefilmd door een vast camera bij de belastingdienst. Dit mag toch niet. valt het onder de strafrecht?
09-01-2016, 15:54 door Anoniem
Onze buurman filmt ons terwijl wij zijn overhangende bomen bo en onze grond snoeien, mag hij ons dat ongevraagd doen?
25-06-2016, 14:20 door Anoniem
Hey hallo,

Ik woon op kamers en woon in gedeelde woning dus. Nou heeft mijn huisgenoot dus een camera op gehangen op de overloop. Naar een kast / de overloop op richting de keuken / mijn kamer. Als dat al niet erg genoeg is zie ik tot mijn grote verbazing dat er ook een microfoon in zit. Tot in hoeverre mag dit? Ik maak mijzelf best wel zorgen om mij eigen privacy. Want de kamer die ik huur is niet echt geluidsdicht omdat het een oud huis is met houten vloeren. Waar ik met gemak de buren kan mee volgen als zei een ruzie hebben. M.v.g. Sjako
10-08-2016, 12:52 door Anoniem
Nog een casus. Iemand hangt in zijn eigen huis een camera op, om zijn vrouw/vriendin te kunnen controleren terwijl hij afwezig is. Met de camera worden op afstand op ieder willekeurig moment foto's gemaakt die op zijn mobiel worden afgelezen. Zij heeft duidelijk bezwaar gemaakt tegen deze gang van zaken, en geen toestemming gegeven voor deze opnamen. Mag dit, en is aangifte bij de politie mogelijk? Zo ja, op welke juridische gronden?
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.