Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet. Arnoud geeft elke week in een artikel antwoord op een interessante vraag. Vanwege het grote aantal inzendingen kunnen niet alle vragen beantwoord worden.

Vraag: Op internet zijn steeds meer sites te vinden met dashcams of truckcams, waarmee je live of achteraf mee kunt kijken met hoe een auto of truck rondrijdt. Dat is meestal in Rusland of in de VS. Mag dat ook hier? Hoe zit het dan met de privacy?

Antwoord: Filmen aan de openbare weg is deel van de vrije nieuwsgaring, en die geldt voor burgers met een consumentencameraatje net zo hard als voor RTL Nieuws met een twintig man sterke cameraploeg. En ja, ook als er mensen in beeld gebracht worden en ook als die zeggen dat ze dat niet willen. Bij publicatie krijg je mogelijk wél te maken met privacywetgeving.

Er is aparte wetgeving tegen aangebrachte camera’s. Kort gezegd moet bij een camera die de openbare ruimte filmt, duidelijk zijn gewaarschuwd. Vandaar al die bordjes met “Let op cameratoezicht”. Maar die regel geldt alleen voor “aangebrachte” camera’s. Een dashcam lijkt mij niet “aangebracht”. De bedoeling van de wet was om structureel cameratoezicht aan te pakken, oftewel camera’s die men ergens ophangt of neerzet en die de hele dag die ene plek filmen. Een camera in de hand was het voorbeeld van “niet aangebracht”. Een camera op je hoofd of op je dashboard lijkt me zó vergelijkbaar daarmee.

Bij publicatie van het filmpje loop je mogelijk tegen portretrechten aan. Wie herkenbaar in beeld is, kan immers met een beroep op zijn privacy of een ander redelijk belang bezwaar maken tegen publicatie. (Niet tegen het maken zelf, alleen tegen publicatie.) Je kunt dat oplossen door mensen uit te blurren of door een betoog waarom het herkenbaar zijn belangrijker is dan de privacy. Enkel “hij beging een verkeersovertreding” is daarbij niet genoeg, dus zo’n betoog zal zelden slagen maar je kunt het proberen. Als Koos Spee je afsnijdt, kom je er wel mee weg denk ik.

Een filmpje van een auto zonder herkenbare bestuurder valt niet onder het portretrecht, want een auto is geen portret. Wél kan bij zo’n filmpje het nummerbord herkenbaar in beeld zijn, en een nummerbord is een persoonsgegeven. Daarmee kan het filmpje onderworpen zijn aan de Wet bescherming persoonsgegevens. Ja, ook als er verder geen naam bij staat en ook als er geen doorzoekbaar bestand van gemaakt is.

Onder de Wbp kun je publicatie van een nummerbord alleen rechtvaardigen met een beroep op een “dringende noodzaak”. Oftewel, sorry ik moet wel want dit tonen is belangrijker dan jouw privacy. En dat is ongeveer dezelfde discussie als bij het portretrecht, ik denk niet dat je daar snel het wint van de privacy. Tenzij je zegt, een nummerbord is een stuk anoniemer dan een portret dus de inbreuk is kleiner én de verkeersovertreding heeft een redelijke nieuwswaarde.

Beelden van dashcams zijn overigens bruikbaar als bewijs, ook als ze de privacy schenden. Je mag er dus altijd mee naar de politie om aangifte te doen. De discussie zal vooral gaan over de vraag of het wel compleet de situatie toont. Als jij eerst iemand snijdt en dan filmt hoe hij je terugpakt, zou ik het niet terecht vinden om dan uitsluitend hem te beboeten voor de overtreding. Daar zullen veel zaken op stuk gaan denk ik: hoe weten we dat dit de compléte beelden zijn?

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.