image

Juridische vraag: mag politie aangifte van ransomware weigeren?

woensdag 5 augustus 2015, 10:13 door Arnoud Engelfriet, 19 reacties

ICT-jurist Arnoud Engelfriet geeft elke week antwoord op een interessante vraag over beveiliging, recht en privacy. Heb jij een vraag? Stuur hem naar juridischevraag@security.nl.

Vraag: Onlangs werd de computer van een kennis overgenomen door ransomware, wat een strafbaar feit is. Daar wilde ik bij de politie vervolgens aangifte van doen, maar de agent aan de balie wilde de aangifte niet opnemen. Is de politie niet verplicht om ook aangiftes van ransomware op te nemen?

Antwoord: Software zoals Cryptolocker wordt wel ransomware ("gijzelsoftware") genoemd. Dergelijke software wist geen gegevens maar versleutelt ze, zodat ze onbruikbaar zijn totdat de juiste sleutel wordt ingevoerd. De verspreider van deze software geeft de sleutel pas af nadat de eigenaar van de gegevens heeft betaald. Dit is strafbaar (art. 350a lid 1 Strafrecht), met maximaal 2 jaar cel.

Van strafbare feiten kun je aangifte doen. De politie is verplicht deze op te nemen (art. 165 lid 6 Strafvordering): "Tot het ontvangen van de aangiften bedoeld in de artikelen 160 en 161, zijn de opsporingsambtenaren, en tot het ontvangen van de aangiften bedoeld in artikel 162, de daarbij genoemde ambtenaren verplicht."

In de praktijk wordt het opnemen van aangiftes rond computercriminaliteit nogal eens geweigerd. De reden hiervoor lijkt te zijn dat men direct vermoedt dat de pakkans nul is, bij ransomware geen gekke gedachte. En waarom tijd verspillen aan een volstrekt kansloze aangifte?

Wie voet bij stuk houdt, kan het vaak wel voor elkaar krijgen dat de aangifte wordt opgenomen. De kans is alleen erg groot dat deze vervolgens direct wordt geseponeerd, oftewel terzijde gelegd en verder geen actie.

Wordt een aangifte geseponeerd, dan kun je in theorie via het gerechtshof (een artikel 12-procedure) afdwingen dat het OM er alsnog naar kijkt. Maar als er wordt geseponeerd wegens gebrek aan aanknopingspunten of bewijs, dan is de kans natuurlijk klein dat dat alsnog een heel succesvolle procedure wordt.

De praktijk leert mij dat het eigenlijk geen zin heeft om die kant op te gaan. Je kunt zelf vaak ook al redelijk aanvoelen dat opsporing hem niet gaat worden, en in dat geval zal de politie er ook weinig zin in hebben. Ik zou willen dat het anders was, maar ja.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.

Reacties (19)
05-08-2015, 10:43 door Anoniem
"Onlangs werd de computer van een kennis overgenomen door ransomware......." (en dan) "Daar wilde ik bij de politie vervolgens aangifte van doen".
Dan zal die kennis je moeten machtigen aangifte voor hem te doen ;)
Maar het was je eigen pc he? :D
05-08-2015, 11:12 door Anoniem
Aangifte doen is toch niet alleen om de daders te pakken? Oke dat zou het ultieme doel moeten zijn maar als bv iets gestolen is wil de verzekeraar een aangifte van de politie voor ze uitkeren. Ook wordt er statistiek op gedaan. Is er in een bepaalde plaats in eens een explosie van gestolen smartphones dan lijkt er een bende actief te zijn etc en kan er extra mankracht op gezet worden.
Nu zit je met ransomware in een cirkeltje ze doen er niks aan omdat er niet genoeg aangiftes zijn en niemand lijkt te weten hoe groot het probleem is. Maar er worden geen aangiftes op genomen om dat ze er toch niks mee kunnen. Nu komt het dus niet terug in de statistieken keert de verzekering niet uit en blijft de politie het te moeilijk vinden. En dat zal op deze manier altijd zo blijven............

Je kan toch ook online aangifte doen? Er wordt dan ook niks mee gedaan maar je kan wel naar de verzekeraar en het komt in de statistieken.
En het internet staakt niet ;)
https://www.politie.nl/aangifte-of-melding-doen/aangifte-doen
05-08-2015, 11:38 door Anoniem
Door Anoniem: "Onlangs werd de computer van een kennis overgenomen door ransomware......." (en dan) "Daar wilde ik bij de politie vervolgens aangifte van doen".
Dan zal die kennis je moeten machtigen aangifte voor hem te doen ;)
Maar het was je eigen pc he? :D

Indien ja, wat verandert dat aan de juridische vraag?
05-08-2015, 11:59 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem: "Onlangs werd de computer van een kennis overgenomen door ransomware......." (en dan) "Daar wilde ik bij de politie vervolgens aangifte van doen".
Dan zal die kennis je moeten machtigen aangifte voor hem te doen ;)
Maar het was je eigen pc he? :D

Indien ja, wat verandert dat aan de juridische vraag?

Dat verandert aan de juridische vraag dat de politie een aangifte mag weigeren wanneer je niet gerechtigd bent die te doen.
Zo mag ik geen aangifte doen van diefstal van jouw auto zonder dat ik daartoe gerechtigd ben.
Overigens mag de politie zelf bepalen hoe ze die aangifte opneemt. Dat hoeft niet per se in een proces-verbaal, ze mogen het ook muteren in een dagrapportag (lees ter kennisgeving aannemen en noteren).
05-08-2015, 12:11 door Anoniem
Door Anoniem: "Onlangs werd de computer van een kennis overgenomen door ransomware......." (en dan) "Daar wilde ik bij de politie vervolgens aangifte van doen".
Dan zal die kennis je moeten machtigen aangifte voor hem te doen ;)
Maar het was je eigen pc he? :D

Iedereen mag aangifte doen van een strafbaar feit. Ik heb al een aardig aantal aangiftes van computercriminaliteit gedaan. Niet in alle gevallen komt daar iets uit. Soms weet je vantevoren dat het niets wordt. Maar een bewijs van aangifte is in sommige gevallen wel een handig bewijs. Bijvoorbeeld dat jij het niet was die een mail hebt verstuurd.

Daarnaast kan een aangifte ook een reden zijn om een groter probleem onder de aandacht van politie, justitie en uiteindelijk de budgetverantwoordelijke te brengen.

Ook heeft de politie een keer een aangifte gebruikt om te oefenen in computeronderzoek. Ze kunnen niet zo maar bij een bedrijf binnenlopen en naar gekraakte machines vragen. Als je aangifte doet en samenwerkt om de politie ervaring op te laten doen, is dat zeker naar de toekomst gekeken, geen onverstandige investering.

Peter
05-08-2015, 12:36 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem: "Onlangs werd de computer van een kennis overgenomen door ransomware......." (en dan) "Daar wilde ik bij de politie vervolgens aangifte van doen".
Dan zal die kennis je moeten machtigen aangifte voor hem te doen ;)
Maar het was je eigen pc he? :D

Indien ja, wat verandert dat aan de juridische vraag?

Dat verandert aan de juridische vraag dat de politie een aangifte mag weigeren wanneer je niet gerechtigd bent die te doen.
Zo mag ik geen aangifte doen van diefstal van jouw auto zonder dat ik daartoe gerechtigd ben.
Overigens mag de politie zelf bepalen hoe ze die aangifte opneemt. Dat hoeft niet per se in een proces-verbaal, ze mogen het ook muteren in een dagrapportag (lees ter kennisgeving aannemen en noteren).

Artikel 161 Strafvordering bepaalt dat een ieder die kennis draagt van een strafbaar feit daarvan aangifte mag doen. U mag dus aangifte doen van de diefstal van mijn auto.
05-08-2015, 13:23 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem: "Onlangs werd de computer van een kennis overgenomen door ransomware......." (en dan) "Daar wilde ik bij de politie vervolgens aangifte van doen".
Dan zal die kennis je moeten machtigen aangifte voor hem te doen ;)
Maar het was je eigen pc he? :D

Indien ja, wat verandert dat aan de juridische vraag?

Dat verandert aan de juridische vraag dat de politie een aangifte mag weigeren wanneer je niet gerechtigd bent die te doen.
Zo mag ik geen aangifte doen van diefstal van jouw auto zonder dat ik daartoe gerechtigd ben.
Overigens mag de politie zelf bepalen hoe ze die aangifte opneemt. Dat hoeft niet per se in een proces-verbaal, ze mogen het ook muteren in een dagrapportag (lees ter kennisgeving aannemen en noteren).

Artikel 161 Strafvordering bepaalt dat een ieder die kennis draagt van een strafbaar feit daarvan aangifte mag doen. U mag dus aangifte doen van de diefstal van mijn auto.

lees dit maar eens: https://www.politievakblad-blauw.nl/Juridisch/Lists/Vraagbaak/Toon.aspx?Id=29
05-08-2015, 15:10 door Anoniem
Voor de politie niet handig om aangifte op te nemen , om er vervolgens niets mee te doen.
Dan gaat het gemiddelde omlaag van het aantal opgeloste zaken.
05-08-2015, 15:53 door Anoniem
Simpelste oplossing: https://www.politie.nl/themas/cybercrime.html, die leidt tot https://www.politie.nl/aangifte. Uiteindelijk kom je dan bij https://www.politie.nl/aangifte-of-melding-doen/aangifte-doen/aangifte-van-vernieling.html, kies

U hebt geen informatie over de dader
U kunt dan als volgt aangifte doen:

via het aangifteformulier op internet...

Geen discussie met lokale agenten, en aangifte. Politie is er als organisatie blij mee want ze krijgen meer inzicht in wat er echt gebeurt in de wereld.
05-08-2015, 16:44 door Anoniem
En waarom tijd verspillen aan een volstrekt kansloze aangifte?
Omdat men anders geen zicht krijgt op hoe groot het probleem is. Wil de politie kunnen prioriteren waar men aandacht aan besteedt dan zal men moeten weten hoe belangrijk verschillende onderwerpen zijn. Daar kom je niet achter door aangiftes te weigeren.
Door Anoniem: Voor de politie niet handig om aangifte op te nemen , om er vervolgens niets mee te doen.
Dan gaat het gemiddelde omlaag van het aantal opgeloste zaken.
Als je niet (of niet alleen) meet om inzicht te krijgen in een situatie maar om te scoren en af te rekenen dan kan je erop wachten dat er van alles gedaan wordt om die metingen te beïnvloeden door mensen die erop worden afgerekend of die daar bang voor zijn (wat de metingen dus onnauwkeurig maakt). Dat kan erachter zitten, dat soort dingen komt maar al te vaak voor, maar het is net zo goed mogelijk dat men simpelweg de eigen organisatie niet met werk wilde opzadelen dat toch niet tot een resultaat leidt.
05-08-2015, 19:11 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem: "Onlangs werd de computer van een kennis overgenomen door ransomware......." (en dan) "Daar wilde ik bij de politie vervolgens aangifte van doen".
Dan zal die kennis je moeten machtigen aangifte voor hem te doen ;)
Maar het was je eigen pc he? :D

Indien ja, wat verandert dat aan de juridische vraag?

Dat verandert aan de juridische vraag dat de politie een aangifte mag weigeren wanneer je niet gerechtigd bent die te doen.
Zo mag ik geen aangifte doen van diefstal van jouw auto zonder dat ik daartoe gerechtigd ben.
Overigens mag de politie zelf bepalen hoe ze die aangifte opneemt. Dat hoeft niet per se in een proces-verbaal, ze mogen het ook muteren in een dagrapportag (lees ter kennisgeving aannemen en noteren).

Artikel 161 Strafvordering bepaalt dat een ieder die kennis draagt van een strafbaar feit daarvan aangifte mag doen. U mag dus aangifte doen van de diefstal van mijn auto.

lees dit maar eens: https://www.politievakblad-blauw.nl/Juridisch/Lists/Vraagbaak/Toon.aspx?Id=29

Interessante lectuur die precies blootlegt waar het schort. Men start met 161 Sv: ieder is bevoegd. Dan maakt men de sprong naar 163 "bevoegd" waarvan men toelicht dat het daar niet om gaat, maar dat het om de bestanddelen gaat. Dan stelt men dat over die bestanddelen alleen bepaalde personen iets bij de aangifte zouden kunnen zeggen en geeft een enuntiatieve opsomming. En dan is het "ieder" kundig weggemoffeld. Men wekt de indruk dat de aangifte alleen bevoegd kan worden gedaan door iemand die in de aangifte alle bestanddelen van het strafbaar feit zou kunnen invullen. Een kundig betoog om weg te moffelen dat men gewoon verplicht is (zie Arnoud) de aangifte op te nemen die door "ieder" kan worden gedaan. Men doet wel veel moeite om te betogen dat men iets niet hoeft te doen.

Berucht is bijvoorbeeld de aangifte wegens een eetpiraat waarbij men de aangever met lege handen wegstuurt omdat het civiel zou zijn. Een schandelijke praktijk omdat men dit moet opnemen als aangifte van flessentrekkerij.
06-08-2015, 00:53 door Anoniem
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem:
Door Anoniem: "Onlangs werd de computer van een kennis overgenomen door ransomware......." (en dan) "Daar wilde ik bij de politie vervolgens aangifte van doen".
Dan zal die kennis je moeten machtigen aangifte voor hem te doen ;)
Maar het was je eigen pc he? :D

Indien ja, wat verandert dat aan de juridische vraag?

Dat verandert aan de juridische vraag dat de politie een aangifte mag weigeren wanneer je niet gerechtigd bent die te doen.
Zo mag ik geen aangifte doen van diefstal van jouw auto zonder dat ik daartoe gerechtigd ben.
Overigens mag de politie zelf bepalen hoe ze die aangifte opneemt. Dat hoeft niet per se in een proces-verbaal, ze mogen het ook muteren in een dagrapportag (lees ter kennisgeving aannemen en noteren).

Artikel 161 Strafvordering bepaalt dat een ieder die kennis draagt van een strafbaar feit daarvan aangifte mag doen. U mag dus aangifte doen van de diefstal van mijn auto.

lees dit maar eens: https://www.politievakblad-blauw.nl/Juridisch/Lists/Vraagbaak/Toon.aspx?Id=29

Interessante lectuur die precies blootlegt waar het schort. Men start met 161 Sv: ieder is bevoegd. Dan maakt men de sprong naar 163 "bevoegd" waarvan men toelicht dat het daar niet om gaat, maar dat het om de bestanddelen gaat. Dan stelt men dat over die bestanddelen alleen bepaalde personen iets bij de aangifte zouden kunnen zeggen en geeft een enuntiatieve opsomming. En dan is het "ieder" kundig weggemoffeld. Men wekt de indruk dat de aangifte alleen bevoegd kan worden gedaan door iemand die in de aangifte alle bestanddelen van het strafbaar feit zou kunnen invullen. Een kundig betoog om weg te moffelen dat men gewoon verplicht is (zie Arnoud) de aangifte op te nemen die door "ieder" kan worden gedaan. Men doet wel veel moeite om te betogen dat men iets niet hoeft te doen.

Berucht is bijvoorbeeld de aangifte wegens een eetpiraat waarbij men de aangever met lege handen wegstuurt omdat het civiel zou zijn. Een schandelijke praktijk omdat men dit moet opnemen als aangifte van flessentrekkerij.

Om het nog concreter te maken:
-de fiets van persoon A word gestolen.
-persoon B heeft hier weet van.
-persoon B mag dus volgens 161 Sv hier aangifte van dooen.
-volgens 163 Sv mag persoon B een schriftelijk volmacht afgeven aan persoon C om een aangifte op te laten nemen.
-persoon C kan dus met volmacht verkregen van persoon B een aangifte laten opnemen voor de gestolen fiets van persoon A.

Het zal niet gemakkelijk zijn om dit op het bureau er doorheen te krijgen, maar je zou volledig in het recht staan.
06-08-2015, 11:28 door Anoniem
Door Anoniem:Interessante lectuur die precies blootlegt waar het schort. Men start met 161 Sv: ieder is bevoegd. Dan maakt men de sprong naar 163 "bevoegd" waarvan men toelicht dat het daar niet om gaat, maar dat het om de bestanddelen gaat. Dan stelt men dat over die bestanddelen alleen bepaalde personen iets bij de aangifte zouden kunnen zeggen en geeft een enuntiatieve opsomming. En dan is het "ieder" kundig weggemoffeld. Men wekt de indruk dat de aangifte alleen bevoegd kan worden gedaan door iemand die in de aangifte alle bestanddelen van het strafbaar feit zou kunnen invullen. Een kundig betoog om weg te moffelen dat men gewoon verplicht is (zie Arnoud) de aangifte op te nemen die door "ieder" kan worden gedaan. Men doet wel veel moeite om te betogen dat men iets niet hoeft te doen.

Bij de laatste keer dat ik aangifte heb gedaan had ik ook niet alle informatie en zicht op die informatie. Met als gevolg dat de politie gewoon de mensen met de juiste informatie, en bevoegdheden om die informatie te verstrekken, opriep als getuige in de zaak.

Peter
07-08-2015, 11:15 door Anoniem
misschien offtopic of niet relevant, maar ik zou eerder denken:

Wat wil je precies bereiken met je aangifte? Wat denk je dat de klpd hier aan zou kunnen doen?

Is een beetje lastig voor hun om echt achter zo iets aan te gaan, aangezien dit soort dingen vaak internationale partijen betreft, en dit vaak niet echt na te volgen is door een nationale dienst. Ik gok dat dit de reden is dat dit soort verzoeken wel eens, wellicht tegen de rechten van de aangever in, worden genegeerd / gewijgert.

Je kan nitpicken op je rechten, of kijken wat praktisch is...

Ik zou eerder iets als het ncsc of iets dergelijks raadplegen over wat te doen omdat deze in ieder geval meer ervaring hebben met dit soort dingen. Als je dan wordt door verwezen richting politie, kan je met deze door verwijzing waarschijnlijk in iedergeval je aangifte er door heen krijgen. (wat alsnog tot weinig zal leiden helaas).

De diensten die de mensen voor dit soort dingen moeten beschermen zijn veelal bedrijven die het op zich nemen, de nationale diensten hebben veel te veel blokades om effectief achter dit soort zaken aan te gaan en mensen er daadwerkelijk voor te vervolgen. Tot er wetten worden geaccepteerd (die altijd dubieuze dubbele werking zullen hebben en er dus moeilijk door komen in de kamers...) die de diensten beter in staat stellen hier op te acteren, kan je beter gewoon je pc opnieuw installeren en dit keer proberen 'beter' je online veiligheid / privacy te waarborgen. ('beter' omdat dit uiteraard relatief is aan hoe je gepakt wordt, soms kan je er bar weinig aan doen.)
10-08-2015, 12:54 door Anoniem
Door Anoniem: misschien offtopic of niet relevant, maar ik zou eerder denken:

Wat wil je precies bereiken met je aangifte?

Een simpel voorbeeld: naar derden (bijv. de verzekering) een schriftelijk bewijs hebben over het hoe en waarom gegevens verloren zijn gegaan. Denk b.v. aan een bewijs richting de belastingdienst, waarom een aangifte te laat is gedaan. Kan een boete schelen en is dus inperking vna de geleden schade.
10-08-2015, 13:42 door Xenomatrix
Wat wil je precies bereiken met je aangifte?

Wat denk je er bijvoorbeeld van om jezelf te behoeden voor strafbare feiten ?
Stel; iets of iemand plaatst zonder jouw kennis kinderporno op jouw laptop.
Dan sta je sterker, als je het ding inlevert bij het dichtstbijzijnde politiebureau, vergezeld van een aangifte, en de mededeling, dat je absoluut niet gediend bent van dergelijke bestanden.
Doe je dat niet, dan sta je vroeg of laat zelf voor het hekje.
12-08-2015, 14:20 door Anoniem
Moet een poging tot inbraak ook opgenomen worden ..., kan ik nog lol hebben bij de politie met mijn honypot logging.
12-08-2015, 15:28 door Anoniem
Dames en heren, als u voor uzelf of namens een ander aangifte gaat doen van ransomware, dring er dan op aan dat u aangifte wenst te doen van het volgende:

Artikel 317
1
Hij die, met het oogmerk om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen, door geweld of bedreiging met geweld iemand dwingt hetzij tot de afgifte van enig goed dat geheel of ten dele aan deze of aan een derde toebehoort, hetzij tot het aangaan van een schuld of het teniet doen van een inschuld, hetzij tot het ter beschikking stellen van gegevens, wordt, als schuldig aan afpersing, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste negen jaren of geldboete van de vijfde categorie.
2
Met dezelfde straf wordt gestraft hij die de dwang, bedoeld in het eerste lid, uitoefent door de bedreiging dat gegevens die door middel van een geautomatiseerd werk zijn opgeslagen, onbruikbaar of ontoegankelijk zullen worden gemaakt of zullen worden gewist.
3
De bepalingen van het tweede en derde lid van artikel 312 zijn op dit misdrijf van toepassing.

Zoals u kunt lezen gaat het om lid 2 (en ook een beetje om lid 3). Het verschil met een aangifte vernieling is namelijk dat dat de strafdreiging hoger is dan 4 jaar (lid 3 geeft aan dat als het in vereniging is gebeurd de strafdreiging 12 jaar is). Dit is van belang omdat de politie dan veel meer bevoegdheden heeft dan bij een aangifte vernieling (strafdreiging minder dan 4 jaar).
En met bevoegdheden worden de bijzondere opsporingsbevoegdheden bedoeld als telefoontappen, internettappen etc etc.

Succes en wees volhardend bij de politie als ze niet zo graag willen.

Jantje Juridisch
17-08-2015, 15:43 door Anoniem
Ik heb een tijd terug uit pure interesse gereageerd op een e-mail waarin me de hoofdprijs van een of andere loterij was beloofd. Naar een aantal e-mails heen en weer heb ik redelijk wat gegevens verzameld. IP-adressen, e-mailadressen, bankrekeningnummers en zelfs adresgegevens (van zeer waarschijnlijk een katvanger). Heb alles uitgewerkt in een verslag, inclusief de wijze waarop ik de gegevens verkregen heb. Zowel THTC, als de lokale politie alswel een speciaal IT-gerelateerd team bij de politie in Rotterdam waren niet geinteresseerd.

Mijn ervaring over aangifte van digitale delicten? Doe maar niet. Zonde van je tijd. Het levert je toch niks op.
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.