De politie heeft geen zicht op de omvang van identiteitsfraude in Nederland, aangezien maar weinig slachtoffers aangifte doen. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Leiden. Hoewel id-fraude veel aandacht in de media krijgt is er weinig bekend over de huidige situatie in Nederland.

Op basis van een representatieve slachtofferenquête is vastgesteld dat tussen 2008 en 2012 4,6% van de bevolking (van 16 jaar en ouder) hiervan het slachtoffer is geworden. Gemiddeld bedroeg de schade 400 euro per persoon, in ruim 80% van de gevallen werd dit bedrag in die periode volledig vergoed. De maatschappelijke schade, voor banken en hun klanten, bedroeg in deze periode naar schatting 300 miljoen euro.

Ondanks het grote aantal slachtoffers blijkt dat slechts 10% aangifte bij de politie doet. Het gaat in dit geval vaak om slachtoffers die ernstige financiële schade hebben geleden. Door het beperkte aantal aangiftes heeft de politie geen goed beeld van identiteitsfraude. "Omdat relatief veel slachtoffers van identiteitsfraude geen aangifte doen van het delict dat hun is overkomen, zoals overigens voor meer vormen van cybercrime geldt, is het werkaanbod dat bij de politie terechtkomt relatief klein", aldus de onderzoekers.

Niet alleen de omvang en de geleden schade zorgen voor een probleem, ook de opsporing en aanpak van identiteitsfraude blijken lastig. Ten eerste vergroot internet de anonimiteit van daders, wat het opsporingsproces kan bemoeilijken. Daarnaast bestaat, ondanks de grote inhaalslag van de afgelopen jaren, nog steeds het probleem dat politiemensen relatief weinig kennis hebben over cybercrime en ook specifiek over identiteitsfraude, zo stellen de onderzoekers.

Schade

In hun conclusie stellen ze dat als naar de omvang en de geleden schade wordt gekeken, identiteitsfraude (4,6% in 2012) niet veel afwijkt van andere vormen van criminaliteit, zoals fietsendiefstal (3,7% van de bevolking werd slachtoffer). Ten tweede is gebleken dat de meerderheid van de slachtoffers uiteindelijk geen schade lijdt, omdat in meer dan 80 procent van de gevallen de schade meestal door de bank wordt vergoed.

Daarnaast lieten de resultaten zien dat wanneer er wel een nettoschadebedrag overblijft, meer dan 90 procent van de slachtoffers niet meer dan 50 euro kwijt is. "De uiteindelijke individuele financiële schade lijkt dus, uitzonderingen daargelaten, mee te vallen. Niettemin draaien banken en verzekeringsmaatschappijen wel op voor deze kosten - en uiteindelijk hun klanten", zo laten de onderzoekers weten.