Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Wil je weten wat onder de AVG nu wel en niet is toegestaan of zit je met andere gerelateerde dilemma's? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Vraag: Ik las dat pretpark Walibi in de clinch ligt met een ethisch hacker die een beveiligingslek had gemeld. Ze wilden aangifte doen wegens afpersing omdat hij had gevraagd om kaartjes in ruil voor een tip. Maar hoe strafbaar is dat nu eigenlijk?

Antwoord: Recent was inderdaad in het nieuws dat Pretpark Walibi Holland aangifte zou gaan doen tegen een ontwikkelaar die een datalek meldde bij het bedrijf en om vier gratis toegangskaarten vroeg. De aangifte zou zijn vanwege chantage dan wel afdreiging. De ontwikkelaar verwijst echter naar eerdere toezeggingen van het park dat kaartjes een gebruikelijke beloning zijn. Natuurlijk is het buitengewoon raar om voor dit niveau ‘afpersing’ naar de politie te stappen, en de PR is bepaald onhandig ingestoken.

Het datalek in kwestie is overigens geen AVG-datalek, maar een financieel lek: je kunt per dag zien hoe veel tickets men verkoopt en wat de prijs per ticket was. Zonder enige rare actie, behalve dan F12 drukken in je browser. In iets meer detail:

Ze hebben hun webshop (gezien de urls) afgenomen van het bedrijf Dept Agency. Deze shop zit vrij slordig in elkaar. De data die je in je browser krijgt, bevat precies hoeveel kaarten er totaal zijn voor een dag, en hoeveel er nog te koop zijn. Daarnaast staat de prijs erbij, dus een simpel rekensommetje laat zien wat er aan de spookhuizen en toegangskaarten verdiend wordt in de voorverkoop per dag. Openbaar. In je browser. Via element inspecteren. In een developer-vriendelijk, realtime JSON formaat.

De ontwikkelaar gaf deze technische blunder door aan Walibi, inclusief een stukje van de informatie als bewijs dat het lek er inderdaad zat. Hij gebruikte daarbij het mailonderwerp 'Datalek ruilen voor kaartjes?', kennelijk refererend aan eerder contact waarbij Walibi had aangeven dat kaartjes soms als beloning worden gegeven voor het melden van datalekken. Maar de directeur van Walibi (waarom die directrice genoemd wordt ontgaat me overigens, het is toch geen school) las hierin een strafbaar feit, namelijk afpersing:

Walibi laat zich niet chanteren. U zult dus geen tickets van ons ontvangen. Begin van dit jaar niet, nu niet en volgend jaar ook niet. U hoeft ons dus niet weer te mailen. Wij zullen wel aangifte tegen u doen.

Even los van de bepaald onhandige inschatting hier, is dit nu überhaupt afpersing te noemen? Het flauwe antwoord is nee, want afpersing is (art. 317 Strafrecht) kort gezegd dreigen met geweld om jezelf te bevoordelen. Ze bedoelen dan ook afdreiging (art. 318 Strafrecht):

Hij die, met het oogmerk om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen, door bedreiging met smaad, smaadschrift of openbaring van een geheim iemand dwingt hetzij tot de afgifte van enig goed dat geheel of ten dele aan deze of aan een derde toebehoort, hetzij tot het aangaan van een schuld of het teniet doen van een inschuld, hetzij tot het ter beschikking stellen van gegevens, wordt als schuldig aan afdreiging, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vijfde categorie.

Het stukje 'dwingen' is makkelijk hier, de ontwikkelaar zou die vier kaartjes (kaartjes zijn "enig goed") willen hebben met zijn mail. Maar wat is dan de 'dreiging', het andere essentiële bestanddeel van dit delict? Dat zou dan waarschijnlijk een gang naar de pers zijn, betaal me of ik maak openbaar dat je een datalek hebt.

Dat is wat de ontwikkelaar zou hebben gezegd, aldus het pretpark:

Jullie lekken wederom data wat betreft omzet. Zullen we de bron van [sic] de datalek en het niet publiceren van data dit jaar ruilen voor 4 kaartjes voor volgende week zondag, inclusief Fastlane Gold Single + RIP Pass, Below en Clinic?

Dit stukje doet mij ook de wenkbrauwen fronzen. Het hele punt van belonen is voor het mélden van datalekken, je betaalt mensen niet voor hun stilzwijgen maar voor hun speurwerk. En ja, binnen de letter van de wet is het als afdreiging te construeren als je zegt "ik zal een geheim niet publiceren als je me geld geeft" wanneer dat publiceren op zichzelf wederrechtelijk is.

Bij de reacties lees ik dan de ontwikkelaar die stelt dat je de zin moet lezen in de context van eerdere communicatie. Daar was toegezegd dat hij kaartjes zou krijgen voor een eerder datalek, en eerder was ook besproken dat hij de lekken geheim zou houden. Maar ik weet vrij zeker dat de directeur die niet kent en daarom de zin zo heftig oppakt. Het bewijst maar des te meer dat wanneer je met bedrijven communiceert, je in bedrijfstaal moet communiceren.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.