Door Anoniem: Door Anoniem: mogen de heren hierboven even de eenvandaag uitzending van 7 nov kijken. het is een maatschappelijk probleem.
Misschien wel, maar geen probleem van de banken!
De opvattingen dat bedrijven en hun aandeelhouders buiten de maatschappij staan en geen maatschappelijke verantwoordelijkheid dragen is een maatschappelijk probleem.
Ik kan me uit de jaren '90 een voorbeeld herinneren van eenbedrijf dat als ouderwets en naïef werd weggehoond omdat de directie nog uitging van enig fatsoen in het zakendoen en een grote schadepost opliep omdat een zakenpartner dat fatsoen al had laten varen. In mijn ogen is het een probleem dat zoveel mensen dat gebrek aan fatsoen als vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen.
In dit geval heeft die klant een flagrante fout gemaakt, en herhaalde die fout zelfs toen duidelijk was dat het goed mis ging. Het is op het eerste gezicht moeilijk om hier een gedachtenkronkel te vinden waardoor de fout door ING gemaakt zou zijn. Die klant zat
overduidelijk fout, dat is ook mijn eerste reactie.
En toch knaagt er iets.
Waar ik moeite mee heb, en waar ik wél vind dat ING, andere banken maar ook andere bedrijven en overheden wel degelijk een maatschappelijke verantwoordelijkheid in hebben, is dat naar huidige maatstaven goed opgezette en beveiligde geautomatiseerde systemen zo totaal ondoorzichtig zijn voor een grote groep mensen dat het fout loopt op het feit dat die mensen totaal niet snappen wat er gaande is.
Die groep mensen is hoe dan ook kwetsbaar voor oplichters, lijkt me, maar dat wil niet zeggen dat daarmee de verantwoordelijkheid van (in dit geval) een bank wegvalt.
Het punt is dat door automatisering allerlei handelingen heel laagdrempelig zijn geworden, snel uitgevoerd zijn en ook meteen definitief zijn. Het voordeel van handelingen die trager en omslachtiger zijn is dat die veel meer gelegenheid bieden om gedachten op een rijtje te zetten, je af te vragen of dit wel zo verstandig is en om er toch maar niet mee door te gaan, of om de bank te bellen dat er iets loos is voordat die de transactie heeft afgehandeld.
We zijn gewend om de snelheid en het gemak alleen maar te zien als voordelen van automatisering, maar leggen daarmee wel een veel grotere verantwoordelijkheid dan voorheen bij mensen om altijd scherp te zijn en altijd meteen de juiste keuzes te maken. Het is zo langzamerhand wel duidelijk dat dat de kans op missers bij iedereen vergroot en dat er een groep mensen is voor wie het verder gaat dan ze nog aankunnen. En het kan net zo makkelijk met aanzienlijk grotere bedragen misgaan dan hier is gebeurd.
Het is een maatschappelijk probleem dat we systemen maken die hier geen rekening mee houden.
Een mogelijkheid tot verbetering zou kunnen zijn om alle overboekingen die niet in de normale patronen van die klant passen automatisch een dag vast te houden. Als de klant in die dag niet de bank belt om alarm te slaan gaat de boeking door, met als valutadatum/rentedatum de originele dag van de transactie, zodat de vertraging de ontvanger geen nadeel oplevert[*]. Als de klant wel piept blijft de overboeking geblokkeerd tot de bank onderzoek heeft gedaan, en vanaf dat moment is de bank aansprakelijk of medeaansprakelijk als die verkeerde beslissingen neemt over het al of niet laten doorgaan van de overboeking.
Natuurlijk zullen banken niet staan te trappelen om dit op te zetten, het is omslachtig en het kost geld, maar wat mij betreft is dat een heel redelijke prijs om te betalen voor alle kostenbesparingen die ze hebben bereikt door geen datatypisten meer nodig te hebben om op papier aangeleverde overboekingen in te typen, door kantoren te kunnen sluiten etc.
De mevrouw uit het artikel had op die manier de schade nog kunnen voorkomen door binnen een etmaal haar bank te bellen over wat er was gebeurd.
Ik weet niet of dit dé oplossing is, er zijn misschien veel betere ideeën te bedenken, maar er valt wel degelijk iets substantieel te verbeteren, dunkt me, en wat mij betreft dragen banken daar wél verantwoordelijkheid voor, simpelweg omdat hun systemen van scherpere en perfectere mensen uitgaan dan menige klant nou eenmaal is.
[*] Dat moet kunnen. Ik heb in een ver verleden, nog voor er internetbankieren was, voor een bank gewerkt aan de software die rente berekent. Een van de dingen die dat veel complexer maakte dan je op het eerste gezicht zou denken is dat er boekingen konden binnenkomen met een valutadatum die in het verleden lag, en verrassend ver in het verleden. Dat betekende dat alle gedane rentenberekeningen voor die rekening vanaf die valutadatum over moesten worden gedaan, alle transacties in een periode dus opnieuw door de molen moesten. Hoe dat precies met (toen nog papieren) dagafschriften die de deur al uit waren werd gedaan herinner ik me niet meer, maar daar zullen correcties voor gemaakt zijn in de een of andere vorm. Met een valutadatum in het verleden werken is dus niets nieuws, als het goed is zijn banksystemen daar al op berekend, en als men de mogelijkheid heeft laten varen toont het verleden aan dat het wel degelijk te doen is.