Advocaten kritisch over inzet commerciële dna-databases bij coldcasezaken
Advocaten zijn kritisch over plannen van het aankomende kabinet om commerciële dna-databases te gebruiken bij het oplossen van coldcasezaken. In het hoofdlijnenakkoord meldt het kabinet dat er bij ‘cold cases’ wordt ingezet op het gebruik van genealogische dna-databanken. Vorig jaar kreeg justitie al toestemming om bij twee coldcasezaken commerciële dna-databases te gebruiken. Het gaat om de databases GEDmatch en FamilyTreeDNA. Mensen van over de hele wereld kunnen hun dna daarnaartoe sturen om bijvoorbeeld verwanten te vinden of hun geografische herkomst te achterhalen.
Advocaten laten zich tegenover Nieuwsuur kritisch uit over de inzet van dergelijke databases. Ze twijfelen aan de juridische houdbaarheid en vinden dat de politiek eerst een uitvoerige discussie moet voeren over privacyregels. Zo noemt advocaat Bénédicte Ficq de methode "uitermate discutabel". Geert-Jan Knoops is van mening dat hoge rechters zich moeten buigen over het vraagstuk . "Dit gaat om een rechtsstatelijk belang", zo merkt hij op.
Commerciële dna-databases en stamboombedrijven bevinden zich allemaal in het buitenland en vallen niet onder Nederlandse wetgeving. Advocaat Knops vindt dit bezwaarlijk. "Want dat zijn wel voorwaarden in onze huidige wetgeving voor dna-onderzoek. Ook voor verwantschapsonderzoek." Advocaat Ficq is bang dat mensen die hun dna naar dergelijke databases opsturen de kleine lettertjes niet goed lezen. Daardoor bestaat het risico dat men zonder goed na te denken de eigen privacyrechten terzijde schuift.
Ook wanneer mensen wel bewust toestemming geven zijn er privacyvragen, aldus Nina de Groot, bio-ethicus aan de Vrije Universiteit. "Want de duizenden verwanten van die persoon hebben géén toestemming gegeven. Als mijn achterneef toestemming heeft gegeven, maar ik niet. Hoe ver reikt zijn toestemming dan?" Volgens De Groot staat de privacy van vele onschuldige burgers op het spel. "Dit vraagt om een democratisch proces. En ik denk dat ook de wetgever daar een centrale rol in heeft."
Wanneer slechts twee procent van de Nederlandse bevolking zijn of haar dna-profiel naar een database zou uploaden, is het inmiddels mogelijk om altijd tot een dna-match met een verwant te komen, zo stelde dna-expert Lex Meulenbroek van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) eerder.
Overigens ben ik het eens met de bezwaren omtrent dit. Ik ben van mening dat sowieso commerciele DNA databases niet als basis moeten kunnen dienen. Ik kan hier ook gemakkelijk mee frauderen: ik kan het DNA van een willekeurig iemand opsturen en onder mijn naam laten vastleggen, dus hoe betrouwbaar is dit.
Als Pietje de kleine lettertjes niet leest waarin staat dan zijn moordende broer Jantje in het vizier kan komen van Justitie, dan dat.
Wel fijn als justitie gewoon DNA kan opsturen naar die externe partijen met de vraag wie er matched, in plaats van dat ze de hele database opvragen.
Dat hoeft ook niet, volgens mij ligt er ergens in Nederland van iedereen een hielprikje met wat bloed/dna, maar mogen ze daar niet aankomen. Als dat niet mag, mag het opvragen van de hele DNA-database vast ook niet.
Maar ja... "deze meneer zijn DNA zit op het moordwapen, wie is het?" is een prima vraag, maar "Deze meneer zijn DNA stemde op de verkeerde politieke partij" is weer wat minder tof.
Goed uitzoeken, transparant over zijn, doorvoeren.
Dan zou je het toch niet kunnen gebruiken? Want wie zegt dat ik mijn eigen DNA heb opgestuurd en niet van mijn buurman?
En dat allemaal omdat sommigen willen weten hoeveel procent chimpansee ze zijn /i
Dat is hier ook niet van toepassing. Het is onwaarschijnlijk dat de gezochte persoon zijn dna in zo'n databank heeft laten registreren. Men zoekt hier naar (verre) verwanten van de dader en gaat bij een match verder op zoek naar verdachten rondom die match.
Of alleen dna als bewijs genoeg is, zal van de plaats afhangen waar dit gevonden is. b.v. zal het bij een verkrachting vrij eenduidig zijn. (Tenzij het contact toegegeven wordt en er gesteld was dat dit contact wederzijds was). Maar je moet inderdaad kunnen uitsluiten dat het dna daar door derden geplaatst is.
... en voor de nog komende generaties van hun nazaten. Op de lange duur zal iedereen met DNA traceerbaar zijn.
Dat is hier ook niet van toepassing. Het is onwaarschijnlijk dat de gezochte persoon zijn dna in zo'n databank heeft laten registreren. Men zoekt hier naar (verre) verwanten van de dader en gaat bij een match verder op zoek naar verdachten rondom die match.
Of alleen dna als bewijs genoeg is, zal van de plaats afhangen waar dit gevonden is. b.v. zal het bij een verkrachting vrij eenduidig zijn. (Tenzij het contact toegegeven wordt en er gesteld was dat dit contact wederzijds was). Maar je moet inderdaad kunnen uitsluiten dat het dna daar door derden geplaatst is.
Dan zou je het toch niet kunnen gebruiken? Want wie zegt dat ik mijn eigen DNA heb opgestuurd en niet van mijn buurman?
Ik zelf zal nooit vrijwillig mijn DNA afgeven.
Bekijk de twee episodes van de BBC serie "The Capture", die momenteel ook wordt uitgezonden op de NPO televisie.
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Capture_(TV_series)
In het Engels betekent capture zowel 'gevangennemen' als 'vastleggen' (op film). Correction. Seeing is deceiving...
Dus bijvoorbeeld:
1. Mijn DNA mag wel/niet vergeleken worden met ander DNA. (met alleen een "wel" hier en "niet" op die andere toestemmingen, zien anderen wel dat er een match is, maar niet dat jij het bent).
2. Mijn persoonsgegevens zoals naam, contactgegevens mogen wel/niet gedeeld worden met een andere gebruiker die via de vergelijking (zie #1 hierboven) als verwant is geïdentificeerd. (als je hier Nee antwoord, heeft die commerciële dienst niet zo veel zin, behalve als er nog andere diensten geleverd worden zoals bv. een farmacogenetische test die alleen voor jou persoonlijk van nut is)
3. Mijn persoonsgegevens zoals naam, contactgegevens mogen wel/niet gedeeld worden met andere gebruikers ook als die geen verwant DNA hebben, zoals politie en officiële instanties.
Als mijn neef toestemming heeft gegegeven bij #2, maar ik niet, dan ziet hij dus niet dat ik verwant ben aan hem. Hij ziet hoogstens alleen dat een andere gebruiker in de database verwant aan hem is, zonder details. (makkelijk verkoopargument voor de salesmensen van die DNA dienst!). De vraag is misschien of ik de gegevens van mijn neef dan wel te zien krijg, hij heeft immers wel toestemming gegeven. (ik zou dat als DNA bedrijf dan ook niet vrijgeven denk ik)
Maar dit zal wel niet gevraagd worden, en via de kleine lettertjes geef je waarschijnlijk toestemming voor alle 3. Of dat mag (niet goed en duidelijk informeren over het gebruik van persoonsgegevens) betwijfel ik, want die Amerikaanse aanbieders zitten dan wel in de VS, ze bieden hun diensten duidelijk ook aan voor burgers in de EU waar de AVG geldt.
En dus hebben die advocaten een goed punt.
Als Pietje de kleine lettertjes niet leest waarin staat dan zijn moordende broer Jantje in het vizier kan komen van Justitie, dan dat.
Je bent niet ingelogd en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.
Specialiseer je in Forensisch ICT
Online informatieavond 19 november
Wil jij je specialiseren in digitaal forensisch onderzoek? Je kennis verbreden en tech-nische vaardigheden ontwikkelen? Ontdek de cursus- en opleidingsmogelijkheden van Hogeschool Leiden:
- Bachelor Informatica Forensisch ICT (deeltijd)
- Master Digital Forensics (vol- en deeltijd)
- Module Mobile Forensics
- Module Data Analytics
Interesse? Meld je aan!
Chief Information Security Officer
Utrecht heeft jou nodig! Als Chief Information Security Officer speel jij een cruciale rol in de bescherming van de digitale informatie van de gemeente Utrecht. Als geen ander weet jij welke dreigingen er zijn en kun je deze vertalen naar risico's die de gemeente en haar inwoners lopen. Solliciteer nu!
Cybersecurity Trainer / Streamer
Toe aan een nieuwe nieuwe job waarmee je het verschil maakt? In de Certified Secure trainingen laat je deelnemers zien hoe actuele kwetsbaarheden structureel verholpen worden. Ook werk je actief mee aan de ontwikkeling van onze gamified security challenges. Bij het maken van challenges kom je telkens nieuwe technieken tegen, van Flutter tot GraphQL, van Elastic Search tot Kubernetes.
