De sterk bekritiseerde Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (WGS), door tegenstanders ook wel 'datasurveillancewet' of 'Super SyRI' genoemd, zal vanaf 1 maart volgend jaar in werking treden. De wet maakt duidelijk onder welke voorwaarden informatie kan worden verwerkt binnen vier bestaande samenwerkingsverbanden op het terrein van zorg en veiligheid, in de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit en in de aanpak van witwassen en crimineel vermogen.
De Autoriteit Persoonsgegevens adviseerde de Eerste Kamer zowel eind 2021 als eind 2023 om tegen het wetsvoorstel te stemmen. Volgens de privacytoezichthouder zet de wet de deur wagenwijd open voor onbegrensde surveillance door een onbegrensde hoeveelheid partijen, publiek en privaat. Eerder was ook de Raad van State kritisch en stelde dat het voorstel op dat moment niet voldeed aan de eisen van artikel 10 van de Grondwet, dat het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer beschermt. Eind 2021 kwam de Raad van State echter met een positief oordeel.
Het gaat onder de WGS niet alleen om feitelijke gegevens die bedrijven en overheden met elkaar delen, maar ook om signalen, vermoedens en volledige zwarte lijsten die worden uitgewisseld en met elkaar verknoopt. Daarbij kunnen deze partijen op basis van deze schaduwadministraties 'interventies' met elkaar afstemmen waarin ze handhavend optreden tegen burgers die in hun vizier belanden, aldus de burgerrechtencoalitie die eerder de rechtszaak tegen SyRI won.
"De informatie varieert van feitelijke gegevens tot vermoedens, risicosignalen en zwarte lijsten. Ook kunnen van grote hoeveelheden gegevens over groepen burgers, bedrijven en gebieden analyses worden gemaakt om te bepalen welke burgers of ondernemers ‘een risico’ vormen. Burgers of bedrijven worden daarvan niet op de hoogte gesteld, inzage kan eenvoudig worden geweigerd. Het aanvechten van beslissingen wordt hierdoor vrijwel onmogelijk", zo liet de burgerrechtencoalitie verder weten.
De uitwerking van de wet is geregeld via het Besluit gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (BGS). Met het BGS en na opeenvolgende versies van het wetsvoorstel, is het geheel sterk verbeterd, oordeelde de Autoriteit Persoonsgegevens eind vorig jaar. "Maar een belangrijke waarborg mist nog: voorafgaande toetsing door de rechter."
De Eerste Kamer ging afgelopen juni met het wetsvoorstel akkoord. De fracties van BBB, VVD, CDA, D66, PVV, ChristenUnie, JA21, SGP, 50PLUS en OPNL stemden voor het wetsvoorstel. De fracties van GroenLinks-PvdA, PvdD, SP, FVD en Volt stemden tegen. Tijdens de behandeling van de WGS in de Eerste Kamer werd de senaat toegezegd dat na één jaar een invoeringstoets wordt uitgevoerd. Het kabinet wilde de wet per 1 januari in werking laten treden, maar dat is 1 maart volgend jaar geworden.
Je bent niet ingelogd en reageert "Anoniem". Dit betekent dat Security.NL geen accountgegevens (e-mailadres en alias) opslaat voor deze reactie. Je reactie wordt niet direct geplaatst maar eerst gemodereerd. Als je nog geen account hebt kun je hier direct een account aanmaken. Wanneer je Anoniem reageert moet je altijd een captchacode opgeven.