image

Juridische vraag: Mag baas declaratiegedrag controleren?

woensdag 17 februari 2010, 11:09 door Arnoud Engelfriet, 38 reacties

Heb jij een uitdagende vraag over beveiliging, recht en privacy, stel hem aan ICT-jurist Arnoud Engelfriet en maak kans op zijn boek
"De wet op internet".

Arnoud is van alle markten thuis, maar vindt vooral in technische / hacking vragen een uitdaging. Vragen over licenties worden niet behandeld, aangezien die geen raakvlak met beveiliging hebben. De Juridische vraag is een rubriek op Security.nl, waar wetgeving en security centraal staan. Elk kwartaal kiest Arnoud de meest creatieve vraag, die dan zijn boek zal ontvangen.

Vraag: Bij ons binnen het bedrijf is gebleken dat ons bedrijf zonder enige vorm van overleg of aankondiging een bedrijfsrecherchebureau heeft ingeschakeld om declaraties van medewerkers te controleren. Bij hotels en pensions is men het declaratiegedrag van collega’s nagegaan. Kan dat zomaar?

Antwoord: Ook op je werk heb je recht op privacy. De werkgever moet een zwaarwegende reden hebben om die opzij te zetten en te gaan snuffelen in de zaken die jij voor je werk gebruikt.

Als er concrete aanleidingen zijn om fraude met declaraties te vermoeden, dan mag het bedrijf de declaraties laten controleren. Dat hoeven ze niet vooraf aan te kondigen, hoewel het wel in het bedrijfsreglement moet staan dat dit kan gebeuren.

In een uitspraak van de hoogste ambtenarenrechtbank werd geoordeeld dat het doorzoeken van mailboxen van alle medewerkers geen probleem was nadat een anonieme dreigbrief via de interne post was ontvangen: Het bestuur had voldoende grond om één van zijn mede-werkers te verdenken van het schrijven van de anonieme brief en heeft in redelijkheid kunnen besluiten hiernaar een onderzoek in te stellen. De wijze waarop dit onderzoek heeft plaatsgevonden acht de Raad niet disproportioneel, nu dit werd uitgevoerd door een extern bureau en zich in eerste instantie uitstrekte tot het anoniem doorzoeken van alle e-mailboxen op de aanwezigheid van (twee) zoektermen, ontleend aan de inhoud van de anonieme brief.

De rechtbank lijkt hier het inschakelen van een extern bureau (het onvermijdelijke Hoffman) juist beter te vinden dan zelf te gaan snuffelen. Op zich zie ik daar wel wat in: zo worden irrelevante bevindingen geheim gehouden voor het management.

Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. In 2008 verscheen zijn boek "De wet op internet".

Reacties (38)
17-02-2010, 11:13 door anoniem lafbekje
Dit is toch gewoon een audit, zoals er zoveel zijn? Volgens mij mag elke werkgever zijn processen auditten zoveel hij wil.
17-02-2010, 11:15 door Arnoud Engelfriet
Er worden geen processen geaudit maar er worden bonnetjes en declaraties van medewerkers nagetrokken. Was hij wel in dat hotel, heeft zij daar gegeten, waarom staan er 2 personen op die lunchbon, waar is die huurauto heengereden?
17-02-2010, 11:17 door Anoniem
De werkgever mag een recherchebureau inhuren hiervoor als hij een gerechtvaardigd belang heeft. Als hij vermoed dat er fraudulente declaraties zijn gemaakt dan is dat zeker het geval.
17-02-2010, 12:11 door anoniem lafbekje
Door Arnoud Engelfriet: Er worden geen processen geaudit maar er worden bonnetjes en declaraties van medewerkers nagetrokken. Was hij wel in dat hotel, heeft zij daar gegeten, waarom staan er 2 personen op die lunchbon, waar is die huurauto heengereden?
Dat begrijp ik, maar dit soort zaken zijn toch onderdeel van een bedrijfsproces zoals detachering, sales, marketing?
17-02-2010, 12:19 door Arnoud Engelfriet
Dat is wel zo maar daarmee is niet gezegd dat het dus mag.
17-02-2010, 12:23 door anoniem lafbekje
Door Arnoud Engelfriet: Dat is wel zo maar daarmee is niet gezegd dat het dus mag.
Dat lijkt me een erg socialistische kijk beste Arnoud. Een bedrijf bestaat bij de gratie van het genereren en distribueren van 'wealth'. Als een ondernemer denkt dat een proces niet optimaal werkt, kan hij toch gewoon een onderzoek starten en op basis van die gegevens het proces optimaliseren. In dit geval is het rechercheburo toch gewoon een auditter?

Ik kan me wel voorstellen dat een werkgever kenbaar moet maken dat er een audit plaatsvind. Maar er over moeten overleggen lijkt me wat ver gaan. Tenzij het gaat om een groot bedrijf waarbij de werknemers lid zijn van een vakbond, frauderen en daadwerkelijk iets te vrezen hebben en daarom de bond inschakelen om te zeiken bij de werkgever. Maar uit de geschetste situatie lijkt me dat hier niet het geval.
17-02-2010, 13:42 door [Account Verwijderd]
[Verwijderd]
17-02-2010, 13:56 door Anoniem
Als er concrete aanleidingen zijn om fraude met declaraties te vermoeden, dan mag het bedrijf de declaraties laten controleren. Dat hoeven ze niet vooraf aan te kondigen, hoewel het wel in het bedrijfsreglement moet staan dat dit kan gebeuren.
Arnoud dit betekend altijd de OR op de hoogte brengen, voorkomt onrust.
17-02-2010, 14:07 door Arnoud Engelfriet
Ja gezellig, laten we de privacy van de werknemer als "socialisme" wegzetten. Nee, je mag als werkgever niet zomaar dingen doen die onnodig de privacy of andere grondrechten van werknemers schenden.
17-02-2010, 14:37 door Anoniem
"Nee, je mag als werkgever niet zomaar dingen doen die onnodig de privacy of andere grondrechten van werknemers schenden."

Op welke wijze worden je privacy of je grondrechten dan geschonden ? Indien ik geld van mijn baas uitgeef, dan heeft hij m.i. het recht te weten waaraan dat geld is uitgegeven. Het zou mij totaal niet boeien indien dit zou worden nagetrokken.

Verder gaat het om een extern bedrijf, die alleen informatie doorgeeft welke daadwerkelijk betrekking hebben op fraude. Andere informatie wordt aan je werkgever niet verstrekt.
17-02-2010, 15:45 door root
Als een werkgever niet zelf mag controleren of een werknemer wel was waar hij zegt dat hij was, dan mag een werkgever dus ook niet zelf controleren of een werknemer wel op zijn werk verschijnt..

- jij bent gisteren niet op je werk verschenen
- waar bemoei je je mee, ik recht op mijn privacy

??
17-02-2010, 15:49 door Arnoud Engelfriet
Ik zeg niet dat hij niet mag controleren, ik zeg dat hij niet "zomaar" de privacy mag schenden. Een prikklok mag, en kijken of men ingeklokt is mag ook. Je werknemers een gps-enkelband omdoen zodat je kunt zien waar ze zijn als ze niet op het werk zijn, mag niet.
17-02-2010, 16:05 door root
Dus controleren of iemand ingeklokt is mag wel, maar controleren of iemand tijdens werktijd wel "daar en daar" geweest is mag niet. Ik zie het verschil niet.
17-02-2010, 16:08 door Arnoud Engelfriet
Het verschil is dat je in het ene geval weet of iemand op het werk was ja/nee en in het andere geval dat hij naar de hoeren was onder werktijd. Dat laatste hoef je niet te weten als werkgever. Jij moet weten of hij op het werk was, meer niet.
17-02-2010, 16:17 door root
Door Arnoud Engelfriet: Het verschil is dat je in het ene geval weet of iemand op het werk was ja/nee en in het andere geval dat hij naar de hoeren was onder werktijd. Dat laatste hoef je niet te weten als werkgever. Jij moet weten of hij op het werk was, meer niet.
De vraag was: "Bij hotels en pensions is men het declaratiegedrag van collega’s nagegaan. Kan dat zomaar?"

Met zulke controles weet je niet of de werknemer naar de hoeren was. Je weet of hij op zijn werk was, wat naar mijn mening zonder vermoeden van fraude en zonder tussenkomst van bedrijfrecherche mag worden gecontroleerd.
17-02-2010, 16:25 door anoniem lafbekje
Het wordt wel heel erg moeilijk om nog met mensen geld te verdienen. Op deze manier is straks iedereen straatveger of zit thuis met een uitkering, want geld verdienen met mensenwerk is zo goed als onmogelijk geworden door 'privacy' regels. Mag een werkgever gvd controleren waar zijn geld aan wordt uitgegeven?
17-02-2010, 16:28 door Arnoud Engelfriet
Het zou helpen als je mijn reacties leest en niet alleen schuimbekkend je eigen mening spuit.
17-02-2010, 20:25 door [Account Verwijderd]
[Verwijderd]
17-02-2010, 21:36 door anoniem lafbekje
Mijn punt is dat wanneer je deze bescherming van de levensfeer zover doortrekt, het moeilijk wordt om mensen aan te sturen en te controleren op het resultaat (als werkgever dan). Fraude moet je kunnen afstraffen/corrigeren zonder dat er een advocaat aan te pas hoeft te komen.

No hard feelings man!
17-02-2010, 21:46 door Anoniem
Hoezo het "onvermijdelijke Hofmann" ? Heb je aandelen Arnoud? Er zijn heel veel bureau's en zeker als de fraude iets ingewikkelder wordt dan een greep uit de kas of een valselijk opgemaakt bonnetje zou ik niet als eerste aan Hofmann denken maar eerder aan een forensische accountant.
18-02-2010, 00:30 door Pimmetje
Het heeft m.i. niet veel met privacy te maken.

Je wordt betaald om te werken.
Dat werken doe je niet op kantoor maar ergens buiten de deur.
Dat verblijf op dat adres mag je declareren. Dat doe je dus ook.
Tja en de belastingdienst stelt bepaalde eisen aan die declaraties:
naam, adres, dag en datum, bedrag in- en excl btw, btw-nummer etc.

Tot zover geef je zelf aan waar je geweest zou zijn op dag x.
Dat doet de werkgever even controlen. Welke privacy schendt hij daarmee?

Hij mag toch controlen of jij op je werk(plek) bent verschenen op de opgegeven dag x,
ongeacht of dat op een in- of externe werkplek is.

Voorts ben ik van mening dat hij niet de persoon controleert maar diens declaratie.
Als hij de persoon controleert dan zou hij op de dag zèlf op de verwachtte (externe) locatie controleren.
Ongeacht of, en voordat de werknemer dat wel of niet van plan is te gaan declareren.
18-02-2010, 08:42 door anoniem lafbekje
<off-topic>
Onze regering onderzoekt ook de http://www.telegraaf.nl/binnenland/6061257/___Absurd_duur__onderzoek_bonnetjes__.html?p=24,1 Bonnetjes

Onderzoek bonnetjes korpschefs 'absurd duur'
AMSTERDAM - Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft voor 550.000 euro een accountantsbureau ingehuurd om de declaraties van de korpschefs te onderzoeken. Absurd duur, klinkt het in de Tweede Kamer.
</off-topic>
18-02-2010, 09:11 door Anoniem
Door Arnoud Engelfriet: Het verschil is dat je in het ene geval weet of iemand op het werk was ja/nee en in het andere geval dat hij naar de hoeren was onder werktijd. Dat laatste hoef je niet te weten als werkgever. Jij moet weten of hij op het werk was, meer niet.
Of naar de hoeren (of een vakbondsbijeenkomst) was -buiten- werktijd, desnoods op je hotelkamer. Als je baas een hotel betaalt, betekent dat nog niet dat je 24 uur per dag aan het werk bent. Wat je buiten werktijd doet, gaat je baas meestal niets aan.

Door anoniem lafbekje: Onze regering onderzoekt ook de bonnetjes: .
Er is ook een verschil tussen alleen de bonnetjes onderzoeken en de hotels langsgaan.
18-02-2010, 09:47 door cjkos
In aanvulling op het antwoord van Arnoud, volgens mij mag dit ook na toestemming van de ondernemingsraad (dus zonder dat dit in de reglementen staat).

De vraag zou eigenlijk moeten zijn, waarom zou mijn werkgever mijn declaraties niet mogen controleren?

Er zijn regels voor declaraties. Het controleren daarvan heeft niets met privacy te maken. Een gedeclareerd bedrag verteld immers dat dit voor het werk nodig was en daarmee dus geen privé aangelegenheid. Als er voor 2 personen gedeclareerd wordt kan men dat zonder problemen navragen. Als er kilometers gedeclareerd worden kan het bedrijf navragen of dat ook zo was en waarom dat nodig was. Het wordt wat anders als er ook gevraagd wordt wat er gegeten is of hoe lang ze erover gedaan hebben (tenzij daar afspraken over gemaakt zijn.).

Als er gecontroleerd wordt duidt dit vaak op een onverwacht of afwijkend bedrag ten opzichte van anderen of wat men normaal kan verwachten en is het juist zaak om dit te controleren.
18-02-2010, 09:54 door Arnoud Engelfriet
Het onvermijdelijke Hoffman: het valt me gewoon op dat in elk vonnis dat ik zie waar een onderzoeksbureau is ingeschakeld vanwege fraude oid, Hoffman de ingeschakelde partij is. Ik weet niet of dat nu goed of slecht is maar het valt wel op.
18-02-2010, 12:45 door Pimmetje
"Er is ook een verschil tussen alleen de bonnetjes onderzoeken en de hotels langsgaan."

Aan een bonnetje kun je niet veel zien.
Of ken jij alle layouts van alle hotelbonnetjes.
Alleen door het bonnetje voor te leggen bij het hotel en te (laten) controleren in hun administratie of die bon daar ook daadwerkelijk is uitgegeven maakt dat je weet of die bon echt is.

En dan schend je nog geen privacy. Pas als je vragen over het verblijf (inhoudelijk) gaat stellen.
Nu verifieer je alleen of de bon authentiek en van het betreffende hotel afkomstig is.
Iets wat de werknemer al min of meer verklaarde door de bon in te leveren bij zijn baas.
18-02-2010, 17:45 door quikfit
Werk deze persoon in dit bedrijf? >Politie.

http://www.telegraaf.nl/binnenland/6061257/___Absurd_duur__onderzoek_bonnetjes__.html?p=6,1
18-02-2010, 20:25 door [Account Verwijderd]
[Verwijderd]
19-02-2010, 14:30 door Anoniem
Mijn werkgever controleerd ook terecht de bonnetjes van het Hotel.
Hij is toch de gene die die rekening toegestuurd krijgt en betalen moet.

Als je met 3 man in een hotel hebt gezeten en je hebt 40 halve liters bier opgezopen dan moet je echt wel op het matje komen hoor want in die toestand ben jij de volgende dag om 7:00 uur niet in staat geweest zijn auto te besturen.
Daarbij verwacht hij dan ook een eigen bijdrage omdat je of een flink feestje hebt lopen geven in de bar of je hebt je flink vol laten lopen op zijn kosten.

Als iedereen nou eens het gedrag in het hotel vergelijkt met zijn gedrag thuis (daar laat je je ook niet elke avond vol lopen en/of eet je dagelijks de grootste biefstuk) dan was er niets aan de hand en heeft de werkgever ook niets te controleren.
19-02-2010, 23:06 door Anoniem
Dag Arnoud,

Je schrijft: 'Dat hoeven ze niet vooraf aan te kondigen, hoewel het wel in het bedrijfsreglement moet staan dat dit kan gebeuren.'. Waarom moet dit in het bedrijfsreglement staan?
20-02-2010, 14:08 door WhizzMan
Het is wettelijk verplicht om (een vertrouwenspersoon in) de ondernemingsraad op de hoogte te stellen als er iemands privacy geschonden moet worden voor een onderzoek naar diens functioneren. Alleen als je een aantoonbaar belang hebt om dat niet te doen (persoonlijke vriendschap, het gaat om een OR lid of iets dergelijks) zal je daar van af mogen wijken. Er is een goede reden voor, namelijk dat er een persoon is die in de gaten houdt dat de werkgever zich aan de geldende wetten en regels houdt die voor zulke gevallen gelden. Dit geldt voor een enkeling, maar ook voor groepen werknemers die onderzocht worden. Het is een controlemaatregel die in het systeem is ingebouwd om misbruik door de werkgever te helpen voorkomen.

Declaratiefraude komt inderdaad vaak voor. Gezien de kosten van zo'n onderzoek en meestal de schikking die getroffen wordt als iemand inderdaad heeft gefraudeerd, zal je zo'n buro niet inschakelen voor iemand die misschien een keertje een biertje te veel heeft gedeclareerd. De enige andere reden die je kan verzinnen is als de declaraties voor iets zijn dat je je als bedrijf niet kan permitteren om in de openbaarheid te krijgen. Als een verkoper met z'n klanten naar de hoeren gaat en dat declareert, lijkt het me niet in het belang van het bedrijf dat die informatie publiek wordt, bijvoorbeeld.

Of dit een schending van de privacy van de werknemer is, hangt nogal van het specifieke geval af. Als je gaat vragen of de vrouw die hij bij zich was wel z'n eigen vrouw was, of dat de verkoper een maitresse of een betaalde juffrouw bij zich had op een zakentrip lijkt me bijvoorbeeld niet kunnen. Als je als baas toestemming geeft dat de "partner" mee reist, moet hij niet zeuren als je iemand mee neemt. Als je baas daar niet voor wil betalen en jij gaat creatief boekhouden en laat de baas gewoon betalen voor die extra persoon, vind ik het legitiem dat er gecontroleerd wordt of de ingediende facturen wel overeen komen met de dienst of het produkt wat gedeclareerd wordt. Als jij "overuren" declareert zonder dat daar duidelijk een prestatie tegenover staat en je doet dat structureel, vind ik het ook legitiem dat de werkgever daar een onderbouwing voor zoekt. Ik vind wel dat je eerst zelf de kans moet krijgen om die te geven, maar als je dat niet kan lijkt het me niet meer dan normaal dat de werkgever op een andere manier gaat proberen om die onderbouwing te krijgen. Dit zijn allemaal voorbeelden die volledig hypothetisch zijn, we weten niets van de situatie waarin de vraagsteller zit dus er is lastig antwoord te geven of er regels zijn overtreden.

Ik heb zelf een geval gezien waarbij er over de loop van meer dan 10 jaar door een persoon voor vele tonnen fraude is gepleegd. Dit was op allerlei manieren gedaan, spullen bestellen op naam van de werkgever en die thuis laten afleveren, inkopen doen voor de werkgever en als "korting" spullen voor thuis bedingen die niet op de factuur kwamen, spullen van de werkgever die in opslag lagen mee naar huis nemen en dergelijke. Dit varieerde van zakjes soep uit de voorraadkast van de kantine tot de verbouwing van de keuken thuis. De persoon in kwestie is uiteindelijk met 3 maanden salaris toe ontslagen, hoewel er genoeg bewijslast was om hem strafrechterlijk te laten vervolgen en al zijn privevermogen te vorderen in een civiele schadeclaim. De werkgever zou in dit geval geen enkele denkbare vorm van gezichtsverlies lijden (het was een organisatie in de publieke sector) maar nog eerder positief in het nieuws komen vanwege het aanpakken van dit soort gevallen. Toch is er voor gekozen om het zo op te lossen, omdat men geen zin had in de consternatie die het met zich mee zou brengen. Als dit voor de publieke sector al een argument is, zal het voor bedrijven vaak nog eerder een reden zijn om het maar onder de pet te houden lijkt me, die hebben meer belangen bij een reputatie waarbij er geen gevallen van ernstige fouten van hun personeel bekend zijn.
20-02-2010, 15:19 door spatieman
handig.
Maar bij de directeur zal NIET gecontroleerd worden...
21-02-2010, 11:48 door Anoniem
Door Arnoud Engelfriet: Het onvermijdelijke Hoffman: het valt me gewoon op dat in elk vonnis dat ik zie waar een onderzoeksbureau is ingeschakeld vanwege fraude oid, Hoffman de ingeschakelde partij is. Ik weet niet of dat nu goed of slecht is maar het valt wel op.

Dat geeft wel een indicatie dat ze onderzoek conform richtlijnen doen en dat hun onderzoeken gewoon tijdens een rechtzaak ingebracht kunnen worden. Als er ontwettige acties zijn gedaan dan zal je het niet zo gauw voor de rechter brengen.
22-02-2010, 08:51 door Arnoud Engelfriet
@Vrijdag, 23:06 door Anoniem: het moet in het bedrijfsreglement staan omdat mensen geïnformeerd moeten worden over mogelijke verwerkingen van hun persoonsgegevens. Wat ik bedoelde, is dat je niet eerst hoeft te zeggen "dag Henk over een uur gaan we jouw mailbox doorzoeken".

@Gisteren, 11:48 door Anoniem: Er is echt geen beletsel om de grootste rommel in te brengen in de rechtszaal hoor. En het feit dat je resultaten als onderzoeksbureau juist vaak voor de rechter komen zou juist een teken moeten zijn dat je misschien twijfelachtige dingen doet.
22-02-2010, 14:25 door Anoniem
In het verleden mochten wij deklaraties inleveren tot een bepaald bedrag. Als je meer uit moest geven, dan werd dit van te voren overeengekomen. Maar het gaat mij veel te veer om hier de privacy aan te hangen. Ik als werkgever heb dacht ik toch wel het recht over mijn eigen bedrijfsgeld te beschikken, of moet ik dat ook nog aan de OR vragen? Bonnetjes nakijken heeft m.i. niets met privacy te maken, maar met gewoon zakelijk verkeer. En als ik buiten de deur werkzaam ben, heeft mijn werkgever wel degelijk het recht om te weten waar ik uithang. Kijk ook maar eens naar de volgsystemen in bedrijfswagens. Die kun je gewoon vanuit je luie stoel volgen. Niks privacy. Je wordt ingehuurd om 8u te werken. Bij overuren, eigenlijk net zoiets, kwam mijn werkgever meestal 's avonds afsluiten. Dat is ook een vorm van controle. En daarin heb ik nooit wat te verbergen gehad dus heb ik het ook niet als een aantasting van mijn privacy ervaren.
Dick
01-03-2010, 20:38 door Anoniem
Glauben ist gut , controlieren ist besser .....

Baas : waar was je gisteren ?
Werknemer : dat gaat je niks aan !?

Baas : waarvoor heb je die nieuwe laptop nodig ?
Werknemer : dat gaat je niks aan !?

Beetje moeilijk ......
28-10-2011, 10:36 door fatalflashback
Door Anoniem: Glauben ist gut , controlieren ist besser .....
Baas : waar was je gisteren ?
Werknemer : dat gaat je niks aan !?
Baas : waarvoor heb je die nieuwe laptop nodig ?
Werknemer : dat gaat je niks aan !?
Beetje moeilijk ......

dat is een goede, en inderdaad, lastig.
tuurlijk, ik ga niet vertellen wat ik na stage ga doen, of in mijn weekend ofzo, dat gaat ze hier niks aan.
maar als ik een laptop van de zaak aanvraag, dan is het toch standaard dat je uitlegt waarom je die wil en nodig hebt?


Door Arnoud Engelfriet: Het verschil is dat je in het ene geval weet of iemand op het werk was ja/nee en in het andere geval dat hij naar de hoeren was onder werktijd.

word dit niet anders als de werkenemer mogelijk op kosten van de "baas/zaak" naar de hoeren gegaan is?
dan zou er toch wel onderzocht mogen worden waar dat geld heengegaan is?
28-10-2011, 10:46 door Arnoud Engelfriet
Je moet bedrijfskosten kunnen verantwoorden, en het moeten natuurlijk zakelijke uitgaven zijn. Het bezoek van een privéclub of het inhuren van een escort is moeilijk zakelijk te verantwoorden. Hoewel het wel kan, het is tenslotte een legale activiteit, je kunt een BTW-factuur krijgen. En er zijn bedrijven die "met de klant naar de Yab Yum" als een normale beloning voor een groot contract zien.
Reageren

Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.