Door PietdeVries: Door Anoniem:
Een systeem niet maar wel een definitieve oplossing: Afdanken van de beursplein 5 cultuur, ofwel de NS nationaliseren.
Uhm... seriously? Want door nationaliseren wordt alles beter?
Seriously. Niet alles, maar dit wel. Je vergeet hier even dat a) voor de NS het spoorwegennetwerk uit een aantal verschillende commercieele bedrijven bestond, en dat b) ze dus al een keertje genationaliseerd zijn omdat dat toen een goed idee leek, en c) de privatisatie dus eigenlijk het terugdraaien van een nationalisatie was, die d) vervolgens toch niet heel succesvol bleek. En de reden daarvoor is goed te zien:
Ambtenaren en hun bureaucratie werken beter en efficiënter dan een bedrijf dat winst probeert te maken door kosten te drukken en klanten te behouden?
Je neemt hier aan dat de NS als commercieel bedrijf werkt. Dat doet ze niet.
Er zijn nog wat meer puntjes, zoals dat een grootbedrijf (en een bedrijf ter grootte van de NS is "groot") intern net zo goed volzit met bureaucratie. Belangrijker is dat een commercieel bedrijf zichzelf beter en efficienter maakt omdat het dat moet, want, en dit is de crux van de "vrije markt", er zijn concurrenten die het wel eens beter zouden kunnen doen.
Om dat mechanisme te laten werken heb je druk vanuit de markt nodig. Maar is die er? Kan de reiziger het perron op lopen en kiezen voor bijvoorbeeld vervoerder A, snelle service voor een beetje extra, of vervoerder B, boemels voor wat minder, of wellicht vervoerder C, je moet maar hopen dat'ie gaat en dan zit je op houten bankjes, maar het kost bijna niets? Gewoon vanaf hetzelfde station (want prorail), maar wellicht een ander perron of een andere vertrektijd. Dat zou keuze geven.
De reiziger heeft nul keuze. Er is dus geen marktdruk en dus geen concurrentie en dus geen vrije marktwerking. De enige "concurrentie" is meerjarige gunningen in compleet door wereldvreemde ambtenaren en hun ivoren torenregelboekgedreven aanbestedingen, en daar worden hele vuile spelletjes in gespeeld. Zowel op het spoor als in het streekbusvervoer.
Dus dit zogenaamde commercieele bedrijf genaamd de NS hoeft zich niet als commercieel bedrijf te gedragen en doet dat dus ook niet. De reiziger is niet de klant maar het product. De klant is de grootaandeelhouder, de overheid, die naar de cijfertjes kijkt en zichzelf schouderklopjes geeft met wat ze toch allemaal aan goeds doen voor demense. Even vergetende dat als de reizigers keuze hadden ze in een oogwenk de NS links zouden laten liggen.
Blijf je nu volhouden dat privatisatie echt beter moet en zal zijn dan heb je het begrip van marktwerking vergelijkbaar met een politicus. De truuk is namelijk niet dat "de markt" werkt en altijd zal werken. We zien dat dit niet gebeurt. De truuk is dat het bedrijf goed geleid wordt, iets waarvan de politiek hoopte dat dit automatisch zou gebeuren als je er maar magische marktsaus over uitgiet. Blijkt dat die saus niet magisch is want zonder keuze geen markt en zonder markt geen marktwerking.
Dan moet het maar anders. Of je komt met echte marktwerking. Of je leert je bedrijf goed te leiden zonder marktwerking. En dat kan best, als je maar snapt waar het over gaat.
We zien een vergelijkbaar fiasco opbouwen in de zorg. Het lijkt op vrije markt, maar de bron van het geld is alle keuze ontnomen, en dus is het een gratisgeldfeestje voor degenen die de touwtjes in handen hebben: De verzekeraars. Ook daar is het probleem dat er een structuur is aangebracht die wel een beetje naar vrije markt moet ruiken, maar die gewoon [x] ongeschikt is voor het uiteindelijke doel, in de zorg het verzorgen van de patient. En dat is goed te zien aan hoe het misgaat.
Zou je me een voorbeeld kunnen geven van een Nederlands bedrijf dat genationaliseerd is en daarna beter, goedkoper en klantvriendelijker ging werken?
De NS.