Door Erik van Straten: Door EersteEnigeEchte M.J. - EEEMJ: De vraag waar precies de eigenschappen vandaan komen waarmee je, aan de hand van de output, de identiteit van een AI-systeem zou kunnen vaststellen, lijkt jou op zich niet zo belangrijk. Daar ben ik het niet mee eens. Die vraag is in mijn ogen juist van wezenlijk belang.
Kweenie. Als bijv. één medewerker van de belastingdienst bij input "potentieel frauduleus" aanvinkt omdat een naam niet westers klinkt, is dat interessant voor zoekers naar de rotte appel(s). Voor een buitenstaander (al dan niet slachtoffer) maakt het niet zoveel uit of een hele afdeling dit doet of een enkele medewerker, de belastingdienst is immers verantwoordelijk.
Als gegevens uit het systeem van de belastingdienst bij andere partijen (UWV, BKR, verzekeringen, politie, ...) terechtkomen, lijkt het mij voor slachtoffers vooral van belang om te weten dat de belastende gegevens
door de belastingdienst zijn gedeeld, wie precies het vinkje gezet heeft lijkt mij daarbij van ondergeschikt belang (tenzij je civiel wilt procederen, maar zelfs dan vermoed ik dat een rechter je naar "de baas" van die medewerker zal doorverwijzen).
Maar mogelijk heb je heel andere scenario's voor ogen - die mij ontgaan.
Ik haakte aan op jouw idee dat een AI-systeem een "identiteit" kan hebben, en op de vraag wat een "identiteit" dan eigenlijk is. Is het alleen een combinatie van kenmerken, of is er nog meer voor nodig om te kunnen spreken van een "identiteit". Dit is van belang voor (ten minste) drie vragen, die alle drie impliciet in de door mij genoemde roman ("Klara en de zon") aan de orde kwamen:
(1) Kan een AI-systeem of een robot een "identiteit" of zelfs een "menselijke identiteit" hebben?
(2) Kun je de identiteit van een mens bepalen aan de hand van uitsluitend diens kenmerken?
(3) Behelst de identiteit van een mens of een "ding" misschien meer dan diens kenmerken, bijv. ook gevoelens van liefde die anderen op die mens of dat "ding" projecteren en/of waardoor anderen met die mens/dat ding verbonden
zijn of zich verbonden
voelen? Ik weet dat Security.nl een forum is met veel aandacht voor (d.w.z. "een focus op") techniek, en dat ik hier vaak met een iets afwijkende invalshoek kom, die door sommigen soms als "off-topic" wordt beschouwd. Maar mij interesseren raakvlakken tussen tech en emoties.
Eén van de redenen voor die interesse is omdat ethiek, voor zover die niet strikt-utilitaristisch opgevat wordt als een soort technische calculatie, altijd ook samenhangt met emoties. Ethiek en moraal houden altijd ook verband met eergevoel, plichtsgevoel en empathie, en dan gaat het dus om emoties. Daarom is het mijns inziens onmogelijk om fundamentele discussies over techniek en het (ethische) gebruik daarvan te voeren, als je daarbij tegelijk emoties buitensluit uit die discussies (wat eigenlijk betekent: taboe verklaart, want onderhuids blijven die emoties toch altijd meeresoneren, ook als een conversatie schijnbaar alleen over "technische" onderwerpen gaat). Het onderwerp van deze draad,
"AI: identiteit en privacy", wordt aan alle kanten gekenmerkt door ethische aspecten.
Door EersteEnigeEchte M.J. - EEEMJ: Ik wil graag verwijzen naar de roman "Klara en de zon" (2021) van nobelprijswinnaar Kazuo Ishiguro. [...]
Er bestond wel degelijk iets bijzonders, maar niet in Josie. Het bestond in de mensen die van Josie hielden." (vertaling van mij uit een buitenlandse taal)
Dat deed mij meteen denken aan de virtuele reünie van een zuid-Koreaanse moeder met haar overleden dochter (
https://youtu.be/0p8HZVCZSkc). Mark Zuckerberg verwacht dat hij (en een stel aandeelhouders) met deze technologie nog rijker gaan worden.
Het wachten is op een BLE-implantaat in ons hoofd waarmee aanvullende sensaties zoals geur, smaak, G-krachten > 1, aanraken (al dan niet intiem, andere G-krachten zeg maar) geluksgevoel etc. kunnen worden opgewekt. Real Life was zo 2022...
Wat mij altijd verbaast is die gedrevenheid om via techniek iets te realiseren terwijl het in veel gevallen ook zonder techniek kan worden gerealiseerd. Ik vermoed dat het verschil is dat mensen als Zuckerberg zelf controle willen hebben over dat soort ervaringen, en zich niet realiseren dat geluksgevoel nooit hetzelfde kan zijn wanneer je het door middel van techniek opwekt, vergeleken met wanneer het je "gegeven" wordt zonder dat je het zelf aanstuurt." Vergelijk het met het verschil tussen als je je eigen rug aait en als iemand anders je rug aait. Ik vind het zelf veel fijner als iemand anders dat doet, dan ontvang ik iets anders en geniet ik op een heel andere manier...
Maar het ontvangen van zoiets vereist wel overgave van mijn kant, en dat is dus het tegenovergestelde van technische beheersing van mijn kant. Juist door de controle los te laten, maak ik het mogelijk dat ik iets ontvang en daar gelukkig van word. Maar overgave betekent tegelijk ook dat ik vrijwillig het risico neem dat ik pijn en teleurstelling ervaar. Dat is vermoedelijk de angst van waaruit mensen hun toevlucht zoeken in techniek.
Toen Queen-drummer Roger Taylor "I'm in Love with My Car" schreef, bedoelde hij geen Tesla (die bestonden nog niet). Maar zodra benzinestations verleden tijd zijn, is zo'n soort song voor een zelftrappend (en zelfsturend) e-hok, zonder dubbele Webers maar met brede sloffen, wellicht niet ondenkbaar ;-)
Ik begrijp je verwijzingen niet helemaal ("dubbele Webers"??? "brede sloffen"??? - gaat dat over auto- of skeltertechniek?) maar op de één of andere manier moet ik nu aan s*ksrobots denken die tegenwoordig worden ontwikkeld en waar mensen ook daadwerkelijk verliefd op kunnen worden, net als op huisdieren trouwens.
Nog niet zo lang geleden was ik op bezoek bij iemand met een kat. Gelukkig was ik mij vanaf het begin bewust van het feit dat deze kat (een jonge jeweetwel-kater) belangrijk was en dat op zijn manier ook wist. Ik zorgde er dus vanaf het begin van mijn bezoek voor dat de kat wist dat ik hem ook waardeerde en dat hij mij niet als concurrent hoefde te zien. Ik cultiveerde een prettige, respectvolle relatie met deze kat - die inderdaad beschikte over een markante persoonlijkheid.
Ondanks mijn respect en waardering viel deze kat toch midden in de nacht mijn voeten aan (alsook de voeten van degene bij wie ik op bezoek was). Nadat dit een aantal keren gebeurd was, ging ik over tot maatregelen om de kat buiten te sluiten uit het slaapvertrek, dat echter alleen kon worden afgesloten met een roldeur. Ongelooflijk maar waar... die kat wist de roldeur telkens weer open te krijgen, ook nadat ik die op twee plekken geblokkeerd had met een zwaar voorwerp. Het resultaat van deze interactieve dynamiek was dat een etmaal later de kat ons enerzijds op bepaalde momenten niet meer stoorde, maar anderzijds op andere, meer geschikte momenten gezellig bij ons op bed sliep. Iedereen tevreden, en het was leuk om wakker te worden doordat er een staart zacht en donzig langs mijn hoofd streek.
Uiteindelijk bleek dus een oplossing waarin overgave centraal stond (de kat toelaten tot het bed) veel beter te functioneren dan het streven naar een oplossing "met technische middelen" (het blokkeren van die roldeur).
Hetzelfde zie je in de c*r*na-crisis gebeuren. Men streeft naar een "technische oplossing" door middel van v*cc*ns, c*r*na-t*gangsbew*zen en dergelijke, terwijl het gedoseerd toelaten van het v*rus wellicht tot een veel betere oplossing leidt...
Daarom sta ik ook sympathiek tegenover het ontwikkelen van onze eigen geestelijke en emotionele vermogens, bijvoorbeeld het ontwikkelen van empathie met patiënten. Dat is veel beter dan het reduceren van patiënten tot tussentijdse uitkomsten in termen van verwachte QALY's, op basis van modellen, algoritmes en protocollen - zoals in de Nederlandse gezondheidsindustrie helaas al veel te veel usance is geworden. Ook het verplegend personeel lijdt er vaak onder dat het ze door de protocollen niet meer wordt toegestaan om op een empathische manier zorg te verlenen. Vandaar dat juist verplegers die ongelooflijk veel kunnen betekenen voor patiënten, de getechnocratiseerde "zorg" vaarwel zeggen en proberen om op andere manieren echt iets voor hun medemensen te betekenen.
Bottom line: technici, wetenschappers, modelleurs en dergelijke zouden de beperkingen van hun eigen technologie en technieken moeten (h)(er)kennen, en voldoende weerstand moeten bieden aan op macht gerichte politici die technologie en technieken op schadelijke manieren proberen in te zetten. Hoe complexer de technologie, hoe belangrijker dat wordt. Wat we "AI" noemen, is zeer complexe technologie. Wat ik in de eerder genoemde roman "Klara en de zon" mooi vond, is dat Klara zich zeer bewust lijkt te zijn van "haar" eigen beperkingen,
en juist op dat punt bijna menselijk wordt, in de beste zin van het woord.M.J.