Door Anoniem: Door Anoniem:100% zekerheid bestaat niet. Het gaat om het minimaliseren van risico's.
Eens, maar welk percentage betrouwbaarheid vinden we acceptabel bij strafzaken? Een nuttig voorbeeld hoe veilig iets gemaakt kan worden als een hele beroepsgroep zich daar aan zet is de luchtvaart. De kans dat een vliegtuig waar jij in zit verongelukt varieert nogal tussen metingen, maar is ruim in de 1 op miljoenen, dus <0,0001%. Is dat gezien onterechte reputatieschade in de orde van ten onrechte te boek staan als monster zo mogelijk nog erger is ons streefdoel? Nog lager? Of hoger?
Ik zou zeggen dat het bij rechtspraak gaat om het minimaliseren van maatschappelijke schade. Maatschappelijke schade treedt op als een dader vrijuit gaat maar ook als een onschuldige wordt gestraft, kijk maar hoe groot en breed de verontwaardiging is over grote justitiële dwalingen.
De kans dat een schuldige vrijuit gaat neemt toe naarmate je hogere eisen aan het bewijs stelt. Als je eist dat het bewijs waarmee een misdadiger wordt veroordeeld net zo goed is als dat waarmee men bij CERN het bestaan van het Higgs-boson heeft onderbouwd dan kan je de rechtspraak afschaffen, dan krijg je namelijk niemand meer veroordeeld. Als je de lat veel te laag legt dan kan je de rechtspraak ook afschaffen omdat iedereen die beschuldigd wordt toch wel veroordeeld wordt, en dan heeft oordelen geen zin meer.
Er zijn dus twee soorten maatschappelijke schade: het veroordelen van onschuldigen en het vrijspreken van schuldigen; en er is een "schuifknop" waarmee je de hoogte van beide kan beïnvloeden, namelijk de hoogte van de eisen die je stelt aan de bewijslast. Zet je die te laag dan zet je veel onschuldigen vast, zet je die te hoog dan gaan veel daders vrijuit.
(Het is overigens niet per se zo dat het veroordelen van een onschuldige impliceert dat de schuldige vrijuit gaat. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat er meerdere mensen zijn veroordeeld, waaronder de werkelijke schuldige. Het is ook mogelijk dat er helemaal geen misdrijf is gepleegd maar dat een situatie voor een misdrijf is aangezien, en dan is er geen schuldige).
De pest is dat er geen middengebied is waarop beide soorten maatschappelijke schade nul zijn, de afname van de ene schade overlapt met de toename van de andere, het zijn kruisende lijnen als je het in een grafiek uitzet. Het optimum ligt wel ergens in het midden, namelijk waar de som van beide het laagst is.
Je vraag is welke betrouwbaarheid acceptabel is bij strafzaken. De betrouwbaarheid bij dat optimum van minimale maatschappelijke schade zal in de verste verte niet zo laag zijn als een foutkans van 1 op miljoenen. Het heeft geen zin een specifieke betrouwbaarheidsnorm te stellen, want wat doe je als die niet gehaald
kan worden? Een verdachte niet veroordelen? Niet vrijspreken? Beide leveren fouten op die maken dat je die norm dus niet haalt.
Streven naar het minimaliseren van maatschappelijke schade is dus een betere benadering. Dat criterium is inherent vaag, want hoe meet je zoiets? Dat de strafrechtstpraak ernaar streeft blijkt er bijvoorbeeld uit dat een periode van onvrede (=maatschappelijke schade) over te lage straffen (of die indruk nou terecht is of niet) ertoe geleid heeft dat Nederlandse rechters harder zijn gaan straffen, harder trouwens dan burgers in echte zaken zouden doen als ze alle details goed kennen (daar zijn proeven mee genomen).
Perfect ga je het niet krijgen, maar het streven naar een optimum, met alle onzekerheden over waar dat precies ligt, is niet afhankelijk van de vraag welk betrouwbaarheidsniveau daar geldt. Dan voegt het niets toe om daar een norm voor te stellen.