De volgende gebeurtenissen speelden zich af in een rustige straat in een rustige buurt in Amsterdam in de periode eind september 2010. Omdat ik hierbij zijdelings ben betrokken en het om een serieus beveiligingsprobleem gaat wil ik dit via Security.nl onder de aandacht brengen.
De situatie:
Op een maandag komt de heer B. erachter dat er van zijn ING rekening een totaal bedrag van 13.000 euro is afgeschreven in. Omdat hij dat bedrag niet op zijn ING rekening heeft staan, belt hij ING Bank. Deze deelt hem mede dat eind de week ervoor er een overboeking van zijn spaarrekening naar zijn ING rekening heeft plaats gevonden van 13.000 euro en dat er afgelopen zaterdag op het postkantoor in Hilversum 12.000 euro geïnd is, tevens 750 euro uit een pinautomaat is getrokken en via een pinautomaat van de Rabo Bank te Utrecht nog eens 250 euro is gepind. De heer B. geeft aan dat hij daar helemaal niet is geweest. Men gaat het onderzoeken en de heer B wordt dadelijk teruggebeld.
Niet lang daarna gaat de telefoon.
“Dag Meneer B. , het geld is op het postkantoor aan de balie verstrekt met gebruik van pinpas en bijbehorende code en op vertoon van legitimatie. De andere bedragen zijn gepind met uw nieuwe pas”.
“Nieuwe pas ??? Ik heb helemaal geen nieuwe pas, de pas die ik heb gebruik ik al jaren en zit in mijn portemonnee”.
“Nou volgens onze gegevens heeft u 2 weken geleden nog een nieuwe pas aangevraagd staat hier.”
Het blijkt dus dat de heer B. het slachtoffer is geworden van fraude. Geeft dit te kennen aan de persoon van de ING bank die vervolgens een onderzoek laat instellen. Doet aangifte bij de politie en de zaak is in onderzoek.
Diezelfde dag leert de heer B. dat ook zijn buurman in die week slachtoffer is geworden van een gelijksoortige bankfraude. Ook hier ING en ook van spaarrekening naar betaalrekening. Hij was er echter tevens achter gekomen dat hij twee weken daarvoor een bankafschrift niet heeft ontvangen. De heer B doet na controle dezelfde ontdekking.
De heer B. vraagt aan de rest van de mensen in de straat of zij een gelijk ervaring hebben gehad en een buurvrouw vertelde dat zij een week geleden werd gebeld door iemand van de ABN/AMRO bank ter controle of zij een nieuwe betaalpas had aangevraagd. Omdat dit niet het geval was heeft de ABN/AMRO de aanvraag vernietigd en is de buurvrouw voor fraude behoed.
Omdat de woningen in die straat geen voordeurdelers hebben en het “hengelen” door de brievenbus door de positie van de brievenbus daar nagenoeg onmogelijk is, is het “distributiekanaal” hier hoogstwaarschijnlijk de zwakke schakel. Er wordt dus met TNT Post en de politie gebeld om deze informatie te delen. TNT Post stelt aan de hand van de gegevens tevens een onderzoek in en de Politie neemt deze waardevolle informatie in het onderzoek mee.
De vermoedelijke oorzaak:
Zowel de ING als alle andere banken maken gebruik van TNT Post als distributiekanaal voor hun afschriften, aangetekende stukken en andere brieven waarmee zij met haar klanten correspondeert. De banken hebben dus geen controle meer over dit distributiekanaal. Het onderscheppen van deze correspondentie is dus belangrijk om deze manier van fraude te kunnen toepassen. (N.B. Tot op tijdstip van dit schrijven is nog niet bewezen dat dit onderscheppen bij en/of door medewerkers van TNT Post gebeurt, maar ze hebben wel alle schijn tegen. )
De schuldvraag:
Omdat het hier om verschillende banken gaat die gebruik maken van hetzelfde distributiekanaal is dat, met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid, de aanleiding tot deze manier van fraude. Echter het controleapparaat bij de banken (voor zover aanwezig) is natuurlijk verre van waterdicht.
De zwakke schakels:
Het blijkt dus zonder meer mogelijk te zijn dat iemand, op basis van de gegevens: Naam, Adres, Woonplaats en Bankrekeningnummer, de mogelijk heeft om een nieuwe betaalpas met nieuwe pincode aan te vragen. Daarna wordt de aanvraag direct gehonoreerd en wordt, in geval van de ING Bank, de klant niet gebeld of deze aanvraag wel door hem of haar gedaan is (in bovenstaand voorbeeld wel door ABN/AMRO). Met deze minimale controle die door middel van een ander communicatiekanaal (n.l. de telefoon) geschiedt, beperkt men in ieder geval de kans op fraude.
Voor het opnemen van geldbedragen, meer dan het dagmaximum dat gepind kan worden, dient men zich tot het postkantoor te wenden, althans bij de ING bank. Tot een maximum bedrag van 12.000 euro per dag kan men op het postkantoor met gebruik van pinpas en pincode in combinatie met vertoon van een geldig legitimatiebewijs het bedrag aan de balie opnemen. De postbeambte controleert het legitimatiebewijs, kijkt of de pasfoto overeenkomt met de persoon die voor hem staat en noteert het nummer behorend bij het legitimatiebewijs ter bewijs en vergelijkt de NAW gegevens van het legitimatiebewijs met die van de rekening. Er is echter géén controle of deze persoon daadwerkelijk de eigenaar is van de ING rekening. In geval van een valse legitimatie, kan er geen controle worden gedaan of het nummer behorend bij dit legitimatiebewijs bekend is bij de ING Bank en behoort bij die rekeninghouder. De meeste mensen legitimeren zich of met hun rijbewijs, met hun paspoort of ID-kaart. Het zou dus een kleine moeite zijn om deze gegevens toe te voegen aan de gegevens van de rekeninghouder en als extra controlemiddel kunnen dienen bij het opnemen van geld aan de balie.
Deze twee voorbeelden zijn maar een illustratie van relatieve goedkope oplossingen om de kans op fraude te bestrijden. Door bezuinigen en reorganisaties bij Post en Banken wordt het risico in ieder geval niet beperkt. Het is nog steeds goedkoper om het “stroppenpotje” aan te spreken dan daadwerkelijk een beter veiligheidsbeleid in te voeren. Daarbij wordt niet stilgestaan bij het psychologisch effect dat een gedupeerde ervaart als men zomaar aan zijn geld kan komen terwijl hij of zij het gevoel had dat zijn of haar geld wel veilig is bij de bank. En dan heb ik het nog niet eens over het feit dat de gedupeerden minimaal zes weken niet over hun eigen geld kunnen beschikken, omdat er onderzoek moet worden gedaan.
Toelichting van de instanties:
Naar aanleiding van bovenstaande fraudegevallen heb ik contact opgenomen met de Pers en Media voorlichters van de zowel de ING, TNT Post als Postkantoren B.V. (het spreekorgaan van onder andere de afdeling fraudebestrijding) om commentaar te vragen over deze kwalijke zaak. De vriendelijkheid van de Pers en Media voorlichters was ronduit overweldigend alleen de inhoudelijke informatie was beperkt.
ING antwoordt keurig in een e-mail:
Natuurlijk was dit een incidenteel geval. Uit onderzoek blijkt dit in Nederland wel frequenter voor te komen. Tevens was de mail doorspekt van marketing informatie waar ik niet om gevraagd had zoals: U vroeg of dit alleen bij de ING voorkwam. Het antwoord daarop is: Nee.
Ik kon me niet herinneren dat ik deze zinloze vraag gesteld had maar marketing technisch verstaat deze dame wel haar vaak.
Verder spreekt ze zich in twee zinnen tegen:
U vroeg : Komt deze vorm van fraude vaak voor ? Het antwoord is: Nee
In de zin daarna: Dit is niet de eerste keer dat dit voorkomt? Het antwoord is: Nee, fraude in het verzendtraject is helaas eerder voorgekomen, maar deze vorm van fraude is nog steeds incidenteel. Het heeft onze volledige aandacht en die van de plaatselijke politie. In deze is nog geen aangifte gedaan. We gaan dat wel doen.
Bij TNT Post verschuilt men zich achter het feit dat het onderzoek nog lopende is en daarom wil men geen gedetailleerde informatie verstrekken.
Bij Postkantoren B.V. , die ik een vraag gesteld heb met betrekking tot de controle van de gegevens van een legitimatiebewijs, antwoordt men volgens verwachting: Naast het gebruik van de pinpas en bijbehorende pincode controleert men het legitimatiebewijs waar gelet wordt op gelijkenis met de pasfoto en de NAW gegevens t.o.v. die van de rekeninghouder. Vervolgens wordt voor bewijsvoering het nummer van het legitimatiebewijs genoteerd. Conclusie: Er is dus geen controle of dit nummer van het legitimatiebewijs ook daadwerkelijk bij de rekeninghouder hoort.
Nawoord:
Waarschijnlijk zal deze fraudezaak de gewone mediakanalen niet halen maar het risico dat dit zo makkelijk kan gebeuren is toch met beperkte maatregelen enorm terug te dringen. Met de huidige bezuinigingen bij onder andere de ING (afvloeien 2500 fte) vraag ik mij af of dit wel de veiligheid wel ten goede gaat komen.
R. C. Schut
Consultant ICT & Security
Deze posting is gelocked. Reageren is niet meer mogelijk.