Heb jij een interessante vraag op het snijvlak van privacy, cybersecurity en recht? Stuur je vraag naar juridischevraag@security.nl. Elke week geeft ict-jurist Arnoud Engelfriet in deze rubriek antwoord.

Juridische vraag: Op een dag werd besloten dat er foto’s van ons moest worden gemaakt voor op de website. Ik had niet het gevoel veel keus te hebben, maar goed. Begin dit jaar heb ik mijn ontslag ingediend en met de manager per mail vastgelegd; dat wanneer ik uit dienst treed, mijn foto van de website wordt verwijderd. Dat dat zou worden gedaan is toen nadrukkelijk bevestigd. Nu maanden later, staat mijn foto er nog steeds. Wat kan ik doen?

Antwoord: Een uitgemaakte zaak, zou je zeggen: er is gevraagd om verwijdering en verwijdering is toegezegd, dus dan moet dat er gewoon van komen. Hoe je dit juridisch ook speelt – AVG, portretrecht, goed werkgeverschap – het moge duidelijk zijn dat bij een toezegging “dit gaat weg” de foto weg moet, en wel zo snel mogelijk. Maar wat nu als de werkgever had willen zeggen, wij halen geen foto weg? Dan wordt het ingewikkelder, want welke juridische rechten spelen er dan? Allereerst het portretrecht natuurlijk, maar ook de AVG speelt een rol.

Over dat portretrecht speelde in 2019 een zaak van een ex-werknemer op de bedrijfsbus. Die moest eraf, want de werkgever kon niet aantonen toestemming te hebben en na uitdiensttreding heeft de werknemer een redelijk belang zich tegen gebruik te verzetten.

Maar in 2021 won Coolblue als werkgever een vergelijkbare zaak omdat de werknemer rechtsgeldig toestemming had gegeven. Het arbeidscontract had namelijk een expliciete regeling over foto’s mogen maken en gebruiken voor reclame, ook na uitdiensttreding (“Dan hebben we gelukkig de foto’s nog”). Omdat je in een arbeidscontract vrij bent om afspraken te maken, was dat rechtsgeldig.

Ik zeg dat er expliciet bij, omdat vaak ná indiensttreding nog toestemming wordt bedongen, en dat is natuurlijk niét rechtsgeldig. De reden daarvoor laat de vraagsteller mooi zien:

Dit is toen gedaan door iemand, die destijds daar werkte en talent heeft voor fotograferen en photoshop. De foto’s hebben we toen ‘vrijwillig’ laten nemen. Niet op de foto gaan was niet echt een optie.

Je kunt geen toestemming geven als die vrijwilligheid ontbreekt. Dus zonder risico of nadeel “nee liever niet” zeggen. En dit is al heel snel aan de orde bij werkgevers: je wil die promotie, dat vaste contract of zelfs maar die loonsverhoging over drie maanden.

Kun je toestemming intrekken? De auteurswet zegt daar niets over, maar de AVG natuurlijk wel. Maar ook vanuit de redelijkheid en billijkheid zou volgen dat je niet zomaar voor de eeuwigheid toestemming kunt geven voor gebruik van je beeltenis.

De rechter in die Coolblue zaak ging daar ook wel in mee, maar heeft tegelijkertijd ook oog voor de enorme kosten van het overspuiten van al die busjes. Coolblue had al toegezegd het portret niet meer voor nieuwe uitingen te gebruiken, maar per direct alles moeten verwijderen gaat nogal ver gezien de kosten.

Arnoud Engelfriet is Ict-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. Hij schreef twee boeken, De wet op internet en Security: Deskundig en praktisch juridisch advies.